Network Commands

Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page1
LESSON NO -01
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page2
History of a computer ඳරිගණකයේ ඉතිශාවය
ඈත අතීතයේ මිනිසුන්ට ගණනය කිරීමට යන්ත්රgයක අල඾්යාතාලයක් ඇතිවු අතර ඒ අනුල දැනට අවුරුදු 2300 කට ඳමණ යඳර බැබිය඼ෝනියානු ශී඿්ඨාචාරිකයින්Abacus (ගණකරාමුල)නිර්මාණය වු අතර යමම ඇබකවය මගින් අද දකින ඳරිගණකය නිර්මාණය වීම මුලික වංකල්ඳය බිහිවිය.
1930 දී Yes – No මු඼ධර්මය භාවිතා කරමින් ඳෂමු ඳරිගණකය බිහිවිය. යමහිදී ඳරිගණකය වදශා vacuum tubes භාවිතා කරන ඼දි. ඳසුකාලීනල එනමි 1947 දී transistors එක යවොයා ගැනීමත් වමග මිනිසුන් කීඳයදයනක෕ ඳා඼නය කරන වි඾ා඼ ඳරිගණක යලනුලට ප්රාමාණයයන් කුඩා ඳරිගණක බිහිවිය.
1953 ලර්඿යේදීIBM වමාගමනිර්මාණය වු අතර Computer එක අද තත්ලයට නිර්මාණය කිරීම වදශා යමම වමාගම සුවිය඾ේෂී දායකත්ලයක් ඼බාදුන් අතර 1980 ද඾කයේ අද අඳ දකින ඳරිගණකය බිහිවීම ආරම්භ වු අතර, යම්අනුල 1981 ලර්඿යේදී IBM වමාගම ඔවුන්යේ ඳෂමු පුද්ග඼ ඳරිගණකය(Personal Computer –PC)නිර්මාණය කරන ඼දි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page3
1980 ලර්඿යේදී XEROX වමාගම මගින්Graphical user interface (GUI)ශදුන්ලා දුන් අතර 1976 දී ඇඳල් ආයතනය නිර්මාණය ලන අතර ඔවුන් විසින් XEROX වමාගම නිර්මාණය කර තිබු GUI එක පිටඳත් කර 1983 ලර්඿යේදී Liza නමින් ඳරිගණකයක් නිර්මාණය කරන ඼දි.
1975 ලර්඿යේදී Microsoft වමාගම නිර්මාණය වු අතර 1985 ලර්඿යේදී එම ආයතනය විසින්windows 1.0නමින් GUI එකක් වහිත OS එකක් නිර්මාණය කරන ඼දි.
1980 කා඼යේ IBM ඳරිගණක ඉතා ජනප්රි්්ය වී තිබු අතර අයනකුත් ආයතන ලලින්ද ඳරිගණක නිර්මාණය කර තියබන නමුත් ඒ අදා඼ ඳරිගණක ල඼ parts අයනකුත් company ල඼ parts incompatible (යනොගැ඼පුනු) අතර යමය ඳරිගණක අං඾යේ දියුණුලට බාධාලක් වු අතර, ඳසුල අදා඼ ආයතන IBM machine ල඼ට ගැ඼යඳන ආකාරයට ඔවුන්යේ devices නිර්මාණය කෂ අතර ඒ අනුල IBM compatible computers නිර්මාණය විය. මුල් කා඼යේ manufacture විසින් අඳට ඼බායදන ඳරිගණකය භාවිතා කිරීමට සිදුවු අතර අඳට අල඾්යo ආකාරයට ඳරිගණකයක් assemble කිරියම් ශැකියාලක් දැකිය යනොශැකි යේ. ඳසුකාලීනල විවිධ devices manufacture කිරීයම් ශැකියාල යබොයශෝ ආයතන ල඼ට ඼ැබුනි. උදා - Intel – Processers & chipsets Treecom – Network cards
ඒ අනුල users ඔවුන්යේ requirements එකට අනුල ඳරිගණකයක් නිර්මාණය කෂ ශැකි ආකාරයට අදා඼ manufacture විසින් parts නිර්මාණය කරන අතර assemble machine භාවිතයද ආරම්භ විය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page4
පුද්ග඼ ඳරිගණක
(Personal Computers )
Branded PC Assemble PC
01. වන්නම් නාමය වහිත ඳරිගණක යන්ත්ර - Branded Computers
IBM ,DELL, HP, ACER ලැනි ය඼ෝකයේ ම පිළිගත් නි඿්ඳාදන ආයතන විසින් නිර්මාණය කර ඔවුන්යේ නම යටයත් ඼බායදන ඳරිගණක යන්ත්රගවන්නම් නාමය වහිත Branded Computersය඼වශැදින්විය ශැක.
යමම ඳරිගණක යන්ත්රදනිර්මාණය කිරීයම්දී ඉතා උවව් ප්රනමිතියකින් යුතු යකොටව් යයොදායගන ඒලා ඳරිගණකයේ ක්රි්්යාකාරිත්ලය ට උඳරිම ය඼ව වරි඼න ආකාරයට නිර්මාණය කරන අතර එම නිවා යමම ඳරිගණක යන්ත්ර්ල඼ ක්රි යාකාරීත්ලය එක඼ව් කරන ඼ද ඳරිගණක යන්ත්රත Assemble Computers වමග වැවදීයම්දී
a. යම්ලා fail වීයම් වමිභාවිතාලයද ඉතා අඩු මටිටමක ඳලතී.
b. යමම ඳරිගණක යන්ත්රීවාමාන්යද අල඾්යකතාලයන් මත නිර්මාණය යකයර්.
c. මි඼ 40% යශෝ 50% ලැඩි විය ශැකි අතර ලඩාත් ගැ඼යඳන්යන් ආයතන වදශාය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page5
02. එක඼ව් කරන ඼ද ඳරිගණක යන්ත්රg Assemble Computers
අඳ විසින් අඳයේ අල඾්යනතාලයන් වදශා විවිධ ආයතන ලලින් විවිධ යකොටව් මි඼දීයගන නිර්මාණය කර ගන්නා ඳරිගණක යන්ත්රය එක඼ව් කරන ඼ද ඳරිගණක යන්ත්රධ Assemble Computersය඼ව ශැදින්විය ශැක. යමම ඳරිගණක යන්ත්ර්වන්නම් නාමය වහිත Branded Computers වමග වැවදීයම්දී
a. මි඼ අඩුය.
b. නඩත්තු කිරීයම් වියදම අඩුය.
c. විය඾ේ඿යයන් නියලව්ල඼ භාවිතා කිරීම වදශා සුදුසු යේ.
වාමාන්යගයයන් ඳරිගණක යන්ත්රියක Personal Desktop Computer තු඼දැකියශැකිප්රeධාන යකොටව් ය඼ව
a. මධ්ය වැකසුම් ඒකකය Central Processing Uint ,
b. යමොනිටරය Moniter ,
c. යතුරු පුලරුල Key Board ,
d. මවුවය Mouse ,
e. අඛණ්ඩ බ඼ වැඳයුම් ඒකකය Power supply Unit ,
f. භා඿ක Speakers
දැක්විය ශැක.යමහි ඉතා ලැදගත් යකොටවක් ය඼ව මධ්යU වැකසුම් ඒකකයශැදින්විය ශැක.
a. මධ්ය වැකසුම් ඒකකය Central Processing Uint
මධ්ය. වැකසුම් ඒකකයතු඼ ඉතා ලැදගත් ලන යකොටව් කිහිඳයක් ඇත.ඒලා නම්
 Mother Board
 Processor
 Memory
 CD Drive
 VGA
 Power Supply Unit
 Hard Disk
 Casingයන යකොටව් දැක්විය ශැක
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page6
 Mother Board
මවු පුලරුල
මධ්යඳ වැකසුම් ඒකකයතු඼ තියබන ඉතා ලැදගත් යකොටවක් ය඼වමවු පුලරුලශැදින්විය ශැක.මවු පුලරුල යනොමැතිල අයනකුත් උඳාංග ක්රි්්යාත්මක ලන්යන් නැත. මධ්යක වැකසුම් ඒකකයතු඼ඇති වි඾ා඼තමPrinted Serkit Boardඑක ය඼ව මවු පුලරුල ශැදින්විය ශැක.
මවු පුලරුලට System Board, Main Board , Logic Boardයන නම්ද භාවිතා කරනු ඼බයි.සියලුම ඳරිගණක යකොටව් මවු පුලරුලට එකට වම්බන්ධවී ඇති අතර මුලික යකොටව් Primary Componants වි඾ා඼ප්යරොමාණයක් මවු පුලරුල තු඼ දැකිය ශැකිලන අතර යකොටව් අතර වන්නියේදනය කිරීයම් නැතිනම් යමයශයුම් ක්රිටයාලලිය සිදුකිරීම මවුපුලරුල ශරශා සිදු යකයර්..
වාමාන්යන මවුපුලරුලක් තු඼ අඳ විසින් දැනගතයුතු ප්රුධාන යකොටව් කිහිඳයක් ඇති අතර ඒලානම්
i.Ports
ii.Expansions
iii.Slots
iv.Chipset
v.power connectersදැක්විය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page7
i. PORTS
Ports යනු විවිධ ඳරිගණකයේ ඇති උඳාංග වම්බන්ධ කිරීම වදශා මවුපුලරුල තු඼ ඇති ව්ථාන ලන අතර Portsමගින්
 වමශර Ports ලලින් ඳරිගණක දත්ත ඇතු඼ත්කිරීම ඳමණක් ද
 වමශර Ports ලලින් ඳරිගණක දත්ත පිට කිරීම ඳමණක්ද
 වමශර Ports ලලින් ඳරිගණක දත්ත ඇතු඼ත්කිරීම වශ ඳරිගණක දත්ත පිට කිරීම යන යදකම සිදු කරයි
ඳරිගණක දෘඩාංග ඉංජියන්රුලකු ල඾යයන් අදා඼ Ports යමොනලාද යන්න, ඒලායේ නම්, ඒලායේ කාර්යයන් යමොනලාද ,ඒලායේ යේගය පිළිබදල, එයමන්ම Ports ල඼ට වම්බන්ධලන උඳාංග පිළිබද, එයමන්ම එම Ports ලර්ථමාන තාක්඿ණයේදී භාවිතා යලනනාද නැද්ද යන්න පිළිබදල දැන සිටිය යුතුය P/S 2 Key Board Ports
1987 IBM වමාගම මගින් නිර්මාණය කරන ඼ද personal system 2 ල඼ මුලින්ම යමම port එක දැකිය ශැකිවු අතර යමය ඳසුලP/S 2නමින් අයනකුත් ඳරිගණක නි඿්ඳාදකයන්යේ ඳරිගණක යන්ත්රක වදශා ශදුන්ලා යදන ඼දී.යමහිදීදම් ඳාටින් දක්නට ඇතිP/S 2port එක යතුරුපුලරුල වම්බන්ධ කිරීමට භාවිතා කරන ඼දී.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page8
P/S 2 Key Board Portඑකට යතුරු පුලරුලට අමතරල
Card Readers Barcoad Readers
Scanners
වම්බන්ධ කිරීයම් ශැකියාල ඇත.යම් ලන විටP/S 2 Key Board Portඅඳයේ මවු පුලරු ලලින් යබොයශෝදුරට ඉලත්ල යගොව් ඇත. P/S 2 Mouse Ports
P/S 2ලර්ගයේ මවුව් වම්බන්ධ කිරීම වදශා යමම port එක නිර්මාණය වී ඇති අතර යකො඼ ඳාට ලර්ණයයමහි වම්මත ලර්ණය ය඼ව දැක්යේ.යමම port එකද ලර්ථමානයේ භාවිතයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page9
AT Key Board port
PS 2 key board port එක නිර්මාණය වීමට යඳර එනම් 1984 ලර්඿යේ AT Key Board වම්බන්ධකිරීමවදශායමමport එක නිර්මාණය විය.ඳසුල PS 2 portඑක මගින් යමම port එක Replace කරන ඼දී. Serial port
යමම port එක ඳශත නම් ලලින්ද ශදුන්ලයි
o Communication port
o COM port
o RS 232 port
o DE 9 port
1970 ලවයර් යමම serial port එකනිර්මාණය වු අතර යමහි යම් ලන විට දැකිය ශැක්යක් 9 pin අලව්ථාල ලන අතර මුල් කා඼යේ 25 pin අලව්ථාලක්ද දැකිය ශැකි විය.මුල් කා඼යේ මවු පුලරු ල඼ යමලැනි port 02 ක් දැකිය ශැකි වු අතර ඳසුල යබොයශෝ දුරට එකක් ඳමණක් දැකිය ශැකි විය. Serial port එකට
Serial mouse Externel modem
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page10
CDMA phone UPS
PABX System Finger Scanners
Pos printers
Display boards
ලැනි විවිධ devices ල඼ දත්ත download කර ගැනීමටත් එයමන්ම එම device programme කිරීමටත් යමම serial port එක ඉතා ලැදත්යේ.නමුත් යම් ලන විට යබොයශෝ devices විය඾ේ඿යයන්ම USB වශLAN port / Network portඑක අලුත් මවුපුලරු ල඼ යබොයශෝ දුරට දැකිය යනොශැක.
Port එකක් මවු පුලරුලක් තු඼ නිර්මාණය වී ඇත්නම් port එක print වී ඇති බල කියනු ඼ැයේ.යබොයශෝ විට අලුත් මවු පුලරු ල඼ serial port එක භාවිතා යනොලන බැවින්
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page11
port එකprint යනොකර pin set එකක් ආකාරයයන් තිබිය ශැක.අඳට අල඾්ය නම් cable එකක් වම්බන්ධ කර port එක නිර්මාණය කර ගත ශැක. මුල් කා඼යේkey board port එක ශැර අයනකුත් port input output card එකක් ශරශා නිර්මානය කර ගත යුතුය.ඳසුල නිර්මාණය වු මේ පුලරු ල඼ keyboard port ල඼ට අමතරල pin setඳමනක් දැකිය ශැකි ව෕ අතර cable වම්බන්ධ කරport නිර්මාණය කර ගනු ඼ැයේ. ඳසුල එනම් අද දකින මේ පුලරුල඼ අත්යරල඾්ය ශැම port එකක්ම print කර දැකිය ශැකි යේ.. Parallel port / LPT port / Printer port
male female 1970 සිට යමම port එක භාවිතා කරන අතර printers , scanners යමම port එකට වම්බන්ධ ක඼ අතර යම් ලන විට printers,scanners USB port එකට වම්බන්ධ කරන බැවින් යමම port එකද අද ලන විට භාවිතායලන් ඉලත්ල ඇත.එම නිවා අලුත් මේ පුලරු ල඼ යබොයශෝ දුරට යමම port එක දැකිය යනොශැකි යේ.
Midi port / Game port
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page12
1980 යමම port එක නිර්මාණය ව෕ අතර යමහි hols 15 ක් යප්ලි යදකකට දැකිය ශැකි ලන අතර joy stick ,music key board යමම device එකට වම්බන්ධ ක඼ අතර යම් ලන විට game port එක භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Analog Audio port
යමම port එකමගින් අඳයේ sound sub woofer ල඼ට analog audio signal එකක් release කරන අතර යමහි ඇති
 තැඹිලි ඳැශැති port එක මගින් centre speaker එක ඳා඼නය ලන අතර කලු ඳැශැති port එක මගින් rear speakers ඳා඼නය කරන අතර
 අලු ඳැශැ port එක මගින් side speakers ඳා඼නය කරන අතර
 නිල් ඳැශැති port එක මගින් Audio signal එකක් ඳරිගණකයට ඇතු඼ත් කර ගැනීමට අලව්ථාල ඼බා යදන අතර
 යකොෂ ඳැශැති port එක මගින්front speakers ල඼ට Audio signal ඼බා යදන අතර
 Microphone වම්බන්ධ කිරීම වදශා යරෝව ඳැශැති port එක භාවිතා කරයි.
වමශර මේ පුලරු ල඼ නිල් ,යකොෂ වශ යරෝව port තුන ඳමණක් දැකිය ශැකි ලන අතර අල඾්යඳ විටකදී මෘදුකාංග මගින් port ල඼ කාර්යයන් යලනව් කර ගත ශැක.
඾ේද ඳශසුකම ඳසු කාලීනල මේ පුලරු ල඼ට වම්බන්ධ ලන අතර යමය intergrated,in built,on board sound system එකක් තියබනලා යනුයලන් ශදුන්ලනු ඼ැයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page13
LESSON NO -02
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page14
USB (Universal Serial Bus ) port
1994 සියලුම devices ල඼ට support ක඼ ශැකි ආකාරයේ port එකක් ය඼ව යමම port එක නිර්මාණය වු අතර යමහි 1.0,2.0,3.0 ආදී ල඾යයන් Versions කිහිඳයක්ම දැකිය ශැකි අතර version එකට අනුල යේගයයහිද යලනව්කම් දැකිය ශැක.
USB port එයකහි තියබන තලත් විය඾ේ඿යක් නම් 5+ යලෝල්යේජ් එකක් device ල඼ට ඼බා දීමට ශැකිවීමට UPS port එක මගින් SERIAL , PARALLE ,MIDI, PS2 ලැනි port replace කරන ඼දී.යම් ලන විට devices 127 ක් ඳමණ USB port එකට වම්බන්ධ ලන අතර මවුපුලරුල තු඼ 8,10,12,16 ප්රකමාණලලින් USB port යබොයශෝවිට දුරට දැකිය ශැක.
දැනට version 2.0, 3.0 ලැඩි ල඾යයන් භාවිතා ලන අතර 3.0 නිල් ඳාටින් දැකිය ශැකි යේ.එයවේ නැත්නම් SS (Super Speed)යනුයලන් 3.0 නම් කර ඇත.
මවුපුලරු ල඼ USB port කිහිඳයක් print වී ඇති අතර එයමන්ම casing එක ඉදිරිඳව ඇති USB port connect කිරීම වදශා pin set 1 ,2, යශෝ 3 ක් දැකිය ශැකියේ.යමහිදී USB 2.0 වදශා pin 4ක් ඳමණක් අල඾්යcලන අතර 3.0 වදශා pin 09ක් අල඾්යල ලන අතර ඒ අනුල එක pin set එකක් 2.0,3.0 port 02 ක් නිර්මාණය කර ගත ශැක.
09.VGA port (Video Graphic Array )
RGB Port / Analog Display out / DE 15 port
1987 යමම port එක නිර්මාණය ලන අතර Analog Video Signal එකක් යමමගින් Device ල඼ට ඼බා යදයි .යමයට Monitors, Multimedia Projectors, Televisions වමිබන්ධ කරනු ඼ැයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page15
යමහිදී Converter එක අදා඼ port එකට Support කරන්යන්දැයි යවොයාබැලිය යුතුය. යමම port එකට
Monitors,
Multimedia projector,
Television
වම්බන්ධ ක඼ ශැක.
මුල් කා඼යේ VGA ඳශසුකම මවුපුලරු ල඼ යනොතිබු අතර කාඩ් එකක් ආකාරයයන් අදා඼ කාර්යයන් සිදුකරගන්නා ඼දී.නමුත් යම් ලන විට 80% ඳමණ මවුපුලරු ල඼ VGA ඳශසුකමOnboard ආකාරයයන් දැකිය ශැකි යේ.යම් ලන විට VGAport භාවිතයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇත. 10.DVI Port Digital Visual Interface
1999 යමම port එක නිර්මාණය වු අතර යමමගින්Digital Video signal එකක් Device එකට ඼බාදීම සිදුකරයි. වාමාන්යයමයන් Analog Video Signal එකට ලඩා Digital Video signal Quality එක ලැඩි ලන අතර නිර්මාණය ක඼ ශැකි colour ප්රVමාණයද Resolutionද ලැඩි අගයක් ගනී. DVI port මුලික ල඾යයන් ලර්ග 05කින් යුක්ත යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page16
11. HDMI PORT
Audio and Video Signals Digital ආකාරයයන් Transfer ක඼ ශැකිport එකක් ය඼ව යමම port එක ශැදින්විය ශැකි අතර යමම port එකට
Monitors, Multimedia projector, Television
වම්බන්ධ කිරීයම් ශැකියාල ඇත.
12. DISPLAY PORT –PIN 20
2008 ලවයර් යමම port එක නිර්මාණය වු අතර යමමගින්
 Audio Video මුලික ල඾යයන් Transfer ක඼ ශැකි අතර
 එය HDMI port එකට ලඩා Speed ලන අතර
 යමයට Data transfer කිරීයම් ශැකියාලද ඼ැයේ . යමය ඳසුල තලත් Develop කර යලනත් නමකින්ද ශදුන්ලනු ඼බයි.දැනට යමයට Monitors, Multimedia projector ලැනි Devices නිර්මාණය වී ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page17
ඉශත ඉගනගත් port කුඩාලට නිර්මාණය කර ඼ැප්යටොප් ල඼ ටැේ ල඼ ජංගම දුරකතන ල඼ දැකිය ශැකි ලන අතර ඒලා Mini , Micro ආකාරයයන් ලර්ග යකොට ඇත. 13.MINI VGA PORT
Mini to VGA Converter 14. MINI DVI PORT
15. MICRO DVI PORT
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page18
16. MINI HDMI PORT
17. MICRO HDMI PORT
18. MINI DISPLAY PHONE
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page19
19. COMPOSITE VIDEO PORT
යමමගින් Analog Video Signal එකක් විය඾ේ඿යයන් Multimedia projector, Television ල඼ට ඼බා යදන අතර යබොයශෝ විට VGA Card ල඼ දැකිය ශැකි යේ. 20. SUPER VIDEO PORT (S VIDEO PORT)
යමම Port එක මගින් Video Signal එකක් Device එකට Transfer ක඼ ශැකි අතර විය඾ේ඿යයන්ම VGA Card ල඼ මුල් කා඼යේ යමම Port එක දැකිය ශැකි වු අතර නමුත් යම් ලන විට යමය භාවිතයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page20
21.OPTICAL AUDIO PORT
SPDIF Port (Sony, Philips, IPS Digital Inter Connect format)
යමම Port එක මගින් Digital Audio Signal එකක් Device එකට ඼බාදීම සිදුකරන අතර එය Light එකක් ආධාරයයන් අදා඼ Signal එක Device එකට Transfer කරයි යමහිදී භාහිර බ඼ඳෑමි අලම ලන අතර Data එක යේගයයන් Device එකට ඼බාදීයම් ශැකියාල ඇතියේ.යමම Port එක මගින්
 TV ,
 Subwoofer
 players
ල඼ට Signal ඼බා දීම සිදු කරයි.
22.COAXIAL AUDIO PORT /COAXIAL SPDIF PORT
Orange colour
Coaxial cable එකක් ආධාරයයන් Digital Audio Signal එකක් Device එකකට Transfer කිරීම යමම port එක මගින් සිදු කරයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page21
PORTABLE HARD DISK
PRINTERS’
EEEa printer
23. FIRE WIRE PORT
1994 කා඼ය ඇඳල් ආයතනය මගින් යමම port එක ශදුන්ලා දුන් අතර යමය මුලික ල඾යයන් නිර්මාණය වුයේ වීඩියයෝ කැයරොයක් ල඼ දත්ත ඩවුන්ය඼ෝඩි කර ගැනීම වදශාය.
SCANNERS
IEEE1394 scanner
ලැනි උඳකරණ 63 ක් ඳමණ නිර්මාණය වී ඇත.යමම Fire wire port එක මුලික ල඾යයන් ලර්ග 03 කින් දැකිය ශැකි අතර පින් 06කින් යුක්ත port එක Fire wire එයවේත් නැතිනම් 1EEE 1394ය඼වත් ශදුන්ලයි.
යමහිදී Fire wire 4 pin port එක යබොයශෝ විට Device එක ඳැත්යත් දැකිය ශැකියේ.යම්ලන විට යක්සින් එයක් font එයක් firewire port එකක් ඇති අතර එය වම්බන්ධ කිරීමට Fire wire pin set එකක්board එක තු඼ දැකිය ශැකියේ.. යබොයශෝ දුරට මේ පුලරු ල඼ Fire wire port යදකක් දැකිය ශැකි අතර එකක් print වී ඇති අතර අයනක pinset එකක් ආකාරයයන් දැකිය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page22
24.LAN /ETHERNET NETWORK /RJ 45 PORT
මුල් කා඼යේ යමම port එක මේ පුලරු ල඼ දැකිය යනොශැකි ව෕ අතර නමුත් යම් ලන විට මේ පුලරු ල඼ අනිලාර්යයයන්ම යමම port එක දැකිය ශැකි යේ.1997 යමම port එක නිර්මාණය කර ඇත.
 යමම port එක මගින් ඳරිගණක අතර දත්ත හුලමාරු කර ගැනීමට,
 devices ල඼ .තියබන දත්තdownload කිරීමටත්
 devicesල඼ට දත්ත යැවීමටත් ශැකියාල ඇත.
යමමport එකට ආයතනල඼ තියබන ඳරිගණක යබොයශෝමයක් වම්බන්ධ කිරීයම් ශැකියාල ඇත..
උදා ය඼ව Printer, Scanners, Finger print Machine, Display board, PABX Systemදැක්විය ශැක.
25. E-SATA PORT
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page23
2004 ලවයර් internally තිබ෕ SATA connectors External Hard Disk එකක් වම්බන්ධ ක඼ ශැකි ආකාරයට නිර්මාණය ක඼ අතර එය E- SATAය඼ව ශදුන්ලනු ඼ැයේ.යමම port එකට External HD,Card Readersවම්බන්ධ ක඼ ශැක.යමහිදී E-SATA port එක මගින් Device එකට power ඼බා දීමක් සිදු යනොලන බැවින් External Power Adapter එකකින් යශෝ USB portශරශා විදුලිය ඼බා දීමක් සිදු ක඼ යුතුයි.
26.POWER E-SATA PORT (P E-SATA)
Laptop ල඼ E-SATA port එක ශා USB Port එක එකතු කර Power E SATA නමින් port එකක් නිර්මාණය ක඼ අතර යමහිදී යමයට E SATA යමන්ම USB Device ද වම්බන්ධ ක඼ ශැකි අතර යමම port එක මගින් E SATA port එතට Power ඼බා ගැනීයම් ශැකියාලද නිර්මාණය විය. 27. BLUETOOTH PORT
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page24
Bluetooth Technology එක යම් ලන විට ඉතා ජනප්රිAය යලමින් ඳලතින අතර Bluetooth ශා වම්බන්ධ විය ශැකි විවිධ device බිහිවී ඇත.යම් අනුල නල මේ පුලරුල඼ Bluetooth facility එක onboardආකාරයයන් දැකිය ශැකි යේ.
28.WIRELESS PORT / WIRELESS TERMINAL
යම් ලන විට Wireless technology ය නිතරම භාවිතාලන අතර දැනට යලෂදඳයල් තියබන වෑම laptop එකකම inbuilt යමම ඳශසුකම ඇති අතර desktop machine එකකට යමම facility එක wireless dongle එකක් යශෝ wireless card එකක් වම්බන්ධ කර ඼බාගත යුතු අතර යම් ලන විට බිහිලන අලුත් මේපුලරු ල඼ යමම wireless ඳශසුකම onboard ආකාරයයන් දැකිය ශැක.
29. THUNDER BOLT PORT
Display port එක develop කර 2011 ලවයර් thunder bolt port නමින් port එකක් නිර්මාණය ක඼ අතර යමමගින්Audio,Video,Data Transferකිරීයම් ශැකියාල ඼ැයබන අතර දැනට ඇති performance ලැඩිම port එක ය඼ව යමය ශැදින්විය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page25
30.RJ 11 PORT / MODEM PORT
යමම Port එක ඳරණ laptop ල඼ එයමන්ම modem card ල඼ දැකිය ශැකි වු අතර මුලික ල඾යයන් fax යැවීම වදශා internet ඼බාගැනීම වදශා telephone line එක connect කිරීම වදශා යමය භාවිතා ක඼ අතර pin 02/04ක් දැකිය ශැකිය.යම් ලන විට භාවිතයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇත. 31.SCSI PORT (SMALL COMPUTER SYSTEM INTERNET)
වාමාන්යය.යන් High speed devices වම්බන්ධ කිරීමට මුල් කා඼යේ යමමSCSI port භාවිතා කර ඇති අතර SCSI device ශා port භාවිතායලන් යබොයශෝ දුරට ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page26
01.Serial port 115 Bps 02. Parallel port 1-5 Mbps 03. USB 1.1 port 12 Mbps 04. USB 2.0 port 480 Mbps
BASIC UNITS OF DATA TRANSFER RATE
8bit – 1 byte
Bit per seconds Bps
Kilobit per seconds Kbps
Megabit per seconds Mbps
Gigabit per seconds Gbps
Terabit per seconds Tbps
Byte per seconds B/s
Kilobyte per seconds KB/s
Mega byte per seconds MB/s
Giga byte per seconds GB/s
Tera byte per seconds TB/s
SPEED OF THE PORTS
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page27
08. LAN 10 Mbps 09. E SATA port 3.0 3 Gbps 10. E SATA port 6.0 6 Gbps
05. USB 3.0 port 5 Gbps 06. Fire wire 1394 a 400 Mbps 07. fire wire 1394 b 800 Mbps
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page28
11.Thunder port 10 Gbps
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page29
LESSON NO -03
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page30
EXPANSION SLOTS
අඳ විසින් BASIC COMPUTER එකක් මි඼දී ගත් ඳසු ඳසුල එයට විවිධ ඳශසුකම් එකතුකරනු ඼ැයේ . එම
ඳශසුකම් යබොයශෝවිට card එකක් ආකාරයයන් දැකිය ශැකිලන අතර එම කාඩ් යඳොදුයේ EXPANSION CARDය඼ව ශදුන්ලන අතර යමම Expansion card වම්බන්ධ කිරීම වදශා මේපුලරු ල඼ ඇති slots EXPANSION SLOTS ය඼ව ශදුන්ලයි.
යමම Expansion slots විවිධ ප්රsමාණලලින් තියබන අතර එයමන්ම ඒලාට විවිධ නම් භාවිතා කරයි. අඳ විසින් Expansion card එකක් යතෝරා ගැනීයම්දී
 මේ පුලරුයේ ඇති Expansion slot ලර්ග පිළිබදල දැන සිටිය යුතුය . එයමන්ම දැනට භාවිතා ලන Expansion slot ශා භාවිතා යනොලන Expansion slit පිළිබදල දැනසිටීම ලැදගත් යේ.
 එයමන්ම ඒ Expansion slot ල඼ට වම්බන්ධ කරන කාඩ් ලර්ග යමොනලාද යන්න දැනසිවීමද ලැදගත් යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page31
PROCESSOR SOCKET OR SLOT
Processor එකක් නිර්මාණය කර ඇති ආකාරය අනුලSOCKET TYPE PROCESSOR ශා SLOT TYPE PROCESSOR යනුයලන් ලර්ග 02
කට යබදා දක්ලන අතර යම් ලන විට Slot type processor භාවිතයයන් ඉලත්වී ඇති අතර වමශරක් මේපුලරු ල඼ ප්යරොrයරවවරය onboard ආකාරයයන්ද දැකිය ශැක . එයමන්ම වමශර ඳරණ මේපුලරු
ල඼ Processor socket එක ශා Processor Slot එක යන යදකම පිහිටා තිබිය ශැක.
Socket යශෝ slotල඼ ඇති Numbers ලලින් අඳට වම්බන්ධ කරන ප්යරොදයවවර් ලර්ග ගැන අලයබෝධයක් ඼බා ගත ශැක . එයමන්ම මුල්ම කා඼යේ Word Processing ශා Calculation වදශා යලනයලනම ප්යරොධයවවර් චිප් නිර්මාණය කර තිබිණි.
MEMORY SLOTS Computer Memory ය card ආකාරයයන් දැකිය ශැකි ලන අතර එම Memory card වම්බන්ධ කිරීමට ඇති slots MEMORY SLOTSය඼ව ශදුන්ලන අතර මේපුලරු තු඼ Memory slots 01,02 යශෝ
කිහිඳයක් තිබිය ශැකි අතර එයමන්ම විවිධ ලර්ගල඼
Memory slots මේපුලරු ල඼ පිහිටා තිබිය ශැක .
Memory card වම්බන්ධ කිරීයම්දී Memory slot ලර්ගය පිළිබද දැන සිටීම ඉ . තා ලැදගත්යේ .
CHIPSET
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page32
CHIPSET
CHIPSET NORTH BRIDGE CHIP SOUTH BRIDGE CHIP මේපුලරු ඳා඼නය කිරීම චිප්යවේ එක මගින් සිදුයේ . යමහිදී යබොයශෝමයක් මේපුලරු ල඼ Processor ,Memory,VGA, ඳා඼නය කිරීම වදශා Processor socket ශා memory slot ල඼ට ආවන්නයේ ඇති ප්රMධාන චිප් එක North bridge chip ය඼ව ශදුන්ලන අතර යමය යබොයශෝ දුරට hard disk එකකින් cover යකොට ඇත.
Expansion slot ල඼ට පිටුඳව තලත් ප්ර ධාන chip එකක් පිහිටා ඇත එය south bridge chip ය඼ව ශදුන්ලයි .යමමගින් වමශරක් expansion slot වම්බන්ධ කර cards,ports ල඼ට වම්බන්ධ කරන devices connect කරන hard disk ආදිය control කරයි.’
වමශර ඳරණ මේපුලරුල඼ එක චිප් එකක් ඳමණක් දැකිය ශැකිවු අතර එමගින් මේපුලරුයේ සියලුයද් ඳා඼නය කිරීම නිවා ඳරිගණකයේ Performance අඩුවිය . එයමන්ම එම මේපුලරු ල඼ මි඼ද අඩු මටේටමක
ඳලතී
නමුත් යම් ලන විට ප්යරොගයරොයවවර් මගින් Memory,VGA, ඳා඼නය කිරීම නිවා යබොයශෝමයක් මේපුලරු ල඼ ඉතිරි යකොටව් ඳා඼නය කිරීමට PCH (Platform Control Hub) යනුයලන් එක චිප් එකක් ඳමණක් දැකිය ශැකි විය .
චිප්යවේ නි඿්ඳාදනය කරන්නන් ප්රමධාන ල඾යයන්
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page33
INTEL ,VIA ,ALI ,SIS ,NVIDIA ,S3 ,OPTI ,AMDය඼ව ශැදින්විය ශැක අඳ විසින් INTEL PROCESSOR භාවිතා කරන්යන් නම් එය ඳා඼නය කිරීමට INTEL CHIP SET එකක් වහිත මේපුලරුලක් භාවිතා කිරීම Performance ලැඩි කර ගැනීමට යශේතුලක් යේ.
POWER CONNECTORS
POWER CONNECTORS
AT ATX මුල් කා඼යේ AT ලර්ගයේ POWER SPPLY එකකින් මේපුලරුලට POWER ඼බාදුන් අතර එම CONNECTOR එක AT POWER CONNECTOR යනුයලන් ශදුන්ලා යදන ඼දී.
ඳසුල ATXPOWER SPPLY නිර්මාණය වීමත් වමගම මේපුලරු ල඼ POWER CONNECTORSATXPOWER SPPLY වම්බන්ධ කරීම වදශා නිර්මාණය වු අතර ATXPOWER CONNECTOR පින් 20 ශා 24 එයමන්ම පින් 4
වශ පින් 6 ආදී ය඼ව POWER CONNECTOR කිහිඳයක් දැකිය ශැකි යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page34
INPUT OUTPUT CONNECTORS /IO CONNECTORS
IO CONNECTORS
මුල් කා඼යේ මේපුලරුල඼IDE CONNECTORS 02 ක් යබොයශෝ දුරට දැකිය ශැකි වු අතර යමය පින් 40කින් යුක්තයේ . යමයට
IDE ලර්ගයේ HARD DISK
CD ROM
IDE CONNECTORS
PRIMARY IDE / IDE 1
SECONDARY IDE / IDE 2
FLOPY DISK CONNECTORS
SATA CONNECTORS
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page35
වම්බන්ධ කරන ඼දී . නමුත් IDE HARD DISK ,CD ROM භාවිතයයන් ඉලත්ල ඇති නිවා අලුත් මේපුලරු ල඼ IDE CONNECTORS යබොයශෝ දුරට දැකිය යනොශැකි යේ.
FLOPPY DISK DEVICE CONNECT කිරීමට පින් 34 FLOPPY DISK DEVICE එක භාවිතා යනොලන බැවින් යමම CONNECTOR එකද මේපුලරු ලලින් ඉලත්ල යගොව් ඇත . දැනට අඳ භාවිතා කරන HARD DISK ,CD ROMSATA ලර්ගයේ
HARD DISK ,
CD ROM ලන අතර එම DEVICE වම්බන්ධ කිරීම වදශා යබොයශෝදුරට CONNECTORS04ක් යශෝ 06 ක් මේපුලරු
ල඼ දැකිය ශැකියේ .
‘
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page36
BIOS CHIP / CMOS CHIP (Basic Input output system / Complementary Metal Oxide Semi Conductor)
BIOS chip යනු Program ක඼ කුඩා ROM CHIPඑකක් ලන අතර ඳරිගණකය On ක඼ විට යමහි ඇති Program එක ක්රිmයාත්මක වී සියලුම Device check කර සියල්඼ ok නම් ok beep එකක් ඼බාදී OS Memory load කිරීම සිදුකරනු ඼ැයේ.
ඉන් ඳසුල ඳරිගණක ඳා඼නය O/S එක මගින් සිදුකරන නමුත් device ශා O/S BIOS PROGRAMMEඑක ශරශා සිදුයේ . ඳරිගණකය ON යලන අලව්ථායේදී BIOS PROGRAMME එකට යාම වදශා අල඾්යර KEY එක අඳට යඳන්නුම් කරන අතර යබොයශෝදුරට F1,F2,F9,F10,F12 DEL KEY, භාවිතා කරනු ඼ැයේ.
BIOS CHIPඑක යශෝ එහි ඇති PROGRAMME එක FAIL වුලයශොත් මේපුලරුල ON ලන්යන් නැති අතර CHIP එක REPLACE කර උත්වාශ ක඼ ශැක . මේපුලරුල තු඼ අනිලාර්යයන් BIOS CHIP එකක් ඇති අතර නමුත් ඒලා විවිධ ශැඩයන්යගන් යුක්ත විය ශැක.
යබොයශෝ විට BIOS CHIP
WINBOND
FLASH
INTEL
SST
MX
ආදී නම් ලලින් වදශන් කර ඇති අතර එම CHIP එක PROGRAMME ක඼ ආයතනයේ නම STICKER එකකින් දක්ලා ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page37
CMOS BATTERY (SYSTEM BATTERY)
BIOS PROGRAMME එක තු඼ අඳ විසින් යලනව් කරන SETTINGS උදා ය඼ව BOOT ORDER CHANGE කිරීම ,PASSWORD දැමීම , එයමන්ම SYSTEM DATE AND TIME ඳලත්ලායගන යාමට BIOS CHIP එකට POWER ඼බාදිය යුතු අතර එය ඼බා යදන්යන් SYSTEM BATTERYඑක මගිනි.
වාමාන්යයPයයන් බැටරියක ආයුකා඼ය අවු 05ක් ඳමණ ලන අතර අවු 03 කින් ඳසුල බැටරි
මාරුකිරීම ලඩා සුදුසුය . නැතයශොත් බැටරිය DED නම්
o මේපුලරු DISPLAY යනොයේමටත්
o DEVICE DETECT යනොවීමටත්
o DATE AND TIME ල඼ යලනව්කම් සිදුවීමටත් ඉඩ ඇත.
BIOS එක RESET කිරීමට නම් BATTERY REMOVE කර විනාඩි 20ක් ඳමණ තැබීයමන් සිදුක඼ ශැක .
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page38
JUMPERS
මේපුලරු තු඼ විවිධ SETTINGS වෑදීම වදශා JUMPERS භාවිතා කරමින් දී ඇති ආකාරයට අනුල අදා඼ පින් ල඼ට වම්බන්ධ කරමින් SETTINGS යලනව් කරනු ඼ැයේ.
JUMPER SETTINGS මගින්
 VOLTAGE, මේපුලරුයේගය,
 එයමන්ම BIOS RESET කිරීම ආදිය සිදුකරනු ඼ැයේ.
JUMPERS යලනව් කිරීයම්දී ඉතා වැ඼කිල්ය඼න් සිදුක඼ යුතු අතර නැතයශොත් DISPLAY නැතිවීමටමේපුලරු යලන් DEVICE එකට ශානියක් සිදුවීමට ඉඩ ඇත..
වමශර මේපුලරු ල඼ JUMPERS යලනුලට SWITCH තිබිය ශැක . යබොයශෝවිට මේපුලරු ල඼ USERS JUMPER SET කිරීමට අලව්ථාලන් ඼බා යනොදී ඇති අතර යබොයශෝමයක් ඒලා AUTO වාදාගැනීමට යම් ලන විට නිර්මාණය කර ඇත . නමුත් CMOS CLEAR කිරීයම් JUMPER එක තලදුරටත් මේපුලරු ල඼ දැකිය ශැකි යේ . යමම CMOSJUMPERSETTINGS එක භාවිතා කර BIOS RESET කර ගැනීම අඳ විසින් සිදුකරගනු ඼ැයේ.
යබොයශෝ විට යමම CMOSCLEAR කර ගැනීයම් JUMPER SETTINGS එක BIOS එක අව඼ දැකිය ශැක . නැතයශොත් SYSTEM BATTERY අව඼ තිබිය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page39
LESSON NO -04 FRONT CONTROL PANNEL
Casing එක යදඳව ඇති power switches , Restart switchers ,USB ,Fire wire ports ,LED වම්බන්ධ කිරිම වදශා මේපුලරුල තු඼ pin set ඇති අතර ඒලා යඳොදුයේ FRONT CONTROL PANNELය඼ව ශදුන්ලනු ඼ැයේ.
යමහිදි front panel යටයත් power switch, reset switch ,power Led, Hard disk Led, system speakers යන යකොටව් වම්බන්ධ කිරීම වදශා මේපුලරුල තු඼ යලනම pin set එකක් දැකිය ශැකියේ.
Power switch ශා reset ws: එක connect කිරීම වදශා මේපුලරුල තු඼ pin 02 ක්ද
(pw/ps) (rst/res) – ll Power led connect කිරීම වදශා pin02 ක් යශෝ 03 ක් ද (p+ p_ /pled) - lll Hard disk led connectකිරීමට pin 02 ක්ද (H+ H_/HLED) -ll System speakers connectකිරීමට pin 04 ක්ද (spk/ speaker) pin- llll Power led hard disk led connect කිරීයම්දි plusඳැත්ත පිළිබද වැ඼කිලිමත්විය යුතුය. යබොයශෝ විට ඳරණ casing ල඼ ඇතිfront USB ලලින් pin වදශා යලනයලනම wires දැකිය ශැකි ලන අතර ඒලා වෑම විටම port 02කට අදා඼ wires යලන් කරයගන pin no 1 ල඼ට
voltage wireඑක වම්බන්ධ ක඼ යුතු අතර ඉන් අනතුරුල data – wire data + wire Ground wireපිළියලලින් වම්බන්ධ ක඼ යුතුය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page40
FRONT AUDIO
Casing එක ඉදිරිඳව ඇති audio portල඼ ලයර් වම්බන්ධ කිරීම වදශා මේපුලරුල තු඼ pin 10 ක pin set එකක් front audioයනුයලන් දැකිය ශැක.
FRONT FIRE WIRE
වමශර casing ල඼ යම් ලන විට front fire wire ports දැකිය ශැකි ලන අතර ඒලා වම්බන්ධ කිරිම වදශාfire wire ports තියබනන මේපුලරු ල඼ pin 10 ක pin set එකක් දැකිය ශැකි යේ.
CAPACITORS
Capacitors මගින් ඳරිඳථයක් තු඼ ධාරාල ඒකාකාරීල ඉදිරියට යාමට උදේ ලන අතර යමහිදී ලැඩි ධාරාලන් ගබඩා කරයගන ධාරාල අඩුලන විට ගබඩා කර ඇති ධාරාලන් ඳරිඳථයට ඼බාදීම සිදුලනු ඇත.Capacitors ඳලුදු වු විට එහි ශැඩය යලනව් විම තුලින් ශදුනාගත ශැක.
ඳලුදු වු Capacitors නිවා
 Board display එක එන්යන් නැත
 computer Restarting ලනලා නිතරම
 Computer struck ලන ලා නිතරම
 නැලත Windows install කිරිමට ඉඩ යදන්යන් නැත.
වමශර අලව්ථාල඼දී capacitors මාරුකිරිම තුලින් board එක යථා තත්ලයට ගත ශැක
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page41
I/O CONTROLLER CHIP (SUPER I/O CHIP)
යමම Chip එක මගින් I/O connectorsශා ports controlකරන අතර එයමන්ම mother board temperature senser කිරීම system fan speed monitor කිරිම ආදිය යමම chip එක මගින් මුලිකල සිදුකරන අතර chip එක short විමක් වුලයශොත් board display නැතිවීමට ඉඩ ඇති අතර chip එක replace කිරිම තුලින් board එක යථා තත්ලයට ගත ශැක.
NETWORK CHIP
මේපුලරුලතු඼ On board Lan port එකක් තියේනම් network control කිරීම වදශා යලනම chip එකක් මේපුලරුල තු඼ ඇත.වමශර අලව්ථා ල඼දි යමම chip එක fail වුලයශොත් මවුපුලරුල on යනොවිමට ඉඩ ඇත.එලැනි අලව්ථා ල඼දි chip එක ඉලත් කර display එනලාදැයි බැලිය ශැක.
අඳට අල඾්යh නම් ඳසුල network card එකක් යලනම වම්බන්ධ කර ගැනියම් ශැකියාල ඇත.එයමන්ම network drivers install කිරියම්දි ,manufacture model numbers, model number ශදුනාගැනිමටnetwork chip එක උඩ ඇති විව්තර ලැදගත් යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page42
SOUND CHIP
On board sound තියබන මේපුලරු ල඼ sound control කිරීම වදශා යලනම chip එකක් ඇති අතර drivers install කිරියම්දි manufacture ශා model numbers යවොයාගැනීමට යමම chip එක ලැදගත් ලන අතර එයමන්ම යමම chip එක short වුලයශොත් board එයක් display නැතිවිමට ඉඩ ඇති අතර එලැනි අලව්ථා ල඼දි sound chip එක ඉලත් කර display නැලත ඼බා ගැනිමට උත්වාශ ගනු ඼ැයේ.අල඾්යර නම් යලනම sound card එකක් වම්බන්ධ කර අදා඼ ඳශසුකම ඼බා ගත ශැක.
FAN CONNECTORS
FAN CONNECTORS
CPU SYSTEM / CHASSI
FRONT REAR
Processor cooling system fan එක ශා system එකට වම්බන්ධ කර ඇති fan වම්බන්ධ කිරීම වදශා මේපුලරුල තු඼ fan connectorsදැකිය ශැකි යේ.යම් ලන විට cpu ශා system fan RPM BIOS programme එක මගින් monitor ක඼ ශැකි අතර එයමන්ම processor එයක් heat එකට අනුල fan RPM අඩුලැඩි කිරීයම් ශැකියාල යම් ලන විට නිර්මාණය වි ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page43
CD IN/ AUX IN/ SPDIF IN
ඇතු඼තින් වම්බන්ධ කරන විවිධ Devises ල඼ audio signals computer යට ඇතු඼ත් කර ගැනීම වදශා යමම connectors භාවිතා කරනු ඼ැයේ.ලැඩි ල඾යයන් යමම connectors භාවිතා ලන්යන් නැත. MOTHER BOARD MOUNTING HOLES
මේපුලරුයේ ඇති Casing එකට වම්බන්ධ කිරීම වදශා ඊයම් (led) ලලින් cover කර ඇති holes කිහිඳයක් දැකිය ශැකිලන අතර ඒලා mother board mounting holes ය඼ව ශදුන්ලයි. MOTHER BOARD FRONT SIDE BUS (MB FSB) (MB BUS SPEED) (MB SPEED) මේපුලරුයේ Front side bus එක යනු processor යත් north bridge chip එකත් අතර path එක යේ.processඑකක් select කර ගැනීයම්දි මේපුලරුලට support කරන FSB එකට වමාන විය යුතුය.යබොයශෝ විට මේපුලරුල FSB කිහිඳයකට support කරන අතර වෑම විටම ලැඩිම fsb එකට processor එක match කිරීම තුලින් applications ල඼ට performance ලැඩිකරගත ශැක.
යබොයශෝ විට මේපුලරුයේ fsb එක mother board manual එයක් වදශන්ල ඇති අතර වමශර අලව්ථා ල඼දී මේපුලරුල තු඼ම print කර ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page44
MOTHER BOARD MANUFACTURES
Mother board manufactures 100 ත් 150 අතර ප්ර මාණයක් ඇති අතර යමහිදී යබොයශෝ manufactures chipset යලනත් නි඿්ඳාදන ආයතන ලලින් මි඼දී යගන මේපුලරු නිර්මානය කිරිම සිදුකරනු ඼ැයේ.
මේපුලරුයේ නි඿්ඳාදකයායේ නම වදශන්ල නැති නම් model number එක ඹව්යවේ search කර manufacture යවොයාගත ශැක.
MOTHER BOARD MODEL NUMBERS
මේපුලරුයේ
 Drivers යවොයාගැනීමට
 එම මේපුලරුල දැනට manufacture ලන එකක්ද ,
 නැත්නම් service එක ඳමණක් වඳයන මේපුලරුලක්ද
 නැත්නම් service එකත් නලත්ලා ඇති මේපුලරුලක්ද
යන්න ශදුනාගැනිමටත් එයමන්ම manual යවොයාගැනීමටදmodal number ලැදගත් යේ.යබොයශෝ විට manufactures ඼ට ආයේනික model numbers දැකිය ශැකිය.
උදා ය඼ව intel model number – D අකුයරන් ඳටන් ගනී
Gigabyte model number –GA ය඼ව ඳටන් ගනී
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page45
MSI model number –MS ය඼ව ඳටන් ගනී Intel mother board model number intel site එක search කිරීම තුලින් මේපුලරුයේ තත්ලය පිලිබද අලයබොධයක් ඼බාගත ශැක. උදා ය඼ව  statusයටයත් launchedය඼ව තියේ නම් එයින් අදශව් ලන්යන් දැනට මේපුලරු manufacture කරමින් යබදා ශරිමින් තියබන බලයි.  End of life යනුයලන් වදශන්ල ඇත්නම් එයින් අදශව් ලන්යන් servicesතලමත් වඳයන බලයි.  End of interactive support (EOIS)යනුයලන් ඇත්නම් එමගින් කියයලන්යන් support service ද නලත්ලා ඇති බලයි.
එලැනි මේපුලරුලකට driver download කරගැනීයම් manual download කරගැනීම අඳශසුවිය ශැක.
MOTHER BOARD FORM FACTOR Form factor යනු මේපුලරුයේ size එක ශා shape එක යේ.වාමාන්යයයයන් assemble pc වදශා භාවිතා කරන මේපුලරු standard 05 කට යලන්කර දැක්විය ශැක.ඒලානම්
 Standard –ATX
 Micro –ATX
 Mini –ATX
 Nano –ATX
 Pico –ATX යමයින් Assemble pc වදශා යබොයශෝ විට යයොදාගනු ඼බන්යන් standard ,micro,mini ,ATX මේපුලරු යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page46
LESSON NO -05
INTEL CHIP SET SERIES AND FEATURES යම් ලන විට අඳ රටතු඼ ලැඩි ල඾යයන් භාවිතා ලන chipset ලනුයේ intel chip set ලන අතර intel ආයතනය desktop මේපුලරු වදශා යලනම chip set නිර්මාණය කරන අතර ඼ැප්යටොප් වශ server මේපුලරු වදශා ද යලනම chipset නිර්මාණය කරයි.
Desktop chipset වදශා model number යක් ඇති අතර එම model number එක ශරශා intel ආයතනයේ chipset යලනම promote කරයි.යමයට යශේතුල අයනකුත් නි඿්ඳාදකයන් ඹවුන්යේ මේපුලරු නිර්මාණය කිරීයම්දී intel chipset භාවිතා කිරීමයි.Intel ආයතනය මගින් යම් ලන විට විවිධ model numbers යටයත්chipset ඉතා වි඾ා඼ ප්රtමාණයක් නි඿්ඳාදනය කර ඇත.
 800 series,
 900 series,
 3,4,5,6,7,8 series ලලින් යම්ලා දැක්විය ශැකිය.
  800series chip set pentium 4 processor control කරන අතර යමය මුලික ල඾යයන් 2004,2005,කා඼යේ ලැඩි ල඾යන් භාවිතා කර ඇත.  ඉන් අනතුරුල 900 series chipset නිර්මාණය වු අතර 2005,2006,2007 යන කා඼යේ ලැඩි ල඾යයන් භාවිතා කර ඇත.එයමන්ම යමම chip set series එකද pentium4,dual core, core 2 due,ලැනි processor control කර ඇත.  2007 කා඼යේ 3 series chipsetනිර්මාණය වු අතර එම chipset ද pentium4,dual core, core 2 quard processors control කර ඇත.  2008 කා඼යේ 4series chipset නිර්මාණය වු අතර යමම chipset එකද core 2due ,core 2 quard ,duel core, processors control කරන ඼දි.  2009 ලවර කා඼යේ 5 series chipset නිර්මාණය වු අතර විය඾ේ඿යයන්මcore iseries first generation processors control කරන ඼දී.  2011 ලර්඿යේ 6 series chipset නිර්මාණය වු අතර එම chipset second generation core i series processors control කරන ඼දී.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page47
 2012 ලවයර් 7 series chipsetනිර්මාණය වු අතර එම chipset3rd generation core i series processors control කරන ඼දී.  2013 ලවයර් 8 series chipsetනිර්මාණය වු අතර එම chipset මගින් 4th generation core i series processorsමුලික ල඾යයන් control කරනු ඼ැයේ.  යම් ලන විට 3 ,4,5,6 series chipsetභාවිතා යලන් ඉලත්ල යගොව් ඇති අතර 7series chipset භාවිතායලන් ඉලත්ල යමින් ඳලතින අතර අලුත්ම chipset එක ය඼ව 8 series chipset එක දැක්විය ශැක. Chipset model number එක තුලින් support කරන
 processors,
 technologies,
 bus speed තියබන slot ලර්ග  supportකරන memory ලර්ග ආදිය පිලිබදල අදශවක් ඼බාගත ශැක.වාමාන්යදයයන් intel මේපුලරු ල඼ මේපුලරු model no එක තු඼ chip set model no එක ඇතු඼ත් කර ඇත. යබොයශෝ විටD අකුරට ඳසුල එන අකුරු 03 යශෝ 05 තුලින් model no එක දක්ලා තිබිය ශැක.මේපුලරුල තුලින් chipset model no එක ශදුනාගත යනොශැකි නම් manual එක බැලිය යුතු යේ.
800 series D 845WN
900 series
D915 GVA
800 series D 865 MR chip set model no 3 series
D g31 PR
800 series D 865 GLC
3 series Da p35 DTP 4 series
D g41 RG
mother board modelno D G31 pr
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page48
MOTHER BOARD CLASSIFICATION
INTEL MOTHER BOARD CLASSIFICATION
DESKTOP MOTHER BOARD EXTREME SERIES DESKTOP MOTHER BOARD MEDIA SERIES DESKTOP MOTHER BOARD EXECUTIVE SERIES DESKTOP MOTHER BOARD CLASSIC SERIES DESKTOP MOTHER BOARD INNOVATION SERIES DESKTOP MOTHER BOARD ESSENTIAL SERIES
ඳාරියභෝගිකයයකුට ඳරිගණකයක් ඼බා දීයම්දී මුලින්ම ඹහු ඳරිගණකය මගින් කරන කාර්යන් පිලිබදල යවොයා බැලිය යුතු යේ.ඉන් අනතුරුල ඹහුයේ කාර්යයන් වදශා ගැ඼යඳන ආකාරයට එම ඳරිගණක ය එක඼ව්
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page49
කර දිය යුතුය.යමහිදී ඉන්යටල් ආයතනය අදා඼ ඳාරියභෝගිකයන්යේ කාර්යයන්ට අනුල ඹවුන්යේ මේපුලරු ලර්ග කිහිඳයකට යබදා දැක්විය ශැක. EXTREME SERIES
යමම series ම ේපුලරු විය඾ේ඿යයන්මgames play කිරිමත් video editing කිරිමත් graphic application handle කිරිමටත් ඉතාමත් සුදුසුය්ේ.වාමාන්යයhයන් system unit එකක් assemble කර ගැනීම වදශා ඼ක්඿ 1 ½ 3 ක් අතර මුද඼ක් ලැයයේ.
MEDIA SERIES
යමම series එකද extreme series එක තරම් යනොවුලත් graphic application handle කිරිමටත් games play කිරිමටත් video editingකිරිම ලැනි කාර්යයන් වදශාත් සුදුසු යේ.Media series මේ පුලරුලක් භාවිතා කර ඳරිගණකයක් වාදාගැනීමට රු 75,000 ලැනි මුද඼ක් ලැයයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page50
EXECUTIVE SERIES
ආයතනල඼ සිදුකරන කාර්යයන් වදශා ඉන්යටල් ආයතනය මගින් නිර්යද්඾ කර ඇත්යත් යමම executive series මේපුලරුල යේ.වාමාන්ේයයන් ඳරිගණකයක් එක඼ව් කර ගැනීම වදශා රු 60,000 ක් ඳමණ මුද඼ක් ලැයයේ.යශයින් කාර්යා඼ ල඼ වාමාන්ය කාර්යයන් කර ගැනිම වදශා යයෝේයම යේ.
CLASSIC SERIES
වාමාන්ය ය කාර්යයන් වදශා internet access , email access කිරිමට ඉන්යටල් ආයතනය මගින් නිර්යද්඾ කර ඇත්යත් යමම classic series මේපුලරුල යේ.වාමාන්යායයන් ඳරිගණකයක් එක඼ව් කර ගැනීම වදශා රු 40,000 ක් ඳමණ මුද඼ක් ලැයයේ.
INNOVATION SERIES&ESSENTIAL SERIES
ඉතා basic කාර්යයන් ඳමණක් සිදුකරන්යන් නම්
උදා ය඼ව
 library එකක යඳොත් enter කර ගැනීම වදශා
 Telephone operator යකයනකුට අදා඼ details enter කර ගැනිමට
 ශි඿්යhයයකුට අල඾්ය assignment කිරීමට
ඉතා අඩු මුද඼කට යමම මේපුලරුල යයොදා ඳරිගණකක් එක඼ව් කර ගත ශැක.යමයට රු 30,000 ඳමණ මුද඼ක් ලැයයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page51
EXPANSION CARD AND SLOTS EXPANSION CARDS
VGA CARDS / GRAPHIC CARD
යමොනයම් යශෝ ආකාරයක video signal එකක් device එකකට නිකුත් කරන්යන් නම් එම card VGA card යනුයලන් යඳොදයේ ශදුන්ලයි.යමම VGA cards ල඼ අඳ විසින් ඉගනගත් video signals ල඼ට වම්බන්ධ port එකක් යශෝ කිහිඳයක් දැකිය ශැකි යේ. On board VGA handle කිරීම north bridge chip එක මගින් සිදුකරන අතර යමය ට advance graphics handle කිරීම අමාරු කාර්යයක් ලන අතර යමහිදි advance graphics handle කිරියම්දි struck වුලයශොත් අදා඼ videos කැඩි කැඩි යාමට ඉඩ ඇත. එයමන්ම on board VGA අල඾්ය memory අඳයේ main memory card (north bridge) එයකන් share කර ගනී.යම් ලන විට processor එක තු඼ GPUඑකක් අන්තර්ගත කර ඇති අතර එයට north bridge චිප් එකට ලඩා Advance graphics handle කිරීමට ශැකියාල ඇත.අඳට advance graphics handle කිරිමට අල඾්යn නම් යම් වදශා graphic card එකක් අඳයේ මේපුලරු ලට වම්බන්ධ කරගත යුතුය. යමහිදී graphic card එක වමිබන්ධ ක඼ විට automatically on board VGA disable යේ.VGA card එක තු඼ යලනම GPUඑකක් දැකිය ශැකි අතර එයමන්ම memory chip කිහිඳයක්ම එකඳැත්තක යශෝ යදඳැත්යතන්ම දැකිය ශැකි අතර ඊට අමතර ල bios chip එකද දැකිය ශැකි යේ. Bios chip එක තු඼ VGA card එකට අදා඼ Information දැකිය ශැකි ලන අතර ඳරිගණකය onකිරීයම්දි මුලින්ම display ලන්යන් VGA card එකට අදා඼ informationයේ.Video signals GPUඑක මගින් process කරframes ආකාරයයන් memory chip ල඼ ගබඩා කර ඒලා monitor එකට යයොමු කරයි. 3d graphics නිර්මාණය කිරීයම්දී ලැඩි frames ප්ර මාණයක් ක්඿ණිකල යමොනිටරයට යයොමු ක඼ යුතුය.ඒ වදශා ප්රpධාන ල඾යයන් GPUඑක ලැදගත් යේ.GPU manufacture කරන ප්ර ධාන ආයතන 02ක් ඇති අතර NVEDIA,ATI, එම ආයතන 02 යේ.  NVEDIAආයතනයGFORCEනමින් GPU නිර්මාණය කරන අතර  ATI,ආයතනයRADEONනමින් GPU’Sනිර්මාණය කරයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page52
යමහිදි එම GPU’Sල඼ට විවිධ model noඇති අතර එම model no තුලින් අදා඼ VGA card ඒයක් ඇති features ගැන අ ලයබෝධයක් ඼බා ගත ශැක.
 අඳ විසින් VGA card එකක් යතොරාගැනීයම්දී
 ඳාරියභෝගිකයා භාවිතාකරන graphics ව්ලභාලය පිලිබදල දැනුලත් විය යුතුය.
 Play කරන games පිලිබදල
 බාවිතා කරන software’sපිලිබදල
දැනුලත් වි ඒලාට සුදුසු VGA card එකක් මි඼දී ගැනිම ඉතා ලැදගත් යේ.
අඳ විසින් යමොනයමි යශෝ card එකක් ඳරිගණකයට වම්බන්ධ ක඼ විට එය control කරන driver software එක install ක඼ යුතුය.වමශරක් අලව්ථාල඼දී ඳමණක් windows o/s එක මගින් drivers automatically install කර ගනී.card එයත් වදශන්ල ඇති manufacture ශා model no ලලින් අදා඼ drivers එක යවොයාගත ශැක.
SOUND CARD
Sound card එකක් තු඼ අලම ල඾යයන් Audio Line Out ,Audio Line In ,Mic Inයන port 03 ලත් පිහිටා තිබිය යුතු අතර වමශර ඳරණ sound card ල඼ game port එකද දැකිය ශැකි විය.ලර්ථමාන sound card ල඼ Mic In,Line In, ල඼ට අමතරල optical ,Quacsial ,SPDIF Out Analog Line Outකිහිඳයක්ම පිහිටා තිබිය ශැක.
Onboard sound fail වුලයශොත් අඳයේ subwoofer system එක support යනොකරයි නම් sound editing ,sound recording සිදුකරයි නම් අඳ Separate Sound Card භාවිතා කරයි.එයමන්ම sound card වම්බන්ධ කර manufacture ශා model no යවොයා drivers installකිරීම සිදු ක඼ යුතුය.
Sound card manufacture ය඼ව
 Realtech , Creative
 Yamaha, Sigma Id
 C-Medea, Ess දැක්විය ශැක
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page53
NETWORK CARD
On board network fail වු අලව්ථාලකදී Network 02 කට logවීමට අල඾්යව වු විට,Network card භාවිතා කරන අතර යබොයශෝ විට Network card එක තු඼ Lan port 01ක් යශෝ 02ක් දැකිය ශැකි යේ.  Network card එකක් වමිබන්ධ ක඼ විට Manufacture ශා Model Noඑක ශරශා drivers install කිරීමට සිදුයේ.ඳරණ වමශර Network Card ල඼ BNC ශා DB 15 නමින් Connectors 02ක් දැකිය ශැකි යේ.
 3com,
 Devicom,
 Realtec,
 Dline,
 Intel,
 Via,
 Sis
එයමන්ම Lan port එකට අමතරල අලුත් network card ල඼ Fiber Optical Cable වමිබන්ධ කිරීම වදශාද ports තිබිය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page54
MODEM CARD
Modem card ල඼ RJ11 port 02ක් යබොයශෝ විට දැකිය ශැකි ලන අතර යමහි pin 02ක් යශෝ 04ක් තියබන අතර අදා඼ port02Phone ශා Lineයනුයලන් නම් කර ඇත.Modem Card එක මගින්
 Internet ඼බා ගැනීම ,
 Fax Send වශ Receive කිරීම සිදුක඼ ශැක.
යම් ලන විට Modem Card භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page55
TV CARD වාම්ප්ර0දායික Tv Card එකක් තු඼ Fm Antenna එක Connect කර
 Fm Channel ඇසිම වදශා ඳශසුකමක්
 Tv Antenna එක Connect කිරීමත්
 Remote Control එක Connect කිරීමටත්
 එයමන්ම Audio ,Video Signal ඇතුල් කර ගැනීම වදශාත්
 Tv Sound එක Out කිරීම වදශා Audio Out එකක්ද දැකිය ශැකි යේ.
යම් ලන විට Tv Card භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page56
LESSON NO -06
CAPTURE CARD
 Vedio-Data Quality Lost වීමකින් යතොරල අඳට අල඾්යA Format එකකට ඩවුන්ය඼ෝඩ් කර ගැනීමටත්
 එයමන්ම ඒලා Quality Lost වීම අලම කර ගනිමින් Edit කර ගැනීමටත්
Capture Card භාවිතා කරයි.යබොයශෝ විට Vedio Camaras, Security Camaras යමයට Connect ක඼ ශැකි අතර යබොයශෝ විට Composit Port, Firewire Portයමහි දැකිය ශැකි යේ.එයමන්ම Vedio ,Audio එකතු කිරීයම් (Encored) ශා යලන් කිරීම (Decorde) වදශා ප්ර ධාන චිප් කිහිඳයක් යමහි දැකිය ශැකි යේ.
I/O CARDS
මුල්කා඼යේ මේපුලරු ල඼ Serial Port, Paralle Port ,ID ශා Floppy Disk Connectorsමේපුලරු තු඼ දැකිය යනොශැකි වු අතර එය Card එකක් වම්බන්ධ කර අදා඼ Port ශා Connectors නිර්මාණය කරන ඼දී.යම්ලා යඳොදුයේ I/O Cards යනුයලන් ශැදින්වු අතර සියලු Ports ශා Connectors මේපුලරු තු඼ පිහිටීමත් වමග යමම Card එක භාවිතායලන් ඉලත්යේ.නමුත් මේපුලරු Port එයක් ඇති Port එකක් Fail වුලයශොත් I/O Card එක තුලින් අදා඼ Port එක ඳමණක් Enable කර Card එක Install කරගනු ඼ැයේ.යම් ලන විට I/O Card එයක් තිබු Ports යලනයලනම දැකිය ශැකි වුන අතර එම Cards අදා඼ Port එයක් නමින් ශදුන්ලනු ඼ැයේ
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page57
PARARALLE PORT CARD
යමම Card එක Pararalle Port එක Fail වුල අලව්ථාලක යශෝ Pararalle Port එක යනොමැති අලව්ථාල඼ භාවිතාක඼ ශැක. IDE CARD Id Connectors Fail වු අලව්ථාලක ID Connectors ප්ර඼මාණය ලැඩිකර ගැනීම වදශා Latest Id Hard Disk Detect කර ගැනීමට යමම Cards භාවිතා ක඼ ශැක. FIREWIRE CARD Firewire Portsයනොමැති අලව්ථාලක Firewire Ports ප්ර මාණය ලැඩිකර ගැනීම වදශා Firewire PortsFail වු අලව්ථාලක LatestFirewire Ports නිර්මාණය කර ගැනීමට යමම Cards භාවිතා ක඼ ශැක
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page58
SERIAL PORT CARD
Serial Port යනොමැති අලව්ථාලක Serial Port ප්ර්මාණය ලැඩිකර ගැනීම වදශා Serial Port Fail වු අලව්ථාලක යමම Cards භාවිතා ක඼ ශැක
SATA CARDS
 Sata Port Connectors ප්රකමාණය ලැඩිකර ගැනීම වදශා
 Sata PortsFail වු අලව්ථාලක
 Extarnal Sata Port නිර්මාණය කර ගැනීමට
 Speed ලැඩි Sata Port අල඾්යට වු අලව්ථාලක
 Latest Capacity Hard Disk Detect කර ගැනීමට යමම Cards භාවිතා ක඼ ශැක
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page59
USB CARDS
 Usb Port Fail වු අලව්ථාලක
 Usb Ports ප්රඅමාණය ලැඩිකර ගැනීම වදශා
 Latest Usb Port නිර්මාණය කර ගැනීමට
 යමම Cards භාවිතා ක඼ ශැක
SCSI CARDS SCSI ලර්ගයේ Devices(Printers /Scanners /Hard Disk ) වම්බන්ධ කිරීමට Cards භාවිතා ක඼ ශැකි අතර යබොයශෝ විට යමම Card ල඼ විවිධ ලර්ගයේ SCSI Connectors පිහිටා තිබිය ශැක. SCSI යන නම යශෝ එම Symbol එක යමම Card එක ශදුනාගැනීමට ඉතා ලැදගත් යේ. යම් ලන විට SCSI Card භාවිතාල අඩු වී ඇති අතර වමශර Server මේපුලරු ල඼ SCSI Connectors Board එක තු඼ම පිහිටා තිබිය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page60
RADIO CARDS
යමම Cards දැනට භාවිතා යනොලන අතර Antenna එකක් ශා Speaker Connect කිරීම වදශා ANT ශා Line Out නමින් Port 02 ක් දැකිය ශැකිය.
PHISICS CARD /3D CARDS
යමම Card එක තු඼ Gpu එකක් දැකිය ශැකි ලන අතර යමමගින් Graphic Process කිරීමට Vga Card එකට උදවු කරයි.යමම Card දැනට භාවිතා ලන්යන් නැත.
COMPATIBILITY CARDS
අඳයේ Machine ල඼ට Compatibal යනොලන Devices වම්බන්ධ කර ගැනීම වදශා යමම Cards භාවිතා කර ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page61
BIOS EXPANSION CARDS මුල් කා඼යේ භාවිතා ක඼ යමම Card එක යම් කිසි Device එක අඳයේ Bios එක Support යනොකරයි නම් යමම Extra Bios එකක් ඇති යමම කාඩ් එක වම්බන්ධ කර ඒ ශරශා අදා඼ Device එක වම්බන්ධ කර ගන්නා ඼දී. HARD DISK PROTECTOR CARD / SECURITY CARDS යමම කාඩ් එක මගින් ශාඩි ඩිව්ක් එක Write Protect ක඼ ශැකි අතර ඉන් අනතුරුල ඳරිගණකය On කර Software Install කිරීමData Save කිරීම ආදිය කර Restart ක඼ විට යඳර ක඼ යද්ලල් නැතිලයගොව් මුලින් තිබු ආකාරයටම ඳරිගණකය දැකිය ශැකි යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page62
POST DIAGNOSTIC CARD
Mother Board Errors ශදුනාගැනීමට යමම Card එක භාවිතා කරනු ඼ැයේ.
RAID CARD
Hard Disk කිහිඳයක් එක Hard Disk එකක් බලට ඳත් කර ගැනීමට එමගින් අයප් සියලු Data Automatic Backup කර ගැනීයම් System යමම Raid Card ශරශා ක්රිaයාත්මක කර ගත ශැක.යම් ලන විට යමම ඳශසුකම වමශර Mother Boards ල඼ On Board ආකාරයයන් පිහිටා තිබිය ශැක.
SSD CARD
යමය Ssd Hard Disk Card එකක් ලන අතර Slot එකකට Connect කර අඳට Data Store කිරීයම් ශැකියාල ඼බාගත ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page63
WIRELESS CARD Wireless Network ල඼ට වම්බන්ධ වීමට යමම Wireless Card භාවිතා කරයි. PS2 CARD විය඾ේ඿යයන්ම Ps2 Port Fail වුලයශොත් Ps2 Port යනොමැති අලව්ථාලක යමම Cards භාවිතා කරනු ඼ැයේ.
MEMORY EXPANSION CARDS මේපුලරු ල඼ Memory Support කරන ප්ර මාණයට ලඩා ලැඩියයන් අල඾්යල වු විටක යමම Cards භාවිතා කර ඇත. ඉශත වදශන් Cards ල඼ට අමතරල තලත් විය඾ේ඿ Cards තිබිය ශැකි අතර එලැනි Cards ගැන Manuals ලලින් දැනගත යුතුයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page64
EXPANSION SLOT TYPES
ISA SLOT (INDUSTRY STANDARD ARCHITECTURE)
1981 IBM Company විසින් ISA Slot එක ශදුන්ලා දුන් අතර යමහි Data Width 8/16 Bit ආකාරයයන් තිබු අතර Speed 8/10mhz ය.
ISA SLOT 8 Bit 16 Bit ය඼ව ලර්ග 02ක් දැකිය ශැකි වු අතර ලැඩි ල඾යයන් භාවිතා වුයේ 16 bit ISA Slotශා 16 Bit ISA Cardsයේ. ISA Slot ඉතා ජනප්රි6ය වු අතර යමම ISA Slot එකට VGA Cards,
Sound Card,
Modem Card,
Network Card
ආදීවිවිධ ලර්ගයේ Cards නිර්මාණය විය. Card එකක් ශැදින්වීයම්දී මුලින්ම
 Card Type එක
 එහි කාර්යය
 එහි Manufacture ,
 Model Number යනු අනුපිලියලලින් දැක්විය යුතුය.
Card Type - ISA
Card Purpose - Vga Card
Card Manufacture -Trident
Card Model Number - 9235
ISA Slot ශා Card යම් ලන විට වම්පුර්ණයයන්ම භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page65
PCI SLOTS (PERIPHERAL COMPONENT INTER CONNECTORS) 1992 යමම Slot එක නිර්මාණය ලන අතර ISA Slot එකට ලඩා යමහි Performance ඉතා ලැඩි මේටමක තිබු අතර එම නිවා යමම Slot එක ලඩාත් ජනප්රිය්ය වීමත් වමගම ISA භාවිතායලන් ඉලත් විය.යමම PCISlot එකට විවිධ ලර්ගයේ Cards නිර්මාණය විය (Vga,Sound,Network,Modem,SCSI ,Tv,Radio ) යම් ලන විට PCI Slots ද අඳයේ භාවිතයයන් ඉලත්යලමින් ඳලතී.යම් ලන විට වමශර අලුත් මේපුලරු ල඼ PCI Slot දැකිය යනොශැකි යේ. ISA,PCI Slots Control කිරීම Southbridge Chip එයකන් සිදුක඼ අතර Graphic Performance ලැඩි කරීයම් අරමුනින් 1997 AGP යනුයලන් යලනම Slot එකක් නිර්මාණය විය.එහි ඳා඼නය North Bridge Chip එකට භාරයදන ඼දී.
AGP SLOTS (ACCELERATED GRAPHIC PORT)
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page66
AGP Slot එක North Bridge Chip එකට ආවන්නයයන් පිහිටා තියබන අතර එක Slot එකක් ඳමණක් දැකිය ශැකි යේ.AGP Slot ලර්ග 03ක් දැකිය ශැකි ලන අතර එම Slot Support කරන Speed 04ක් යේ.ඉදිරිඳසින් යබදී ඇති Slot එක මුලින්ම බිහිවී ඇති අතර එය 1x 2x යබොයශෝ දුරට Support කරන අතර Card එකට ඼බා යදන Voltageඑක 3.0 V යේ.
ඉන් අනතුරුල Universal Slot එක නිර්මාණය වු අතර එය යබදීමක් සිදුවී නැති අතර 1x,2x,4x වමශර විට 8x ද Support කරන අතර 3.3 ශා 1.5v යන Voltage Card එකට ඼බායද්.
ඉන් අනතුරුල පිටුඳසින් යබදී ඇති AGP Slot එක නිර්මාණය වු අතර එය 4x 8x Support කරන අතර 1.5v එකක් Card එකට ඼බා දිය යුතුය.
යමම Slot ල඼ට වම්බන්ධ කිරීමට AGP VGA Card ලර්ග 03ක් නිර්මාණය වි ඇති අතර
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page67
ඉදිරිඳසින් යබදී ඇති Card එක යබොයශෝදුරට 1x 2x Support කරන අතර 3.3v ඼බා ගනී.
යදඳැත්යතන්ම යබදී ඇති AGP Card එක AGP Universal Card නමින් ශදුන්ලන අතර එය 1x 2x 4x ශා 8x ද Support කරන අතර 3.3 ශා 1.5v ක් Card එක ඼බා ගනු ඼ැයේ.
පිටුඳසින් යබදී ඇති AGP VGA කාඩ් එක 4x 8x Support කරන අතර ඼බාගන්නා යලොටි අගය 1.5v යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page68
AGP PRO SLOT
යමම Slot එක Advance Graphicඅල඾්යBතා වදශා නිර්මාණය කර ඇති අතර යමම Slot එයක්ද ලර්ග 03ක් දැකිය ශැකි ලන අතර වාමාන්යW Agp Vga Cards ද යමයට වම්බන්ධ ක඼ ශැකි යේ.නමුත් යම් ලන විට Agp Slot ශා Cards වම්පුර්ණයයන්ම අඳයේ මේපුලරු ලලින් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
PCI X SLOT
1998 PCI Slot එක Develop කර PCI X නිර්මාණය ක඼ අතර විය඾ේ඿යයන්ම Server Motherboards වදශා යමම Slot නිර්මාණය කරන ඼දී.යමම Slot ල඼ට PCI Cards ද වම්බන්ධ කර ඇති අතර PCI X Slot 02 ක් නිර්මාණය වී ඇති අතර එයට Pci X Slot 03ක් නිර්මාණය වී ඇත. යම් ලන විට Pci Slot ශා Cards ද අඳයේ භාවිතයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page69
AMR SLOT (AUDIO MODEM RISER)
යමම Slot එක ලැඩි ල඾යයන් ජනප්රිaය යනොවු අතර Modem ශා Sound Card යම් වදශා නිර්මාණය වී තියේ.යම් ලන විට වම්පුර්ණයයන් භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
CNR SLOT (COMMUNICATION AND NETWORK RISER) යම් Slot එකද ලැඩිය ජනප්රිWය යනොවු අතර Sound Modem ශා Network Cards යමම Slot එකට වම්බන්ධ කර ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page70
LESSON NO -07
PCI EXPRESS SLOT (PCI SLOT)
2003 ලර්඿යේ High Speed Data Transmission එකක් වහිත Expansion Slots ශදුන්ලාදීමත් වමග ක්ර්මානුක෕඼ල PCI,PCIX,AGPයන Slots භාවිතායලන් ඉලත් විය.
2003 – Pci Express 1.0 250 Mbs 4gbs
2007 – Pci Express 2.0 500 Mbs 8gbs
2010 – Pci Express 3.0 1000mbs 16 Gbs
2011 -Pci Express 4.0 2000mbs 32 Gbs
2003 ලර්඿යේ Pci Express Version 1.0 බිහිලන අතර එහි එක Lineඑකක Speed එක 250 Mbsවිය.
2007 ලවයර් Version 2.0ද
2010 ලවයර් Version 2.0ද
2011 ලවයර් Version 2.0ද
ේහිවු අතර වැම Version එකකදීම අදා඼ Speed එක යදගුණයක් වු අතර
ඒ අනුල Version එකලන Pci E X16 Slot එකක වම්පුර්ණ Speed එක 4gbs ලන අතර එම Slot එක Version 2 නම් 8gbs ලන අතර Version 3 නම් 16 Gbsලන අතර Version 4 නම් 32 Gbs යේ.Slot එයක් ශා Card එයක් Versionයලනව්නම් අඩු Version එයකන් Data Transfer කිරීම සිදුකරනු ඼ැයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page71
Pci x4 Processor එයකන් ශා වමශර Slot North Bridge Chip එයකන් එයවේ නැත්නම් PCH එයකන් Control කරන අතර Pci Express X16 වමශර Slot ශැරුණු විට වෑම Slot එකකටම වෑම Card එකක්ම Support කරනු ඼ැයේ.Pci Express Slot ල඼ට Cards කිහිඳයක් වම්බන්ධ කර Multicard Configuration එකට අනුල Performance ලැඩිකරගත ශැක.උදා ය඼ව අඳට Vga Cards කිහිඳයක් වදශන් කර ඇති Configuration ල඼ට අනුල Configure කර Graphic Performance ලැඩිකර ගැනීයම් ශැකියාල ඇත.
Pci x 8 ACR SLOT (ADVANCE COMMUNICATION RISER)
Pci Slot එකට ලඩා මදක් ඉදිරියට ලන්න පිහිටා ඇති ඉදිරිඳසින් බදී ඇති යමම Slot එක Acr Slot එක ය඼ව ශදුන්ලන අතර Sound Card ,Firewire Card යමයට වම්බන්ධ කර ඇත.යමය ලැඩි ල඾යයන් ජනපිය වී යනොමැත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page72
EISA SLOT
යමයද ලැඩි ල඾යයන් ජනපිය වු Slotඑකක් යනොයේ
MCA SLOT
යමයද ලැඩි ල඾යයන් ජනපිය වු Slotඑකක් යනොයේ
VESA /VLB SLOT
ISA SLOT එක Exapanකර යමය නිර්මාණය කර ඇත.දිගින් ලැඩිම Slot එක ය඼ව යමය ශැදින්යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page73
REQUIRED TOOLS FOR BASIC COMPUTER HARDWARE ENGINEER Computer Hardware Engineer යකයනකුට Field එයක් ලැඩ කිරීම වදශා අනිලාර්යයන්ම අල඾්යt ලන Tools කිහිඳයක් තියබන අතර Computer එකක් Repair කිරීමට යායම්දී එම Tools රැයගන යා යුතුය.නිලැරදි Tools භාවිතා යනොකිරීම තුලින් Device එක Damage වීමට ඉඩ ඇති අතර එමගින් Customer ට අදා඼ Engineer යන යදයදනාම අඳශසුතාලයට ඳත්විය ශැක. COMBINATION PLIER
යමමගින් Wire ශා කමිබි කැපීම , යමක් තදින් අල්඼ා ගැනීම Head Damage ඇණ ගැ඼වීම වදශාත් Wire විදුලිය ඇති විටකදී වම්බන්ධ කිරීමට යමය යයොදාගත ශැක.
CUTTER PLIER යමමගින් Wires කමිබි ,තශඩු නැවීමට භාවිතා කරයි NOSE PLIER
යමමගින් Wire ශා කම්බි කැපීමටත් යමක් අල්඼ා තදින් ඇදීම වදශාත් තශඩු නැවීම වදශාත් භාවිතා කරයි.එයමන්ම Head Damage වු ඇණ ගැ඼වීම වදශාත් යමය භාවිතා යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page74
FLAT SCREW DRIVE
විය඾ේ඿යයන්ම ඇණ ගැ඼වීම වදශා යමය භාවිතා කරන අතර Large ,Medium,Small ය඼ව Size 03කින් යමය ඼බාගත යුතු අතර දිග මිලි මීටර් 200-150 අතර විය යුතුය
PHILIPS SCREWDRIVE
යමහිද Large,Small,Medium යනුයලන් 03ක් අඳවිසින් මි඼දී ගත යුතු අතර යමහි දිග මිලිමීටර් 150-200 අතර විය යුතුය..
SERVICE BRUSH
Dust එක ඉලත් කර ගැනීම වදශාත් එයමන්ම Devices යවේදීම වදශාත් අඳට Service Brush ලැදගත් යේ
SOLDERING IRON
Path ශා Wires ඳෑව්සීම වදශා යමය භාවිතා කරනු ඼ැයේ
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page75
DSOLDERING PUMP
Component Remove කිරීයම්දී එහි ඇති ඊයම් Iron එයකන් උණුකර යමම Dsoldering Pump එක මගින් ඉලතට ගනු ඼ැයේ. MULTIMEETER
යමමගින් Ac / Dc Voltage Check කිරීම් Connectivity Check කිරීම් Component ල඼ තත්ලයන් Check කිරීම ක඼ ශැකි අතර Digital Multimeeter යම් වදශා භාවිතා කිරීම සුදුසුයේ. LINE TESTER
යමමගින් Ac Voltage Dc අදා඼ Wire එකතු඼ තියබනලාද යන්න Check කර ගැනීම සිදුක඼ ශැකි අතර එයමන්ම Holders/ Switchers වම්බන්ධ කිරීමට යමය යයොදා ගනී. TWEEZERS
ජම්ඳර් වම්බන්ධ කිරීම් ශා Remove කිරීමට විවිධ Componantsවම්බන්ධ ශා Remove කිරීමට Tweeters භාවිතා කරයි
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page76
ELECTRIC BLOWER
Machine Service කිරීයම්දී Dust ඉලත් කිරීමටත් Wash ක඼ Parts යේ඼ාගැනීමටත් යමය භාවිතා කරන අතර Machine එක Service එයක්දි ඳමණක් යමය අනිලාර්යයන් රැයගන යා යුතුය
HAND BLOWER
වෑම විටම Tool Bag එක තු඼ තිබිය යුතුය
CUTTER KNIFE
Wires Paths Clean කර ගැනීමට කුඩා Plastic Rubber යකොටවක් කඳා ගැනීමට යමය භාවිතා කරයි.
TOOL BAG
වාමාන්යයරයන් දිග අඩි 18 උව අඩි 12 යශෝ ඊට ලැඩි Tools Blower Cd Pack සියල්඼ රැයගන යා ශැකි Bag එකක් මි඼ට ගත යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page77
ALLEN KEY
විය඾ේෂිත Devises ගැ඼වීම වදශා යමම Keys භාවිතා යේ. CABLE TIE (අගල් 5)
Wires Arrange කිරීම වදශා යමම Tie භාවිතා කරන අතර අගල් 4 යශෝ 5 යම් වදශා ප්රනමාණලත් යේ. INSULATION TAPES
Wires වම්බන්ධ කර Cover කිරීම වදශා යමම Tape යයොදා ගන්නා අතර යම්ලා Heat එකට ඹයරොත්තු යද්. SUPER GLUE
වමශර අලව්ථා ඼දී Computer ගැ඼වීයම්දී විවිධ යකොටව් කැඩීයා ශැක.යමහිදී ඒලා නැලත යතා තත්ලයට ඳත්කර ගැනීමට යමය ලැදගත් යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page78
SURGICAL SPRIT
Machine Service කිරීයම්දී Slot,Pin, ආදිය Clean කිරීම වදශා මුලික ල඾යයන් Surgical භාවිතා කරන අතර Casing ,Monitors,Screen Clean කිරීමට Pc Cleaning Liquiedභාවිතා කරයි.
T9 TOOLS
Star Typeඑයක් Head ඇති ඇණ ගැ඼වීමට යමය භාවිතා කරයි.යමයට Mobile Phones ගැ඼වීමට Tool Set එකක් යම් යලනුලට ඼බාගැනීම ප්රeයයෝජනලත්ය
CRAPING TOOL(NETWORK)
Network Cable ල඼ට Rj 45 Connectors වම්බන්ධ කර ගැනීමටත් Net Cable Cut කර ගැනීමටත් භාවිතා ක඼ ශැක.
PUNCH DOWN TOOL
Network Cable Patch Panel ල඼ට Keystone ල඼ට Connect කිරීම වදශා යමය යයොදා ගනී.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page79
NETWORK TESTER යමයින් Network Cable ල඼ Connectivity එක Check කර ගත ශැක. ඉශත Tools ල඼ට අමතරල ඊයම් Data Cables Devices වම්බන්ධ කිරීමට Screws, Heat Sink
Compound White Greas, Machine Oil , Double Tape ආදිය Tool Bag එක තු඼ තිබීම ලැදගත් යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page80
LESSON NO -08
PROCESSORS
DATA INPUT PROCESS OUTPUT INFORMATION
COMMAND ප්යරොAයවවර් යනු SYSTEM UNIT එක තු඼ ඇති යමොෂය එයවේ නැතිනම් එන්ජින් එක ය඼ව ශැදින්විය ශැක.යමය මයික්යරෝ ප්යරො යවවර්එයවේත් නැත්නම් CPU යන නම් ලලින්ද ශදුන්ලයි.
අඳ විසින් INPUT DEVICE ශරශා DATA INPUT ක඼ විට අඳයදන COMMAND එකට අනුල අදා඼ DATA PROCESS කර OUTPUT DEVICE එකක් ශරශා INFORMATION ඼බාදීම සිදුකරයි. PROCESSOR PERFORMANCE තීරණය කරනු ඼බන ප්රවධානතම කරුණ ය඼ව PROCESSOR SPEED එක ශැදින්විය ශැකි අතර එයමන්ම තලත් PERFORMANCE ල඼ට බ඼ඳාන වාධක කිහිඳයක් දැක්විය ශැක.ඒලානම්
 PROCESSOR එක තු඼ අඩංගු CASH MEMORY
 PROCESSOR FSB
 PROCESSOR එක තු඼ අඩංගු CORE’S ප්රාමාණය
 PROCESSOR තු඼ අඩංගු TECHNOLOGIES
PERFORMANCE යකයරහි ඼බඳාන තලත් වාධක යේ.
PROCESSOR OPERATION
PROCESSOR එක තු඼ සිදුලන ක්රි්ායාලලිය යකොටව්04 කට යබදා දැක්විය ශැක.
 මුලින්ම DATA PROCESSOR යට ඼බාගැනීම සිදුකරන අතර එය FETCH ය඼වත්
 අනතුරුල අදා඼ DATA එක කියවීම කරන අතර එය DECORDE ය඼වත්
 DATA එක ඼බා දී ඇති INSTRUTION ල඼ට අනුල විවදීම EXECUTE ය඼වත්
 අනතුරුල අදා඼ DATA ගබඩා කිරීමට MEMORY තු඼ට යැවීම STORE ය඼වත් ශදුන්ලයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page81
යමම ක් රියාලලියINSTRUCTION CYCLE එකක් ය඼ව ශදුන්ලයි.
PROCESSOR SPEED PROCESSOR SPEED යනු තත්ඳරයට HANDLE ක඼ ශැකි INSTRUCTIONS CYCLES ප්රDමාණය යේ.යම් කිසි PROCESSOR යක් තත්ඳරයට INSTRUCTION CYCLES මිලියනයක් ක්රි්ායාත්මක කරන්යන් නම් එම PROCESSOR යේ SPEED එක 1MHZ යේ.මිලියන 1000ක්නම් 1GHZ යේ. මිලියන 2000ක් නම් 2GHZ යේ. PROCESSOR ය තු඼ MAXIMUM SPEED එක වදශන් කර ඇති අතර වමශර PROCESSOR ල඼ වදශන් කර ඇති යේගය එකට ලඩා ලැඩි යේගයකින් ලැඩකිරීයම් ශැකියාල ඇත.යමය OVER CLOCK SPEEDඑක ය඼ව ශදුන්ලන අතර එයට TURBO BOOST TECHNOLOGY PROCESSORතු඼ අඩංගු විය යුතුය.වමශර PROCESSOR ල඼ BIOS එක තුලින් PROCESSOR එක OVER CLOCK කිරීමට BUS MULTIPLIER යන්න වෑදිය යුතුය. PROCESSOR COMPONANTS
FSB එයකන් DATA I/O UNIT එකට ඼බාගන්නා අතර ඳසුල එය CONTROL UNIT එකට ඼බාදීම සිදුකරයි.CONTROL UNIT එයකන් එම DATA ALU එකට යශෝ CASH එකට යයොමුකරනු ඼ැයේ.එයමන්ම CONTROL UNIT එක මගින් INTERNAL BUS ,CASH,ALU , වශ REGISTERS MANAGE කරන අතර ALU අල඾්යයො PROCESS එක සිදු කරන අතර එයට අල඾්යයො DATA REGISTER ශා CASH තු඼ තාලකාලිකල ගබඩා කර ගනී.ඳසුල PROCESS කිරීයමන් අනතුරුල එය CONTROL UNIT එක ශරශා I/O UNIT එකට ඼බායදන අතර I/O UNIT එක මගින් එය NORTH BRIDGE CHIP එකට යයොමුකිරීම සිදුකරයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page82
PROCESSOR WIDTH
PROCESSOR WIDTHයනු විය඾ේ඿යයන්ම PROCESSOR යත් යත් MEMORY අතර DATA හුලමාරු කරන මාර්ගයේ ඳෂ඼ යේ.මුල්ම කා඼යේ 16BIT DATA WIDTH එකක් තිබු අතර ඳසුල එය 32 BIT විය.යම් ලන විට තියබන PROCESSOR ල඼ 64 BIT DATA WIDTH එකක් ඇති අතර PROCESSOR එයක් DATA WIDTH එක 32 BIT නම් PROCESSOR SUPPORT කරන MAXIMUM ගනන 4GB ලන අතර PROCESSOR64 BIT නම් 16 EXA BITE MAXIMUM CAPACITY ක් දක්ලා SUPPORT කරයි.
64BIT PROCESSOR තියබන ඳරිගණකයකට එහි නියම PERFORMANCE ඼බාගැනීමට නම් 64 BIT O/S එකක් INSTALL ක඼ යුතු අතර එයමන්ම APPLICATIONS ද 64 BIT INSTALL කිරීයමන් තලත් PERFORMANCE ලැඩි කරගත ශැකි අතර අනිලාර්යයන්ම DRIVERS 64 BIT INSTALL ක඼ යුතුය. 1968 INTEL ආයතනය බිහිලන අතර ඹවුන් විසින් 1971 දී 4004නමින් MICRO PROCESSOR CHIP එකක් නිර්මාණය කරන ඼දී.1969 දී 8080නමින් PROCESSOR යක් නිර්මානය කරන ඼දී.
8080
ඉන් අනතුරුල INTEL ආයතනය 186
,286
,386
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page83
ය඼ව PROCESSOR නිර්මානය කරමින් ඉදිරියට ආ අතර යම් කා඼ය තු඼ ඳැශැදිලි SOCKET NUMBER යක් යනොතිබු අතර PROCESSORUPDATE කිරීම් ASSEMBLE COMPUTERS නිර්මාණය වීම් යමම කා඼යේදී දැකිය යනොශැකි යේ. ය඼ෝකයේ 80% ඳමණ NTEL PROCESSOR භාවිතා කරන අතර ඼ංකාල තු඼ එය 99% ඳමණ ලන අතර අයනකුත් PROCESSOR AMD & MOTOROLLA ලැඩි ල඾යයන් භාවිතා යේ.
CLEAR SOCKET එකක් 1898 ලැනි කා඼යේදී නිර්මානය ලන අතර යමහිදී යමයට 486 නමින් PROCESSOR යක් නිර්මාණය වු අතර එය යම් කා඼යේ නිර්මාණය වු SOCKET 01ල඼ට වම්බන්ධ කරන ඼දී.
1989 SOCKET 01 ල඼ට 486 ලර්ගයේ PROCESSOR නිර්මානය වු අතර 1992SOCKET 02නිර්මාණය වු අතර එය 486 PROCESSOR ද
, 1994 SOCKET 03බිහිවී එයට 486 PROCESSOR ද 1994SOCKET 06බිහිවී එයට 486 PROCESSOR වවිකරන ඼දී.
1993 SOCKET 4 PENTIUM 60/66 MHZ
1994 SOCKET 5 PENTIUM 75/133 MHZ
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page84
1993 SOCKET 7 PENTIUM 75/233 MHZ
 1993 SOCKET 4 ල඼ට INTEL PENTIUM PROCESSORS නිර්මාණය ලන අතර යමහිදී 60MHZ ශා 66MHZ යන SPEED 02 කින් PROCESSORS නිර්මාණය කර ඇත.
 1994 SOCKET 5 නිර්මාණය වු අතර එය 75MHZ සිට 133MHZ දක්ලා PROCESSORS නිර්මාණය වු අතර
 1995 SOCKET 7 නිර්මාණ ය වු අතර එයට 75MHZ සිට 233MHZ දක්ලා PROCESSORS නිර්මාණය යේ.යමහිදී SOCKET 7 තු඼ PENTIUM PROCESSORS යක ව්ථාලරත්ලයත් ජනප්රිණයභාලයත් ඇතියේ.යමම PROCESSORS වාමාන්යM කතාබයශේදී P1 ය඼ව ශදුන්ලයි.
PENTIUM PROCESSOR එයක් ඳසු කාලීනලMMX යනුයලන් TECHNOLOGY යක් නිර්මාණය ක඼ අතර යමයට ඉතා යශොදින් MULTIMEEDIA වම්බන්ධ ක්රිPයාකාරකම් HANDLE කිරීමට ශැකියාල ඼ැයේ.
SOCKET 7 ල඼ට INTEL PROCESSOR යට අමතරල AMD K5 ශා K6 ල඾යයන් PROCESSOR SERIES කිහිඳයක්ම නිර්මාණය විය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page85
AMD K6-2 PROCESOR එක ඉතාමත් ජනප්රිPය ලන අතර යබොයශෝ ඳාරියභොගිකයින් PENTIUM PROCESSOR ය SOCKET 7ලලින් ඉලත් කර AMD K6 -2 ල඼ටUPGRADE කරගන්නා ඼දී.. SOCKET7 ලලින් ඳසුලINTEL ආයතනය ඹවුන්ටම ආයේනික REGISTER SOCKET එකක් නිර්මානය ක඼ අතර ඉන් අනතුරුල එම SOCKET එකට යලනත් ආයතනල඼ PROCESSORS වම්බන්ධ ක඼ යනොශැකි විය ඒ අනුල SOCKET 7 ලලින් ඳසුල INTEL PROCESSOR වම්බන්ද කිරීමට යලනම SOCKET ද AMD PROCESSOR ල඼ට යලනම SOCKET ද නිර්මානය විය. PROCESSOR SPEED = BUS SPEED * BUS MULTIPLIER
SOCKET 7 ල඼ට INTEL PENTIUM AMD ,K5 ,K6 ල඼ට අමතරල SYRIX M1,M2 ලර්ගයේ PROCESSOR ද වම්බන්ධ කර ඇත.
මුල් කා඼යේ PROCESSOR CONFIGURE කිරීයම්දී PROCESSOR VOLTAGE එක BUSSPEED එක BUS MULTIPLIER යන අගයන් MOTHER BOARD එක තු඼ JUMPERS යශෝ SWITCHES ලලින් වෑදිය යුතුය.නමුත් SOCKET 7 ලලින් ඳසු PROCESSOR VOLTAGE වෑදීමට අලව්ථාලක් යනොයදන අතර PENTIUM 3 PROCESSOR ලලින් ඳසුල JUMPERS ලලින් යශෝ SWITCHES ලලින් BUS ශා BUS MULTIPLIER වෑදීමට අලව්ථාලක් ඼බායදන්යන් නැත.නමුත් ඉතා ක඼ාතුරකින් BIOS එක තුලින් BUS MULTIPLIER එක වෑදීමට අලව්ථාලක් ඼බාදී ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page86
1995 SOCKET 8 INTEL PENTIUM PROCESSOR
MEMORY LEVELS
CASH MEMORY CASH MEMORY යනු PROCESSOR PERFORMANCE ල඼ට ඉතා ලැදගත් MEMORYලන අතර යමහි ඉදිරියේදී PROCESSOR කිරීමට අල඾්යR දත්ත තාලකාලිනල ගබඩා කර තබා ගනී. LEVEL 1,2,3 ය඼ව LEVELS කිහිඳයක් දැකිය ශැකි වු අතර මුල් කා඼යේ CASH MEMORY CARD එකක් ආකාරයයන් PROCESSOR යත් MAIN MEMORY ත් අතර දැකිය ශැකි විය.නමුත් SOCKET 8 ල඼ට නිර්මාණය වු PENTIUM 4 PROCESSOR යට ඳ඼මු ලතාලට CASH MEMORY ඇතු඼ත් කරන ඼දී.
ඒ යශේතුල නිවා යමහි මි඼ අධික වු බැවින් ලැඩි ල඾යයන් ජනප්රිMය යනොවීය.
යමහිදී CASH MEMORY වමග INTEL PROCESSOR අඩුමුද඼කට දීයම්
අරමුණින් SLOT TYPE PROCESSOR නිර්මාණය කරන ඼දී.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page87
1997 SLOT 1 /SC 242 INTEL PENTIUM II 1997 SLOT 01 එක නිර්මාණය වු අතර යමයට ඳ඼මු SLOT TYPE PROCESSOR එක ලනPENTIUM 2 PROCESSOR එක නිර්මානය විය.යමහි CASH MEMORY ඇතු඼ත් කර තිබු අතර PENTIUM PROCESSOR එකට ලඩා අඩු මුද඼කට ඼බාදීයම් ශැකියාල ඇතිවු නිවා යම් කිසි මේටමකට PROCESSOR ය ජනප්රි්ාය විය.
PENTIUM II PROCESSOR අලවාන කා඼යේ ඉන්යටල් ආයතනය මගින්PROCESSOR ල඼ ඹවුන්යේ යතොරතුරු ඳැශැදිලිල යලන්යලන්ල එකම රටාලකට වදශන් කර ඇත.
BRANDED MACHINE MANUFACTURS ඼යේ ඉල්ලීම ඳරිදි LOW COST PC එකක් වෑදීමට අඩු වියදම් PROCESSORයක් ඉන්යටල් නිර්මාණය ක඼ අතර යමය ඉන්යටල්CELERON නමින් ශැදින්විය යමය PENTIUM 2 අලවාන කා඼යේ නිර්මානය වු අතර SLOT 01 ල඼ටම වම්බන්ධ ක඼ අතර 266MHZ සිට 433MHZ දක්ලා PROCESSORS යමම SLOT එකට බිහිවිය.COST එක අඩුකරගැනීම වදශා මුල් කා඼යේ SPEED එක CASH MEMORY ,FSB, අමතරල MULTIMEEDIA HANDLE කිරීමට ඇති INSTRUCTIONප්ර මාණය අඩු කර COST එක අඩු කර ගත් අතර BRANDED MACHINE ල඼ ඳමණක් මුල් කා඼යේ භාවිතා කර ඇත.
 INTEL PII 233 -450
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page88
 CELERON 266 – 433
1998 INTEL P III
1998 INTEL P III PROCESSOR නිර්මාණය ලන අතර දැනට භාවිතා ලන SLOT එක ලන SLOT 01 ල඼ට 450 ල඼ සිට 1.1 GHZ දක්ලා PROCESSOR නිර්මාණය වු අතර TECHNOLOGY දියුණුවීමත් වමග අඩු වියදමින් SOCKET එකට CASH ඇතු඼ත් කිරීම ඳශසු ලන අතර ඒ අනුල P III වදශා SOCKET 370 නමින් SOCKET එකක් නිර්මානය යේ.එයමන්ම SOCKET 370 ල඼ට CELERON PROCESSORS එක නිර්මාණය යේ.යමහිදී P III 500 ල඼ සිට 1.4 GHZ දක්ලාද CELERON 300 ල඼ සිට 1.4 GHZ දක්ලාද SOCKET එක ශා SLOT යන 02 ම PIII PROCESSOR එක SPEED ලර්ග 25 ඳමණ නිර්මාණය යලමින් INTEL ආයතනය ඉතා ජනප්රි්ාය මේටමකට යගන එන ඼දී..
P III PROCESSOR
ඳසු කාලීනල CELERON PROCESSOR ල඼ COST එක අඩු කර ගැනීම වදශා CASH MEMORY ශා INSTRUCTION SET ඳමණක් අඩු කරන ඼දී.ඉන් COST එක අඩුයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page89
LESSON NO -09 YEAR 2000 - SOCKET 426 – INTEL PENTIUM IV – 1.3 -2.0 GHZ
Pentium IV processor එක 2000 ලර්඿යේ Socket 423 ල඼ට නිර්මාණය වු අතර Socket 423 ල඼ට නිර්මාණය වු Pentium Iv processor එක මුලික ල඾යයන් Branded machine ල඼ට ඳමණක් භාවිතා ක඼ අතර වාමාන්ය඼ users ඼ා අතර එතරම්ම ජනප්රිඳය යනොවීය. Pentium IV Processor එක Intel ඉතිශාවයේ ලඩාත්ම ජනප්රිණය Processor එකක් ය඼ව දැක්විය ශැකි අතර එයට යශේතුල Bus speed එක ඳැශැදිලි ය඼ව ලැඩි කර තිබීම එයමන්ම Multimedia ල඼ට ඇති Instruction set ප්රරමාණය ලැඩිකර යගන තිබීම දැක්විය ශැකි අතර එයමන්ම Processing speed ශා change memory ද ඳසුකාලීනල ලැඩිකර යගන ඇත. 2001 SOCKET 478 – Intel Pentium IV – 1.4-3.4 GHz
Pentium IV Processor එක ලඩාත් ජනප්රිuය ලන්යන් යමම Socket එක තු඼ය.යමම Socket එක තු඼ වම්බන්ධ ලන Processor ල඼ speed එක Cashed Memory FSB තලදුරටත් ලැඩියකොට යගන ඇත. Socket Number එයකන් ඳසුකාලීනල Socket එයක් ඇති Holes ප්රkමානය එයවේත් නැත්නම් Pin ප්ර මාණය ගැන දක්ලයි. එයමන්ම Socket ල඼ට ආයේනික Formats දැකිය ශැකිලන අතර Processors වම්බන්ධ කිරීයම්දී එකම ඳැත්තකට වම්බන්ධ ක඼ ශැකි අතර Processor එක තු඼ ඇති Information Processors වම්බන්ධ කිරීයම්දී ලැදගත් යේ. 2002 ලර්඿යේ යමම Processors ල඼ට Hyper Threading (HT) නමින් Technology එකක් ඇතු඼ත් කරන ඼දි. එයමන්ම එක ලර Task 2ක් Processor එකට ඇතු඼ත් කරන අතර යම් නිවා Processor Performance 23% ඳමණ ලර්ධනය විය.Application එකSingle Processor එක Processor 2ක් ආකාරයට ශදුනාගනු ඼ැයේ. Hyper Threading (HT) යබොයශෝ දුරට BIOS එක තුලින් enable කරතිබිය යුතු අතර යමම Technology එක Multicore Technology එකට මුලික අදිතා඼ම විය. Intel Celeron 1.7 – 2.8 MHz Intel Celeron D 2.1 – 3.2 MHz
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page90
Celeron processor එකට ලඩා Celeron D processor එක තු඼ Performance මදක් ලැඩිය.
Intel Pentium 4 EE (Extreme Edition)
Extreme Edition යනු ඉතා කාර්ේයeක් වදශා භාවිතා කරන එකක් යේ.
Socket 478 එකට Processors ලර්ග 4ක් වම්බන්ධ කිරීමට ශැකි වුලත් එය mother board එයකන් motherboard එකට යලනව් විය ශැකි අතර support කරන speed range එකද mother board එයකන් එකට යලනව් යේ. වෑම විටම speed එක යලනව් ලන ආකාරය බැලීමට manual එක බැලිය යුතු යේ
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page91
2004 – LGA 775 (LAND GRID ARRAY) SOCKET 7 LGA 755 SOCKET එකත් වමග Socket එයක් තිබු Holes ඉලත්ල ඇති අතර ඒ යලනුලට pins Socket එක තු඼ ඇති අතර Processor එයකන් pin ඉලත් වී Lands දැකිය ශැකියේ.
Pentium IV processor එක යමම Socket එක තු඼ද ඉතා ජනප්රිmය ලන අතර 3.8 GHz දක්ලා P IV processor නිර්මාණය වී Pentium IV Processor එක නි඿්ඳාදනය නලතී.
INTEL CELERON 1.6 – 2.5 GHZ Pentium D processor එක Intel ආයතනයේ ඳෂමු Multicore Technology එක වහිත Processor එක ය඼ව ශැදින්යේ. Multicore Processors
යම් ලන විට Processor එක Processor package එකක් ය඼ව දැකිය ශැකිලන අතර යමහි Processor cores යදකක් යශෝ කීඳයක් අඩංගු විය ශැක. මුල් කා඼යේ processor එක තු඼ එක core එකක් ඳමණක් අඩංගු වු අතර එහිදී එකලර handle කිරීමට ශැකි වුයේ application කීඳයක් ඳමණි. Multicore Processor බිහිවීමත්
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page92
වමග එකලර ලැඩි Applications ප්රීමාණයක් කිරිමට ශැකියාල ඼ැයබන අතර එයමන්ම වමශරක් Applications යමම cores කීඳයක් එකලර භාවිතා කිරීම නිවා Application එයක් performance ඉතාමත් ලැඩිවිය.
ඳෂමු Dual core Processor එක Pentium D වුලත් යමමගින් එයට Dual Core Technology එක අත්විදීමට යනොශැකි යේ. එයට යශේතුල යමහි cache memory & share memory යලන් යලන්ල අදා඼ cores ල඼ට යන නිවා එක core එකකින් අයනක් core එයක් cache අල඾්යය විටකදී භාවිතා ක඼ යනොශැකි යේ.
Platform Compatibility Guide (PCA)
PCG නම් යනු Processor එයක් (V) ප්රhමානය දක්ලන Number එකක් ලන අතර යමහිදී processor එකක් motherboard එකට වම්බන්ධ කිරීයම්දී socket එයක් (V) ප්රනමානය පිළිබදල වැ඼කිලිමත් විය යුතුය.
2006 INTEL PENTIUM DUAL CORE – 1.4 – 3.3 GHZ
Intel Pentium Dual Core processor එක නියම Dual core processor එකක් ය඼ව ශැදින්විය ශැක.යමහි F 5000,6000 ආදී ල඾යයන් Processor Series කීඳයක් ඇති LGA 775 අතර ල඼ට වම්බන්ධ ක඼ Processors ල඼ Manufacturing process එක 45 Nano meter විය.
Manufacturing process
Manufacturing process යනු processor එකක circuit එකක Size ලන අතර Technology එක දියුණු වීමත් වමග Processor Core එක තු඼ ඳරිඳථ කුඩාලට දැකිය ශැතිලන අතර එවිට ලැඩි circuits ප්රතමාණයක් processor එක තු඼ නිර්මානය කිරීමට ශැකියේ. යම් ලන විට මුල් කා඼යේ Nano meters 95,65,45,32 ශා යම් ලන 22nm දක්ලා එය කුඩා වී ඇත.
Smart Caches
Intel smart caches යනු Technology එකක් ලන අතර යමමගින් cache memory එක Cores ල඼ට Share කරනු ඼ැයේ. එවිට අල඾්යු core එකට අල඾්යය ප්රaමාණයට තියබන cache එක share කිරීමට ශැකියාල ඼ැයබන අතර, අල඾්යර විටද cache එක එක core එකකට භාවිතා කිරීමට ශැකියාල ඼ැයේ
Virtualization Technology (VT)
Virtual machine cache කිරීයම්දී යමම Technology එක processor එක තු඼ තිබිය යුතු අතර වමශරක් විට processor එක තු඼ තිබුනත් BIOS එක මගින් enable කර යනොතිබිය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page93
INTEL CORE 2 DUO – 1.6 – 3.3 GHZ
Intel Core 2 Duo processor එක cores 2 කින් වමන්විත වුඅතර Dual core processor එකට ලඩා යමහි cache memory ලැඩි වීමත් එයමන්ම ලැඩි Technology ප්ර මාණයක් අන්තර්ගත කර තිබු අතර එයමන්ම විවිධ විවිධ කා඼යන්හී නිර්මාණය ක඼ Instructions set යමයට අන්තර්ගත කර තිබු අතර යමය Database handle කිරීමට multimedia වම්බන්ධ ක්රියයාකාරකම් වදශාද සුදුසු processor එකක් විය. එයමන්ම යමහි 64 Architecture එකද අඩංගු විය.
INTEL CORE 2 QUAD යමම processor එක Intel ආයතනයේ ඳෂමු Core 4 processor එක විය. යමය Games’ Multimedia වම්බන්ධ ක්රිeයාකාරකම් handle කිරීමට ඒ කා඼යේ තිබු ඉතා යශොදම processor එක ය඼ව ශැදින්විය ශැක. යම් ලන විට Dual core, Core 2 Due, Core 2 Quad වශ LGA 775 socket භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත. LGA 775 Socket එක වදශා නිර්මාණය වු Processors
1. Intel Pentium IV
2. Intel Celeron
3. Intel Celeron D
4. Intel Pentium D
5. Pentium IV EE
6. Pentium EE
7. Core 2 EE
8. Intel Xeon
9. Dual Core
10. Core 2 Due
11. Core 2 Quad
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page94
2008 LGA 1366 SOCKET B – INTEL CORE I 7 (HIGH END PROCESSOR – 900 SERIES XEON)
NEHALEM MICRO PROCESSOR ARCHITECTURE
2008 ලර්඿යේ නිර්මාණය ලන LGA 1366 socket එක වදශා Nehalem micro Architecture එකට අනුල ඳෂමු core I series එයක් processor එක core i7 900 processor එක බිහිවිය. යමය High end processor එකක් ලන අතර යමහි ඇති ප්රrධානතම විය඾ේ඿ත්ලය නම් ඳෂමු ලරට processor එකට memory controlling ශැකියාල ඼බාදීම ලන අතර ඊට අමතරල memory වමග ගණුයදනු කිරීමට channel 3ක් තිබීම FSB යලනුලට QUI යනුයලන් speed ලැඩි part එකක් north bridge එකක් processor එකක් අතර තිබීම එයමන්ම Turbo boost Technology එක HD boost Technology එක අන්තර්ගතල තිබීම නිවා යමහි performance ල඼ වි඾ා඼ යඳරළියක් ඇති විය.
යම් ලන විට යමම Socket එක වශ Processors භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත
2009 – LGA 1156 – SOCKET H
Intel Core i3 – 500 Series
Core i5 – 600/700 Series
Core i7 – 800 Series
Intel Celeron
Intel Pentium
Intel Xeon
2009 බිහියලන යමම socket එකට මුලික ල඾යයන් I series processors, Celeron, Pentium වශ Xeon වම්බන්ධ ක඼ ශැකි වු අතර යමම processors ල඼ට memory වශ VGA control කිරීමට ශැකියාල ඼ැබුණු අතර එයමන්ම processor එක තු඼ යලනම Graphic core එකක් දැකිය ශැකි වු අතර එම නිවා ඉතා යශොදින් HD Graphic handle කිරීයම් ශැකියාල යමයට ඼ැයබන අතර north bridge chip එක යනොමැති වීයමන් FSB එකක් QPI එකක් යමහි යනොමැති අතර එම නිවා processor එක තු඼ ඒ ගැන වදශනක් නැත.
තියබන PCH එකත් වමග communicate කිරීමට path 2ක් ඇති අතර යමහිදී Video යැවීම වදශා Flexible Display Interface (FDI) යනුයලන් path එකක් ඇති අතර අයනකුත් data යැවීම වදශා DMI යනුයලන් තලත් path එකක් දැකිය ශැකියේ.
වාමාන්යe කථාබයශේදී යමම processors Core I generation processor ය඼ව ශදුන්ලනු ඼බයි. යම්ලන විට යමම processor ශා sockets භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page95
2011 – LGA 1155 SOCKET H2 (SANDY BRIDGE MICRO ARCHITECTURE)
Core i3 – 2.5 - 3.4 GHz Core i5 – 2.7 – 3.4 GHz Core i7 – 2.8 – 3.5 GHz Celeron – 1.6 – 2.7 GHz Pentium – 2.2 – 3.1 GHz යමම LGA 1155 ල඼ට වම්බන්ධ කරන Processors ල඼ speed එක වදශන්ල ඇත. Processor manual එයකන් අඳට බ඼ාගත යුතුය.යමම socket එකට Core I Series 2nd Generation processors වම්බන්ධ ක඼ අතර ඒලායේ model Numbers 2000 Series යේ. යම් ලන විට යමයද භාවිතායලන් ඉලත්ල යගොව් ඇත. First Generation processors වමග compare කිරීයම්දී second Generation processors ල඼ තලදුරටත් multimedia ල඼ට වම්බන්ධ performance ලර්ධනය යකොටයගන ඇත.
2012 - 3RD GENERATION CORE I SERIES (IVY BRIDGE MICRO ARCHITECTURE)
Core i3 – 2.8 – 3.4 GHz i5 – 2.9 – 3.4 GHz
i7 – 2.5 – 2012 LGA 155 Socket එකටම Ivy Bridge Micro Architecture එකට අනුල Core i 3rd Generation Processors නිර්මානය විය. යමම processors ල඼ 3rd Generation එක 3000ගණන්ලලින් ඳටන් ගන්නා අතර 2nd Generation එකට ලඩා තල දුරටත් Multimedia වම්බන්ධ Performance ලර්ධනය යකොටයගන ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page96
යම් ලන විට 3rd Generation Processors අඳයේ භාවිතයයන් ඉලත් යලමින් ඳලතී.
2011 – LGA 2011 SOCKET R – CORE I7 2ND,3RD, 4TH GENERATION HIGH END PROCESSOR
2011 බිහිලන LGA 2011 Socket එක 2008 බිහිවු 1366 Socket එක Replace කරන ඼දි. යමම High end Processors වම්බන්ධ කරන Socket එකක් ලන අතර යමයට 2nd , 3rd , 4th Generation Core i7 processors වම්බන්ධ කරන ඼දි.යමහි memory channels 4 කින්යුත් processor එකක් වමග communicate කරන අතර එයමන්ම DMI path එයක් speed එකද ලර්ධනය යකො ට යගන ඇත. යමයට වමශරක් Core i7 ල඼ Core 5 යශෝ 6 ක් දැකිය ශැකියේ. යබොයශෝ දුරට Extreme Series Edition වම්බන්ධ කර ඇත
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page97
TICK TOCK DEVELOPMENT MODEL යම්ලන විට Intel ආයතනය ඔවුන්යේ Microprocessor Architecture එක ලවර 1 මාව 6 කින් ඳමණ වැරයක් අලුත් කරමින් processor එකක් නිර්මාණය කරන අතර යමම රටාල Tick tock Development Model ය඼ව ශදුන්ලයි.
 TICK – previse version එයක් Dry එක Slink කරන processors.
 TOCK - අලුත් Microprocessor Architecture එක අනුල නිර්මාණය ක඼ Processor එක යේ.
2013 – LGA 1150 - SOCKET H HAS WELL MICROPROCESSOR ARCHITECTURE
2013 නිර්මාණය ලන LGA 1150 Socket එක වදශා Has well Microprocessor Architecture එකට අනුල Core I Series නිර්මාණය විය. යමහි ඇති ප්රwධාන විය඾ේ඿ත්ලය නම්
 Graphic core එකට Level 3 Core එක Share වී තිබීම.
 Processor එකට ඇති (V) ප්රeමාණය 55 දක්ලා අඩු කරයගන තිබීම.
 Over clock Performance ලැඩි කර යගන තිබීම
 Video Quality Engine ගියවිට HD Video Quality එක තලත් ලර්ධනය කරයගන තිබීම
 Try Gate 3D Transistors යමම process නිර්මාණය කිරීම වදශා දායක කරයගන ඇති අතර එයමන්ම Users Display ඳශසුකම ඼බාදී තිබීම දැකිය ශැකි විය඾ේ඿ත්ලයක් යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page98
4th Generation
 4xxx – Normal
 4xxx – k – Overclocking
 4xxx – S – Low Power
 4xxx – X – Extreme Edition
 4xxx – T – Ultra low power
 Model Number එකට ඳසුල ඉංේරීබසි අකුරක් යයදී ඇත්නම් එය වාමාන්ය එකක් ය඼ව ශැදින්විය ශැකි අතර
 K - යයදී ඇත්නම් එය Over clocking ක඼ ශැකි එකක් ය඼ව ශැදින්යලන අතර
 S - ඇත්නම් අඩු Power එකක් භාවිතා ලන processor එකක් ලන අතර
 Performance ද මදක් අඩු නම් ශා X යයදී ඇත්නම් එය Extreme Edition එකක් ලන අතර මි඼ අධික
 T - අකුර යයදී ඇත්නම් එය Ultra Low power processor එකක් ලන අතර power භාවිතය තල දුරටත් අඩු කරයගන ඇති අතර යමහි performance ද අඩු විය ශැක.
යම් ලන විට අඳ විසින් භාවිතා කරනු ඼බන්යන් 4th Generation Processors ලන අතර ඉදිරියේදී තල තලත් generation බිහිවීමට ඉඩ ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page99
LESSON NO -10
BROADWELL MICRO ARCHITECHTURE Haswell Micro Architechture එයක් DIE එක Sin කර 2014 July ල඼ Broadwell Micro Architechtureඑක නිර්මාණය යේ.යමය Haswell එයක් Tick එක යේ.එනම් 22nm ලන Haswell Die එක තලදුරටත් Sin කර යමය නිර්මාණය කර ඇත.යමය Manufacturing Process එක 40nm යේ.යමම Micro Architechtureඅනුල 2014 අලවාන කා඼යේ යල඼දඳ඼ට ඳැමිණිමට නියමිතය. Broadwell Micro Architechture Processors Control කිරීමට 9 Series Chipset යයොදාගැනීමට බ඼ායඳොයරොත්තු ලන අතර එම Processor Ball Guied Array Bga ආකාරයට නැත්නම් Onboard ආකාරයටත් දැනට 4th Generation Processors වමිබන්ධ කරන 1150 Socket එකටත් යමහි Highend Processors 2011 Version 3 ල඼ටත් නිර්මාණය වීමට නියමිතල ඇත. INTEL ATOM Intel Atom Processor ය On Board ආකාරයයන් වෑම විටම Intel Atom Motherboard ල඼ දැකිය ශැකි ලන අතර යමය ඉතා Basic කාර්යයන් වදශා භාවිතා කරන Motherboard එකකි.යම් ලන විට අඳ Intel Desktop Socket සියල්඼ ඉගනගත් අතර මීට අමතරල යලනත් Socket තියේනම් ඒලා Server Socket යශෝ Mobile (Laptop ) Socket විය ශැක. ඳාරියභෝගිකයායේකාර්යයඅනුලඅඳටMother Board එක යමන් ගැ඼යඳන Processor යක් ඼බාදිය යුතුය.යමහිදී
 Basic අල඾්යුතාලයන් වදශා I3 Processor ප්රkමාණලත් ලන අතර
 Graphic ශා Game ආදි වාමාන්යP මටිටයමන් භාවිතා කරන්යන් නම් I5 Processor ප්රිමාණලත් යේ.
 Advanced Graphic ශා Games Handle කරන්යන් නම් i7 Processor එකක් Reccommandක඼ යුතුය.
 User Professional මටිටයම් Video Editing ආදිය කරන්යන් නම් Core I7 High End Processor Reccommandක඼ යුතුය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page100
AMD PROCESSOR
AMD ආයතනය SOCKET 7 ල඼ට යබොයශෝ කා඼යක් PROESSOR නිර්මාණය කර ඉන් ඳසුල SLOT A නමින් SLOT එකක් නිර්මානය කර එයට AMD ATHLON නමින් SLOT TYPE PROCESSOR යක් නිර්මාණය විය.
2000 ලර්඿යේ SOCKET A යනොඑයවේනම් 462 නමින් SOCKET එකක් AMD නිර්මාණය කරන අතර එයට AMD ATHLON ,DURON,ATHLON XP,SEMPRON,GEODE,NXT ආදී ල඾යයන් Processorකිහිඳයක්ම නිර්මාණය විය .යමම SOCKET එක තු඼ ATHLON ශා DURON ඉතාමත් ජනප්රියය වු අතර ඊට ඳසු ATHLON XP එකද ඉතා ජනප්රිRය විය.යමහිදී AMD අඳ රයේ යල඼දඳය඼න් ඉලත්ල යාම 2005,2006 යන කා඼යේ සිදුලන අතර එයට යශේතුල ය඼ව
 PREVIEW කරන RATE එක ACTUAL SPEED එක යනොවීම
 PROCESSOR ශා MOTHER BOARD FAIL වීයම් වම්භාවිතාල ලැඩිවීම විය඾ේ඿ යශේතු ය඼ව දැක්විය ශැක.
PROCESSOR COOLING SYSTEM
Processorල඼ HEAT එක උරාගැනීමට COOLING SYSTEM එයක් ඇති ALUMANIUM යශෝ COPER ශරශා HEAT එක ඳැතිරීයන අතර එම HEAT SINK එක ශරශා ලාතයට ඳැතියර්.HEAT SINK එක තු඼ ඇති FAN එක මගින් යමම HEAT AIR එක ඉලත් කරයි. HEAT SINK එක නිසියාකාරල INSTALL වී යනොමැති නම් FAN RPM එක අඩුවීම DUST එක රැදී තිබීම නිවා අදා඼ ක්රිKයාලලිය නිසියාකාරල යනොවීම යශේතුයලන් PROCESOR HEAT වී MACHINE එක STRUCK වීමට RESTART වීමට AUTO OFF වීමට OFF වී ON යනොවී තිබීමට KEYBOARD MOUSE DETECT යනොවීම යශේතුවිය ශැක.
BIOS එක තුලින් PROCESSOR HEAT,FAN RPM, ආදිය බ඼ාගත ශැක.වාමාන්යට BIOS එක තුලින් බැලු විට PROCESSOR HEAT එක 60OC ලඩා අඩුවී තිබිය යුතුය.60OC ලඩා තියේනම් COOLING SYSTEM එක ග඼ලා SERVICE කර නැලත INSTALL කර බැලිය යුතුය.යම් යශයකින් එයවේත් අඩුවුයේ නැත්නම් COOLING SYSTEM එක CHANGE කිරීමට සිදුයේ.PROCESSOR මි඼දී ගැනීයම්දී එයට ගැ඼යඳන COOLING SYSTEM අඳට ඼බායද්මුල් කා඼යේ FAN RPM එක නියතල තිබු අතර නමුත් යම් ලන විට FAN RPM එක PROCESSOR HEAT එකට අනුල අඩු ලැඩි යේ.වමශර අලව්ථා ල඼දී ON වී ටික යේ඼ාලක් යනකම් FAN RPM එ ක ZEERO විය ශැක.
PROCESSOR එකට PROCESSකිරීමට අල඾්යඅ DATA ශා PROCESS වු DATA රදලා තබාගන්නා ව්ථනය MEMORYය඼ව ශැදින්විය ශැකි අතර ඊට අමතරල OS ,DRIVERS, APPLICATIONS ද යමහි රදලා තබා ගනී MEMORY PHISICAL ය඼ව යශෝ VERTUAL ය඼ව අඳයේ COMPUTER තු඼ දැකිය ශැක. PROCESSOR එයකන් ඳසුල MACHINE එයක් PERFORMANCE තීරණය කරන මී඼ග වාධකය ලන්යන්MEMORY යි
VERTUAL MEMORY
MAIN MEMORY ඉඩ මදිලන විට C DRIVE එයක් යලන් කර ගන්නා SPACEඑකක් තු඼ අදා඼ APPLICATION ගබඩා කර ගනී .යමය WINDOWS ලලින් PAGE FILE SYSTEM යනුයලන් යඳන්නුමි කරයි.යමය HIDDEN FILE එකක් ය඼ව තියබන අතර එය VIEW කර ගැනීමට නම් VIEW OPTION FOLDEROPTION
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page101
view SHOW HIDDEN FILES AND FOLDERS HIDE PROTECTED OPERATING SYSTEM FILES - HIDE EXTENTIONS FOR KNOWN FILES TYPES යන ඒලායේ ටික් එක ඉලත් ක඼ යුතුයි.
C DRIVE එයක් ඉඩ යනොමැති විටදී එයවේ නැත්නම් WINDOWS ල඼ RECCOMMAND කර ඇති VERTUAL MEMORY ප්රිමානය ඉක්මලා යන විටදී VERTUAL MEMORY LOWයනුයලන් MASSAGE යක් ඼බාදීම යශෝ MACHINE එක SRTUCK වීමට යශෝ BLUE SCREEN එකක් ඼බාදීමට යශෝ ඉඩ ඇත.යමලැනි අලව්ථාල඼ අඳට අල඾්යA නම් VERTUAL MEMORY ප්රටමාණය ලැඩි කිරීමට, LOCATION එක මාරු කිරීම කෂ ශැක. යමය තාලකාලික විවදුමක් ලන අතර ලඩා සුදුසු ලන්යන් MEMORY UPGRADE කිරීමයි. යම් වදශා MY COMPUTER RIGHT CLICK කරන්නPROPERTIES ADVANCE SYSTEM SETTINGS ADVANCE PERFORMANCE SETTINGS ADVANCE CHANGE AUTOMATICALLY MANAGE PAGE IN FILE SIZE ඉලත් කරන්න
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page102
C SELECT කරන්න NON PAGING FILE radio button දමන්න SET අල඾්යE DRIVE එකSELECT කරන්න CUSTOM SIZE TICK දමන්න INITIAL SIZE (MB) :4000 MAXIMUM SIZE 8000 (යදගුණයක් යදන්න INITIAL එයක්) SET OK
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page103
S RAM(Static RAM) S RAM ශා D RAM යනුයලන් යකොටව් යදකකට යබදා දැක්විය ශැකි අතර S RAM D RAM ල඼ට වායප්ක්඿ල SPEED ලැඩි ලන අතර කුඩා ප්රකමාණ ලලින් දැකිය ශැකි ලන අතර MANUFACTURE COST එක ලැඩි අගයක් ගනී S RAM ල඼ට උදා ය඼ව CASH MEMORYදැක්විය ශැක D RAM(DynamicRAM)
S RAM ල඼ට වායප්ක්඿ල යමය SPEED එයකහි අඩු ලන අතර විශා඼ CAPACITY ලලින් දැකිය ශැකි යේ .D RAM ASYNCHRONUSයේ ASYNCHRONUS යනුmother Board FSB ල඼ට PROCESSOR FSB ල඼ට අනුල MEMORY FSB යනොතිබු අතර ඊට ලඩා අඩු SPEED එකක් D RAM ල඼ දැකිය ශැකි වියයමහිදී D RAM TECHNOLOGY ය DEVELOP කර ඳසු කාලීනල SD RAM SYNCHRONOUS D RAMනිර්මාණය කරන ඼දී යමයට SD RAM MOTHER BOARDශා PROCESSOR FSBවමග එකට ගැ඼යඳන අතර යම අනුල නිර්මාණය ලන වෑම MEMORY CARD එකකටම SD RAM භාවිතා යේ HOW MEMORY WORKS
MEMORY CARD එකක් තු඼ MEMORY CHIP අඩංගුලන අතරඑම CHIP තු඼ ROW ශා COLOUMN ලලින් යුක්ත යකොටව් දැකිය ශැකි යේ යම්ලන විට 64 BIT DATA WIDTH එකක් MEMORY CARD තු඼ තියබන අතර 64 BIT නම් එක යකොටවක COLOUMN 64 AND ROW 64 ක් අඩංගු යේ
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page104
COLOUMN එකක් ශා ROW එකක් ශමුලන ව්ථාන CELLඑකක් ය඼ව ශදුන්ලන අතර CELL එකක් යනු එක BIT එකක් යේ.යමම CELL එකක් CAPACITOR ශා TRANSISTER එකක් භාවිතායලන් නිර්මාණය කර ඇති අතර විදුලිය යනොමැති විට CAPACITORS DISCHARGE ලන බැවින් DATA නැතිල යයි
MEMORY RELIABILITY PROTECTION
01. PARITY VS NON PARITY MEMORY
Memory parity වශnon parity ය඼වයකොටව්යදකකටයබදාදැක්වියශැක.යමයින් parity memory card ල඼ errors detect කර ගැනීයම් technology ඇත.යමහිදී bit 7 ක data එකක් වදශා 8 ලන bit එක parity bit එක ය඼ව යලන් කරනු ඼ැයේ
Bit 7 එකතුල ඔත්යත් වංඛ්යtලක් නම් parity bitඑක එක ලන අතර ඉරේයේ වංඛ්යයලක් නම් එය බිංදුල යේ අදා඼ data එක අලවානය කරා ඳැමිනි විට bit 7 එකතුල parity bit එක වමග වවදා බ඼ා error එකක් තියේදැයි යවොයාගනු ඼ැයේනමුත් යමහි අලාසිය නමි අදා඼ error එක correct කර ගැනීමට ශැකියාලක් යනොවීමයි.
Parity memory card data ල඼ නිලැරදිතාලය ආරක්඿ා කර ගැනීමට අල඾්යක ලන අලව්ථා ල඼දී එනම් විය඾ේ඿යයන්ම server වමග භාවිතා කරයි .Non parity memory වමග වැවදීයම්දී parity memory card ල඼ performance මදක් අඩුයි
ERROR CORRECTING CODE (ECC RAM)
ඳැරණි technologies develop කර යමම ECC Ram නිර්මානය කර ඇකි අතර යමහි විය඾ේ඿ත්ලය නම් error එක ශදුනායගන එය correct කරගැනීයම් ශැකියාලයි
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page105
NON ECC RAM. NON ECC RAM ල඼ ERROR DETECT කර ගැනීයම් ශා correct කර ගැනීයම් ශැකියාල නැති අතර නමුත් ECC Ram ල඼ට ලඩා speed එක ලැඩි යමහි chip 8 ගුනාකාරලලින් දැක්විය ශැකියේ. ECC RAM යමහි memory card ල඼ errors detect කර ගැනීමට ශා error correct කර ගැනීමට ශැකියාල ඇති අතර විය඾ේ඿යයන්ම data ල඼ නිලැරදිතාල අල඾්යම ලන විටදී යමය භාවිතා කරන අතර mother board / processors යමම technology යට support ක඼ යුතුය .යමම memory chips ල඼ට 9යේ ගුනාකාරලලින් ඇත. REGISTERD ECC RAM
යමම MEMORY එක තු඼ MEMORY REGISTERS ඇතු඼ත්ල ඇති බැවින් DATA BUFFER එයක් තබායගන ලැඩකිරීයම් ශැකියාල ඇති නිවා ECC RAM ල඼ට ලඩා යේගලත් යේ REGISTERD ECC RAM ල඼ CHIP 9ට අමතරල REGISTER CHIP එකක් මැදට ලන්නට දැකිය ශැකි යේ
FULLY BUFFERD ECC RAM යම් ලා විය඾ේ඿යයන්ම server වදශා නිර්මාණය කර ඇති අතර යමහි ඇති විය඾ේ඿ත්ලය නම් register ECC RAM වමග වැවදීයම්දී ලැඩි Data ප්රරමානයක් අන්තර්ගතකර තිබීමයි.ඒ අනුල This Memory Card Server වදශාම නිර්මාණය කර ඇති අතර performance ඉතා ඉශ඼ මේටමක ඳලතී .මි඼ද ලැඩිය. වාමාන්යm memory card එකකට ලඩා යමහි knoch එක මදක් යලනව් බැවින් වාමාන්ය mother board ල඼ට වවික඼ යනොශැක
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page106
STORAGE CAPACITY TERMINOLOGY
8 Bit 1 byte
1024 byte 1kb
1024 kb 1mb
1024mb 1gb
1024 gb 1tb
1024tb 1 pb
1024 pb 1 exabyte
1024 exb 1 zetabyte
1024 zb 1 yottabyte
1024 yb 1 gottaby
MEMORY MODULE PHICICAL FROM FACTORS
01.Singal Inline Memory Model
1987-1995 30 Pin SIMM Memory Card
1987 යමය නිර්මාණය ලන අතර යම් වමග ඉතා ඳශසුයලන් memory card remove කිරීම upgrade කිරීම සිදුක඼ ශැකියේ යමම 30 pin SIMM card 286,386,486,machine වමග භාවිතා කර ඇත.එයමන් 256kb,1mb,2mb,4mb,8mb,16mb ආදී ය඼ව විවිද capacity ලලින් නිර්මාණය වී ඇති අතර 1995 දක්ලා යම්ලා ප්රbදාන ය඼ව භාවිතා කර ඇත කරදී නිර්මානය ක඼ අතර ය඼ව දැක්විය ශැකි වු අතර වදශා භාවිතා කර ඇත.
1995-1998 72 Pin SIMM Card
30 pin simm develop කර 1995 දි 72 pin SIMM card නිර්මාණය ක඼ අතර 148,16,32,64 mb ය඼ව capacity දැකිය ශැකි වු අතර 486 mbpentium machine වදශා භාවිතා කර ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page107
1998-2002 Sd Ram (Duel Inline Memory Module – DIMM Memory Card) Synchronize D Ram එකක් ය඼ව යම් නිර්මානය ලන අතර යමය duel inline memory module එකක් යේ.ඒ අනුල යදඳැත්යත්ම pin ලලින් data transfer කිරීමට ශැකි අතර යමය ලඩා ජනප්රිය්ේය වුයේ pin 168 ක් වහිත වු නිවාය යමහි 8mb ල඼ සිට 2gb දක්ලා capacity නිර්මානය වී ඇත Pentium ii ,p iv machine වමග යමම memory card භාවිතා කර ඇතයමහි model standard 03ක් දැකිය ශැක pc 66 (66mhz) pc 100(100mhz) pc133 (133mhz) ඒ අනුල ඒ model standard 03ට අදා඼ල speed 03ක් ඇත. Memory මුල් කා඼ේ northbridge chip එකට වම්බන්ධ වු අතර north bridge chip එකත් memory ත් අතර path එක memory fsbය඼ව ශදුන්ලයි.වෑම විටම mother board එයක් memory fsb වමග memory card එයක් fsb එක වමාන විය යුතුය.යම් ලන ේට processor වමග memory direct වම්බන්ධ වුලත් memory fsb match කෂ යුතුය. Memory card mother board එකට installකිරීයම්දී
 Slot එකmatch කෂ යුතුය.
 Motherboard fsb එක match කෂ යුතුය.
 Slot එයක් maximum memory limit ඉක්මලා යනොවිය යුතුය.
 Memory upgradeකිරීයම්දී දැනට වම්බන්ධ කර ඇති memory card fsb එකට වමාන fsb ඇති memory card වම්බන්ධ කෂ යුතුය. Capacity ප්ර ඾්නයක් නැත.
 Ecc memory cards භාවිතයට යඳර mother board support කරනලාද යන්න යවොයා බැලිය යුතුය.
 Mother board එක support කරන maximum memory capacity and fsb mother board manual එක තුළින් බ඼ාගත ශැක.
ඉශත වදශන් memory rules ඳසුල කථා කරන වෑම memory module එකකටම apply යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page108
LESSON NO -11
2000 – RIMM
(Rambus Inline Memory Module)
2000 ලර්඿යේ නිර්මාණය වු RIMM Memory Card එක pin 184 කින් යුක්ත වු අතර P III වශ P I processors වමග භාවිතා විය. යමහි performance යශොද මේටමක ඳැලැති නමුත් යමහි මි඼ අධික බැවින් එතරම් ජනප්රියය වුයේ නැත. යමහි තියබන අයනකුත් විය඾ේ඿ත්ලය නම් memory card එකක් එක slot එකකට වම්බන්ධ කර අයනකුත් Blank Memory slot RIMM Dummies මගින් fill ක඼ යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page109
2002 – 2005 DDR (Double Data Rate) PC 2100 – 266 MHz PC 2700 – 333 MHz PC 3200 – 400 MHz PC 4200 – 533 MHz ලර්඿ 2002 දී නිර්මාණය ලන DDR memory card එක ඉතා අඩු මි඼කට නිර්මාණය ලන අතර යමහි FSB එක වශ Internal performance ල඼ ලර්ධනයක් සිදුයකොට යගන ඇත. යමම memory cards ල඼ model standard එකක් තියබන අතර ඊට අදා඼ speed එකක්ද දැකිය දැකිය ශැක. වමශරක් manufactures ඼ා ඔවුන්යේ memory cards තු඼ model standard එක ඳමණක් වදශන් කර ඇති අතර වමශරක් manufactures ඼ා memory card ල඼ FSB match කිරීයම්දී අඳ වෑම විටම model standard ල඼ට අදා඼ speed එයවේ යනොමැති නම් speed එකට අදා඼ model standard එක දැන සිටීම ඉතා ලැදගත් යේ.
2005 – 2008 DDR II (Double Data Rate II) PC2 3200 – 400 MHz PC2 4200 – 533 MHz PC2 5300 – 667 MHz PC2 4400 – 800 MHz PC2 8500 – 1066 MHz
2005 නිර්මාණය ලන DDR II pin 240 කින් යුක්ත ලන අතර DDR I වමග වැවදීයම්දී notch එක 2mm ක යලනවක් දැකිය ශැකියේ. යමහි model standard එක PC 2 ලලින් ඳටන්ගන්නා අතර 256 Mb ල඼ සිට 4Gb දක්ලා ඳැමිණ ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page110
2008 – 2012 DDR III
(Double Data Rate III)
PC 3 6400 – 800 MHz
PC3 10600 – 1133 MHz
PC3 12800 – 1600 MHz
2008 DDR III බිහිලන අතර යම් ලන විට අඳ භාවිතා කරන memory ලර්ගය යේ. යමහි notch එක තලදුරටත් side ලන්නට පිහිටා ඇති අතර model standard එක PC 3 ලලින් ආරම්භ ලනු ඼ැයේ. 256 Mb ල඼ සිට 8 GB දක්ලා capacity ලලින් ඳැමිණ ඇත.
 යම් ලන විට DDR වශ DDR II භාවිතයයන් වම්පුර්ණයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇති අතර DDR III ද යම් ලන විට භාවිතයයන් ඉලත්යලමින් ඳලතී.
DDR IV
(Double Data Rate IV)
යම් ලන විට අඳ ක්යරමයයන් DDR IV memory cards භාවිතා කිරීමට ඳටන් යගන ඇත. ඒ අනුල යමහි pin 284ක් දැකිය ශැකිලන අතර model standard එක PC 4 ලලින් ආරම්භ යේ.
 Memory card Develop කිරීයම්දී වෑම DDR එකකම previous vision එකකට FSB එක වශ internal performance ලර්ධනය කරයගන ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page111
Memory මගින්ඇතිවිය ශැකි Errors
 No Display – Display යනොමැති වීම
 On වී මුල් screen ල඼දී Struck වීම ( Blue Screen)
 Machine එක ලැඩ කරමින් සිටින විට එයවේ නැත්නම්On වී එක අලව්ථායේදී Blue` screen ඳැමිණිම.
 Windows XP ල඼දී On ලන අලව්ථායේදී NTDRL Missing යනුයලන් Massage එකක් ඳැමියණන්යන්නම්
 Windows install කිරීයම්දී File copy කිරීමට යනොශැකි යනුයලන් ඼බා යද් නම් එය memory නිවා විය ශැක
 ලැඩ කරමින් සිටින විට Error Massage ඼බා යදමින් Applications close වීම
 On VGA ඇති Motherboard ල඼ Desktop එයක් Verticalයශෝ Horizontal lines දැකිය ශැකි නම් එම Error එක memory නිවා විය ශැක
 ලැඩ කරන අලව්ථායේදී machine එක Restart යේ නම් යශෝ Struck යේ නම්
 Machine එක On යනොවී දිගටම Restart යලවී ඳැලතීම
ඉශත වදශන් ක඼ Errors දක්නට ඇත්නම් memory card එක Remove කර card එක වශ slotඑක clean කර නැලත install කර බැලිය යුතුය. එයවේත් ශරි යනොගියේ නම් යලනත් memory card එකක් වම්බන්ධ කර බැලිය යුතුය.
 වමශරක් අලව්ථාල඼දී අඳයේ machine එයක් භාවිතා ක඼ memory card එක fail වුලත් එය යලනත් machine එකක ලැඩ කිරීමට ඉඩ ඇත. එයට යශේතුල අඳයේ motherboard එක එය භාවිතා කිරීයම්දී cell එකක් යශෝ කීඳයක් fail වී ඇති බල detect වීම නිවා එයවේ විය ශැකි අතර නමුත් යලනත් motherboard එකක් යලනව් ආකාරයට motherboard check කිරීයම්දී අදා඼ errors ඇති cell detect වීමට ඉඩ ඇත. නමුත් damage cell ල඼ට Data load වීමට උත්වශ ක඼ යශොත් යබොයශෝ දුරට errors ඼බා දීමට ඉඩ ඇත.
Display ඼බා ගැනීමට අල඾්යඇ ලන ම෕ලික යකොටව්
 Power Supply
 VGA Card
 RAM
 Processor
 Motherboard
 Monitor
ඉශත දැක්යලන යකොටව් Display ඼බා ගැනීම වදශා ඉතා ලැදගත් ලන අතර මින් එකක් fail වුලයශොත් Display නැතිවීමට ඉඩ ඇත. යමහිදී system unit එකක් Display යනොමැතිල ඳැමිණියයශොත් මුලින්ම RAM වශ VGA Card Remove යකොට Services යකොට නැලත install කර බැලිය යුතුඅතර එයවේ ශරි යනොගියේ නම් RAM Card වශ VGA Card යලනත් machine එකකට වම්බන්ධ කර ඒලා ලැඩ කරන තත්ලයේ තියේ දැයි බැලිය යුතුය. ලැඩ කරයි නම්system unit ඒයක් ඇති power supply එක යලනව් කර ගත යුතුය. Power supply එක නිලැරදි නම්Board එයක් power process එක අතර ලන අතර යමහිදී processor check කර
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page112
ගැනීමට අලව්ථාලක් තියේ නම් එය check කර ගැනීමලඩා සුදුසු ලන අතර යකයවේ නමුත්Intel processor එකක් නම් Intel processor fail වීම ඉතා අඩු මේටමක බැවින් fail එක ඇත්යත් board එයක් බල අනුමාන කරනු ඼ැයේ.
Warranty Stickers
Devices වදශා විවිධ කා඼යන් වදශා Warranty ඼බායදන අතර වෑම විටම warranty අලවන් වීමට දලව් 14 කට යඳර එට අදා඼ ආයතනයට භාර දීම ලැදගත් යේ. යබයශෝමයක් Devices ල඼ට warranty sticker එක අ඼ලා එය මි඼දී ගත් අවුරුද්ද මාවය වතිය වදශන් කර ඇත. එයමන්ම වමශරක් අලව්ථාල඼ devices ල඼ warranty sticker එකක් අ඼ලා යනොමැති විට ඒ යලනුලට Devices එයක් Serial Number එක Invoice එයක් වදශන් කර warranty කා඼ය වදශන් කර ඇත. Device එකක් Repair කිරීමට ගැ඼වීමට යඳර එයට warranty තියේ දැයි check කර ගත යුතුය.
Hard Disk Drive
Hard Disk එක Processor memory ල඼ට ඳසුල performance ල඼ට බ඼ඳාන ඊෂග වාධකය ය඼ව ශැදින්විය ශැක. අඳ Hard disk capacity ඳමණක් කථා කරන අතර නමුත් Hard disk performance ල඼ට බ඼ඳාන තලත් ප්රeධාන වාධක 2ක් දැකිය ශැකියේ.
Magnetic Hard disk Architecture
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page113
Hard disk එකක් තු඼ ඉතා වි඾ා඼ process එකක් සිදුලන අතර එහි අභ්යරන්තරයේ ඇති motor එක මගින් එහි ඇති Platters විනාඩියට ලට 5200, 7200, 11000, 15000 යන ආකාරයට platters ල඼ උඩ වශ යට Read and Write Head එකක් මගින් Data Read and Write සිදුකරන අතර යමම platters ල඼ මතුපිට magnet layer එකක් දැකිය ශැකියේ. යමම platters Aluminum භාවිතයයන් නිමලා ඇත. Architecture එයක් ඇති Actuator Arm එක මගින් තප්ඳරයට 60 ලාරයක් ඳමණ move කර Data read and write සිදුකරයි. යමහිදී Read කරන Data Hard Disk එයක් ඇති Main Board එකට යයොමු කර ඉන්ඳසු mother board එකට යයොමුකර Hard disk එයක් සියලු ක්රි්්යාකාරකම් එහි ඇති main board එක මගින් සිදුකරයි. Hard disk එකක් Seal කර ඇති බැවින් අලට ලාතයට ප්රිතික්රිකයා කරන්යන් නැත. යම් එයශකින් hard disk එක open ක඼යශොත් Dust එක නිවා Hard වශ platters damage වීමට ඉඩ ඇත. Magnetic Hard disk Operation
Hard disk එකක් තු඼ Data ලිවියම්දි භාවිතා කරනු ඼බන්යන් Analog Electrical convertor එකකි. යමම Magnetic Field ල඼ ඳැතිරී ඇති ආකාරය අනුල (දේය තාලය අනුල) positive යශෝ Negative යන්න තීරණය කරයි. යමහිදී Flux Reversal ල඼ සිට ඇතු඼ත යශෝ එළියට විහියද් නම් (+) ය඼වත් Flax reversal එයක් දේයයතාලය අතු඼ත යශෝ එළියට විහියද් නම් (-) ය඼වත් ව඼කනු ඼ැයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page114
Magnetic Hard disk Geometry
Hard Disk එක තු඼ Data save කිරීම වදශා Platters යකොටව් ල඼ට යලන්කර ඇති වෑම platters එකකම platters 20000 ඳමණ Tracks දැකිය ශැකිලන අතර එම Tracks තලත් යකොටව්ල඼ට යබදා ඇත. එම කුඩා යකොටවක් sector එකක් ය඼ව ශදුන්ලන අතර යමය Hard disk එයක් Data save කිරීමට ඇති කුඩාම යකොටව යේ.Sector එකක size එක වාමාන්යතයයන් 512 Kb ලන අතර Format කිරීයම්දී නිර්මාණය කරන File system එකට අනුල එය යලනව් යේ. වාමාන්යර Data එකක් save කිරීම වදශා sectors 1/2 ලත් යශෝ ලැඩි ප්රtමාණයක් අල඾්යඑ ලන අතරData save ක඼ sector එකක එකතුල cluster එකක් ය඼ව ශදුන්ලයි.Tractor සියල්඼ එකතු ක඼ විට එයCylinder ය඼ව ශදුන්ලයි.
Magnetic Hard disk pros & cons (ලාසි වශ අලාසි)
 Magnetic Hard disk ඉතා වි඾ා඼ capacity ලලින් දැකිය ශැකිලන අතර 3.5, 2.5 ලැනි ප්රtමාණ ලලින් දැකිය ශැකි ලන අතර IDE, SATA, SASI යන ලර්ගලලින් ඇති අතර ඉතා අඩු මි඼ක් යේ.
 Hard disk Electro Magnetic Interference ල඼ට භාජනය විය ශැකි අතර එම නිවා අභ්ේන්තරයේ ඇති Magnetic fields ල඼ යලනව් වීමට ඼ක් විය ශැක.
 එයමන්ම Disk Head move වීම Platters rotate වීම සිදුලන බැවින් Vibration වශ power failure ල඼ට ඼ක්වී Hard disk fail වීමට ඉඩ ඇත. යම් නිවා Hard disk ල඼ Data save වීමට ඇති වි඾්ලාවය අඩුලන Important Data back up කිරීම අනිලාර්ේයකයයන් සිදුක඼ යුත෕ය.දැනට බිහිවී ඇති ල඼ත් වමග වැවදීයම්දී එහි ඉතා අඩු මේටමක ඳලතී.
 ලැදගත් Data Back කිරීමට customer දැනුලත් ක඼ යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page115
(PATA Hard Disk/ATA Hard Disk)1986 – IDE/ PATA / ATA
මුල් කා඼යේ computers ල඼ Hard disk දක්නට යනොතිබිනි. මුලික ල඾යයන් Floppy disk භාවිතයයන් සියල්඼ සිදුක඼ අතර ඳසුල permanent storage devices එකක් ය඼ව Hard disk එක ශදුන්ලා යදන ඼දි. 1986 දීIDE Hard disk එක නිර්මාණය වු අතර යමහි pin 40 Data connector එකක් pin 4 power connector එකක් වශ Jumper system එකක් ඇතු඼ත් විය. IDE connector එකකට Data cable එකක් IDE Hard Disk වම්බන්ධ කිරීයම්දී Data cable එයක් උඩින්ම ඇති cable එක ඳ඼මු Hard diskඑක Master කර වම්බන්ධකර යදලන Hard disk එකට Hard එකට වම්බන්ධ කිරීයම්දීSlave කර වවිකෂ යුතුය. යමයIDE hard diskවශ CD Rom යදකම අදා඼යේ. නැතයශොත් cable select යන Jumper setting එකට වම්බන්ධ කෂ විට cable එකට අනුල මාරුකර ගනී.Cable setting යලනව් නම්BIOS මගින් Hard disk ශදුනාගැනීමත් සිදු ලයනොකරනු ඇත. IDE Hard disk ල඼ performance අඩු බැවින් යම් ලන විට IDE Hard disk භාවිතයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇත. 1986 / SCSI Hard Disk
Server ල඼ Hard performance ලැඩියයන් අල඾්යිව෕ අලව්ථාල඼ SCSI Hard disk භාවිතාකෂ අලව්ථාල඼ යමහි 50,60,80 අකාරයේ Data connectors දැකිය ශැකි විය ඊට අමතරල 4 pin power connector එකක් වශ jumper setting එකක්ද දැකිය ශැකි විය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page116
යම්ලන විට SCSI hard disk ද භාවිතයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇති අතර ඳරණ Servers ල඼ ඳමණක් යමය භාවිතායේ.
Hard disk එයක් performance ල඼ට එහි RBM එක වශ Data Tracer speed එක ලැදගත් ලන අතර වාමාන්යsයයන් Desktop hard disk ල඼ RPM 5400 වශ 7200 දැකිය ශැකි ලන අතර Data transfer speed එක 3 GB වශ 6 GB ය඼ව දැකිය ශැකිය අලුත් hard disk ල඼ cache memory එකක් දැකිය ශැකි නිවා යමහි speed එක ලැඩියේ.
2000 SATA Hard Disk Drive
2000 ලර්඿යේ Serial ක්රැමය data,High speed data transfer ලන SATA hard disk එක නිර්මාණය විය. යමහි මුලින් SATA 1.0, 1.5 GBs එකක් තිබ෕ අතර 2004 SATA 2 බිහිලන අතර එහි 3.0 GBs data transfer එකක් තිබ෕ අතර 2009 SATA 3 බිහිලන අතර එහි speed එක 6.0 GBs විය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page117
අදලන විට අඳ විසින් භාවිතාකරණු ඼බන්යන් SATA ලර්ගයේ Hard disk ලන අතර එක SATA Connector එකකින් එක එකක් ඳමණක් වම්බන්ධ ක඼ ශැකි යේ.
 යම් ලන විට වම්ප්ර දායික Hard Disk භාවිතයයන් ඉලත්ල යමින් ඳලතී.
SOLID STATE DRIVE (SSD)
යම් ලන විටFlash Memory Technology එක භාවිතා කරමින් SSD නමින් Hard Disk එකක් නිර්මාණය කර ඇත. යමහි Disk Headers, Motors අඩංගු යනොලන අතර යමහි වාමාන්යැ Hard Disk එකකට ලඩා Boot up speed එක File up speed එක ලැඩිලන අතර එයමන්ම vibration ල඼ට ඉතා යශොදින් ඔයරෝත්තුයදන අතර power අඩුයලන් භාවිතා ලන නිවා Laptop battery life එක අඩු වීමට යශේතුවී ඇති අතර ප්රතධානතම අලාසිය ය඼ව මි඼ ලැඩි මේටමක ඳැලතීම දැකිය ශැකි අතර නමුත් ඉදිරියේදී 2016 ඳමණ ලන විට වම්ප෕ර්ණයයන්ම යමම Hard disk භාවිතා කිරීමට ඉඩ ඇත.
Flash Memory Technology Flash Memory යනු Pen Drive ල඼ Memory card ල඼ SSD Drive ල඼ Mobile device වදශා බහු඼ල යයොදාගන්නා Memory ලර්ගයකි. යමහි ප්රaධාන ඼ක්඿ණ කීඳයක් ඇත.
 Non – Volatile එනම් power යනොමැති විට Data lost යනොවී රදලා තැබීයම් ශැකියාල
 Solid state එනම් වාමන්ය Hard disk ල඼ යමන් move ලන යකොටව් යනොමැති වීම ලන අතර move ලන part එක ලන්යන් ඇතු඼ත ඇති electron ඳමණි.
 Fast වාමාන්යoයයන් Hard disk එකට ලඩා යමය 100, 1000 ඳරාවයයන් යේගලත් යේ. වාමාන්යය Hard disk එකක data එකක් read කිරීමට ගතලන කා඼ය 5000, 500 nm යේ. Flash Memory තු඼ යමය 1000 ඳමණ අඩු කා඼යකි.
 Flash memory බිහිවී ඇත්යත් Floating Gate Transistorsල඼ එකද යමන් Floating Gate Transistors ල඼ විය඾ේ඿ත්ලය නම් ඊට Electrical power එකක් යනොමැති විට Data store කර data ගබඩා කර තැබීයම් ශැකියාලයි.
Floating Gate Transistorsඑකක් තු඼ ප්රtධන ල඾යයන් Floating Gate ශා Control Gate ය඼ව Gate යදකක් දැකිය ශැකි යේ. වාමාන්ේ ය඼වට Electrical charge එකක් අති විට 1 එක ය඼වත් නැති ලට 0 ය඼වත් දැක්යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page118
Floating Gate Transistorsඑක තු඼ කර ඇති යලනව Floating Gate එකක් Control Gate එකක් දැමීමයි. එමගින් Source data ඉලත්වීමට යනොදී store කර තබා ගනී. Floating Gate එයක් Data තැම්ඳත් කරන්යන් වන්නායක යනොලන යල්යර් එකක් තු඼යි.
Hard disk ලැඩකරන තත්ලයේ.තියේදැයි එය පියලර ශතරකින් ඳරික්඿ාකර බැලිය යුතුය.
 BIOS එයකන් detect විය යුතුය.
 Restart වී එන විට Hard disk එක යඳන්නුම් කෂ යුතුය.
 Partition delete කිරීමට create කිරීමට අලව්ථාලක් ඼බාදීය යුතුය.
 වාදාගත් Partition Format කිරීමට ශැකිවිය යුතුයි.
 ඉශත පියලර ඳසුක඼ත් Windows install කිරීමට යනොයදන අලව්ථාද ක඼ාතුරකින් දැකිය ශැකියේ.
Hard Disk capacity එක බ඼ා ගැනීම වදශා My computer right click කර manage යගොව් Disk management select කර තියබන Hard disk ප්රuමාණය ශා ඒලායේ partition පිළිබදල විව්තර ඼බාගත ශැක යමහිදී Hard disk එයක් manufacture වදශන් කර ඇති capacity එකට ලඩා අඩු capacity එකක් යඳන්නුම් කරන අතර එයට යශේතුල අදා඼ එක 1000 න් දැනට සිදුකරන අතර නමුත් windows මගින් Bite 124 KB ය඼වත් 1024 න් 24ටcalculate කරයි.
BAD SECTORS
Bad sector යනු Hard Disk එක තු඼ ඇති Damage ව෕ Sectors යේ. Bad sectors physical Bad sectors ශා Software bad sectors ය඼ව ලර්ග යදකකට යබදා දැකිවිය ශැකිය.
Physical Bad sectors
Platters damageවීම නිවා ඇති විය ශැකි අතර එලැනි අලව්ථාල඼දී එක Sectors ල඼ තිබ෕ data corrupt විය ශැක. යමහිදී physical Bad sectors ඇති Bad sectors ශදුනායගන ඒලාතු඼ Data save කිරීමට අලව්ථාලක් ඼බා යනොදී Bad sectors Develop වීයම්දී නැලතත් අදා඼ application OS data corrupt විය ශැක. යමලැනි hard disk භාවිතයයන් ඉලත් කිරීම ලඩාත් සුදුසුයි.
Software bad sectors
Software bad sectorsයනු sector එයක් ඇති magnetic field ල඼ change වීම නිවා එම sectors කියලා ගැනීමට යනොශැකි වීම නිවා ඇති ලන bad sectors යේ. ඒලා format වීම නිවා ඉලත් කර ගත ශැක.
 Hard disk detectකිරීයම් capacityඑක BIOS එක මගින් තීරණය කරන අතර නමුත් ඒ පිළිබදල වදශනක් Manuals දැකිය යනොශැක. එයට යශේතුල අදා඼ කා඼යේ තියබන maximum capacity ල඼ට BIOS එක programmed කර ඇති නිවාය.ඳරණ machine එකකට lattes capacity hard disk එකක් වම්බන්ධ කිරියම්දී ඒ වම්බන්ධ කිරීමට යඳර එලැනි capacityඑකක් detect යලන්යන් දැයි යවොයා ඒලාට ගැ඼යඳන capacity එකක් ඇති Hard disk එකක් යගන ශදුනා ගත යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page119
1994 ලන විට BIOS එකකට 540 MB එක් ක඼ අතර 1998 ලන විට 4 GB දක්ලා ව෕ අතර 2002 ලන විට 137 GB ද2012 ලන විට 2TB ද BIOS එකට ශදුනා ගැනීයම් ශැකියාල තිබුණි. Hard disk ල඼ නිසි ක්රි්ියාකාරිත්ලය ඳලත්ලා යගන යාම ව඲ශා windows මගින් යවේලාලන් කිහිඳයක් ඼බා දී ඇත.අඳට අල඾්යවHard disk partition එක Right click කර properties ඼බා යගන General Tab එයක් ඇතිDisk clean up tools ල඼ ඇති error checking optimize and defragment drive වශ services අඳට ඼බා දී ඇත.අඳයේ memory check කර ගැනීම ව඲ශා windows memory diagnostic tool එක භාවිතා ක඼ ශැකි අතර එය control panel ල඼ system & security හී administrative tool ල඼ දැකිය ශැකි යේ. Hard disk නිවා අතිලන යදෝ඿ (Faults)
 BIOS එයකන් detect යනොවීම
 Restart වී එන විට detect යනොවීම
 Partition කිරීමට partition format කිරීමට ඉඩ යනොදීම
 Hard disk එයක් Bad sectors තියේනම් boot වීමට ලැඩි කා඼යක් ගත වීම. Application open වීමට ලැඩි කා඼යක් ගත වීම. Windows application වශ data නිතරම corrupt වීම සිදුවිය ශැක.
 Windows install කිරීයම්දී ලැඩ කරන විට දී file copy යනොවීම, Blue screen ඼බා යනොදීම, struck වීම Restart වීම සිදු යේ නම්
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page120
POWER SUPPLY UNIT
බ඼ වැඳයුම් ඒකකය
Power supply unit එක ගැන users඼ා එතරම් වැ඼කිල්඼ක් දක්ලන්යන් නැත. එයට යශේතුල power supply එක මගින් system එයක් performance ල඼ට දායකත්ලයක් යනොදක්ලන බලට users ඼ා සිටීමයි.නමුත් power supply එක යනු system unit එක තු඼ තියබන display ඼බා ගැනීමට අල඾්යs මුලික යකොටව් 6න් එකක් ලන අතර යමමගින් අයප් system එයක් ඉතා ලැදගත් යකොටව් ලනmotherboard, memory, processor, RAM, VGA ල඼ට power වඳයන අතර එයමන්ම එම devices High Voltage ලලින් protect කර ගැනීම නියමාකාරයයන් voltage වඳයමින් ඒලායේ ක්රිකයාකාරිත්ලයmaintain කිරීම එයමන්ම devices ල඼ ආයු කා඼ය ලැඩිවීම power supply නිවා සිදුයේ. Power supply එක පිළිබදල ඉයගනීමට යඳර පිළිබදල දැන සිටීම ඉතා ලැදගත්යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page121
Voltage (V) Voltage යනු විදුලිය ප්රමබ඼ත්ලය නැතයශොත් බ඼ය යේ.
Amperage (Current)
එනම් විදුලිය ප්රrමාණය යේ. ප්ර බ඼ත්ලය ලැඩි නමුත් අඩු ප්රිමාණයකින් ඳැමියණ් නම්එයින් විය ශැකි ශානිය අලම යේ. ප්රtබ඼ත්ලය ලැඩි වී ලැඩි ප්ර මාණයක් ඳැමියණ් නම් එහි ලැඩි ශානියක් සිදුයේ. Ohms (Resistance)
Ohms යනු විදුලියට ඇති බාධාල යේ. යමහිදී වමශරක් current ල඼ට අඩු විදුලි ප්රදමාණයක් අල඾්ය ලන අතර එලැනි අලව්ථාල඼ භාවිතා කරමින් අඩු විදුලියක් නිර්මාණය කර ගනී.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page122
Watts (work)
Watts’s යනු Device එකක ඇති ඾ක්තිය යේ.Voltage එක Amperage එයකන් ලැඩි කර (V) ප්රනමාණය ඼බා ගත ශැක.
Example: - Volts ‹ Amps = Watts
Computer power supply එයකන් 450 V නම් එයට වම්බන්ධ ක඼ Devices ල඼ට 450 V දක්ලන බ඼යක් ඼බා දීයම් ශැකියාල ඇත. වෑම Devices එකකටම (V) ප්රුමාණය ගැන වදශනක් ඇත
Alternative Current (A/C)
වාමාන්යt නියලව්ල඼ වශ ආයතනල඼ භාවිතයට යමම Current එක ලන අතර විදුලිය ග඼ා යායම් දි඾ාල ඉදිරියයන් ශා ඳසුඳසින් මාරුලන අතර වාමාන්යි යේගය 50/60 GHz යේ. යමම AC Range එක 110 -230 V දක්ලා යේ. ජාඳානය ඇමරිකාල ලැනි රටලල් 110 V භාවිතා කරන අතර ඾්රීද඼ංකාල, ඉන්දියාල, එන්ග඼න්තය ආදී රට 230 V භාවිතා කරයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page123
වි඾ා඼ A/C Voltage transistors ශරශා කුඩා Voltage එකකට ඳරිලර්තනය ක඼ ශැකි අතර දැනට generates ලර්තමානයේ ඇත. Direct Current (DC) Battery ල඼ DC Voltage එකක් ඳලතින අතර වමශරක් Power supply එක AC Voltage DC ල඼ට connect කර Devices ල඼ට ඼බායද්. අඳ භාවිතා කරන Devices යබොයශෝමයක් DC Voltage යේ.Voltage එක Devices එක මත යලනව් ලන අතර Electron එක් අතකට ඳමණක් ගමන් කරයි. ඕනෑම Device එක් AC ල඼ට Connect කරන විට මුලින් Input Voltage එක පිෂබදල යවොයාබැලිය යුතුය. එහි 110 යනුයලන් ඳමණක් වදශන්ල ඇත්නම් කිසිවිටක අඳයේ main power එකට Directly වම්බන්ධ යනොක඼ යුතු අතර අල඾්ය නම් 230-110 V Connector එකක් ශරශා වම්බන්ධ ක඼ යුතුය. 130-230V අතර වදශන්ල ඇතිනම් අල඾්යල Voltage එක Automatically detect කර ලැඩ ක඼ ශැකි අතර වමශරක් switch එකක් භාවිතා කරමින් manually භාවිතා ක඼ යුතුය.
 System එයකන් අඳට current එකලදී නම් එයට යශේතුල Earth wire නියමාකාරයයන් වම්බන්ධ වී යනොතිබීම විය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page124
POWER SUPPLY SAFETY
Power supply එකක් ගැ඼වීමට යඳර Main power wire එක ග඼ලා ඉලත් ක඼ යුතු අතර main power එක Disconnect කර එහි ධාරාලක් ගබඩාවී ඇති බැවින් අඳට current ලැදීමට ඉඩ ඇත. Power supply පිළිබද ය඼ොකු දැනුමක් යනොමැති නම් එය ගැ඼වීම repair කිරීම ආදිය සිදු යනොක඼ යුතු අතර එය replace කිරීම ක඼ යුතුය.
වෑම විටම විදුලිය වම්බන්ධ ක්රි඼යාකාරකම්ල඼දී Earth යනොවී සිටීම ලැදගත් ලන අතර current එක වම්බන්ධ wires එකියනක වම්බන්ධ wires කිරීයම්දී current එක off ක඼ යුතු අතර Fuse, Neutral, Earth එකවිට ඇල්ලීම සිදු යනොක඼ යුතු අතර වෑම විටම අදා඼ tools භාවිතා කිරීම ඉතා ලැදගත් යේ.
How to select a Power Supply
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page125
 Watts ප්රWමාණය
වෑම විටම Devices ල඼ (V) ප්රලමාණ එකතුල Power supply ප්රlමාණයට ලඩා අඩු විය යුතුය.එයවේ වුලයශොත් Devices සියල්඼ලැඩ කිරීයම්දී අල඾්ය( ප්ර්මාණය (V) Power supply එකට ඼බා දීමට යනොශැකි වීයම් power supply යශෝ Device fail වීමට machine එක Restart Off වීමට Struck වීමට ඉඩ ඇත. Machine එයක් Devices Update කිරීයම්දී විය඾ේ඿යයන් VGA card power supply එක update ක඼ යුතුද යන්න යවොයා බැලිය යුතුය අඳ විසින් මි඼දී ගන්නා රු.2500 රු.3000 cashing ල඼ දක්නට ඼ැයබන power supply එයමන්ම යලනම මි඼දී ගන්නා රු.1500 power supply ලන අතර යම්ලායේ වදශන් කර ඇති (V) ප්රuමාණය නියම (V) ප්රශමාණය ය඼ව වැ඼කිය යනොශැකි අතර Quality එක අඩු මේටමක ඳලතින බැවින් ල඼ තියබන ආරක්඿ාල අඩුලන අතර ල඼ ආයු කා඼යද අඩුයේ. අඳ විසින් වාමාන්යේ casing එකක එක Power supply යනොමැති මි඼ට යගන Original power supply unit වම්බන්ධ කර ගැනීම ලැදගත් යේ. Original 400 V power supply එකක් රු 4000ඳමණ යේ.
 SIZE
යබොයශෝ විට Assemble machine ල඼ට වම්බන්ධ කරන power supply size එක වමාන ලන නමුත් size එක යලනව් යේ. යම් නිවා power supply එයක් size එක පිළිබද වැ඼කිලිමත් විය යුතුය.
 Number & selection of connectors
අඳ විසින් machine එකට වම්බන්ධ කරන Devices ල඼ට power ඼බා දීමට ඒලාට වම්බන්ධ connectors අල඾්යව connectors ප්ර මාණය පිළිබදල වැ඼කිලිමත් විය යුතුය.
 Form factory of motherboard
Motherboard එයක් Design එකට අනුල motherboard එකට power ඼බා දීමට අල඾්යa connector’s power supply එක තු඼ තියේ දැයි අඳ යවොයා ගත යුතුය.
Device power connectors System Unitඑකක් තු඼ වම්බන්ධ කරන Devicesල඼ Floppy Disk Drivers, CD ROM, SATA Hard Disk, IDE Hard disk, Card readers ආදියට Power ඼බාදීම වදශා 4 pin Molex (IDE) Power connectors වශ දැකිය ශැක. වාමාන්යoයයන් යම් ලන විට Devices power connectors ලලින් ලැඩි ප්රමමාණයක් SATA power connectors යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page126
LESSON NO -12
AT Power Supply
1984 ලර්඿යේ AT power supply නිර්මාණය ව෕ අතර යමහි motherboard එකට වම්බන්ධ කිරීම වදශා6 pin connectors 2ක්ද main power on off කිරීමට casing එයක් ඉදිරිඳවට වම්බන්ධකිරීම වදශා switch එකක්ද දැකිය ශැකි විය. Pentium machine දක්ලා භාවිතා කර ඇත.යමහි විය඾ේ඿යයන්ම stand by auto power supply ආදිය දැකිය යනොශැකි විය.
Power supply එක තු඼ ඇති wines ල඼ විවිධ colors දැකිය ශැක. යමම colors stranded colors ලන අතර යමම colors තුලින් ඼බා සිදු කරන කාර්ේයදන් පිළිබදල බ඼ා ගත ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page127
Orange යමම wire එයකන් +3.3 එකක් motherboard ල඼ SATA 3.0 Devices ල඼ට ඼බා යදනු ඼ැයේ. Black Black color wire එකයනු Earth wireඑක ground wire එකඑයවේ යනොමැතිනම්common wire එක ය඼ව දැක්විය ශැක. Red +5V එකක් motherboard එකට වශ Devices ල඼ට ඼බා යද්. Gray Power Supply එකට power ඼බා දුන් විට power එක මගින් Self test එකක් කරයගන power good signal එක motherboard එකට ඼බා යදයි. එයවේ යනොමැති වුලයශොත්motherboard එක යබොයශෝ දුරට ලන්යන් නැත. Purple Machine stand by එයක් නැත්නම් sleep mode එකට ගියවිට memory +5V ල඼ට එකක් ඼බා යදමින් එහි ඇති Data ආරක්඿ා කර ගැනීම යමමගින් සිදුකරයි. Yellow +12V Devices ල඼ට වශ motherboard ල඼ට ඼බාදීම යමමගින් සිදු කරයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page128
Blue & White
යමමගින් Voltage එක computer එකට ඼බායදන අතර ඒලා වමශරක්circuit ල඼ට memory refreshing ආදියට ලැදගත් යේ.
 Computer එකක් refresh කිරීම තුලින් දැනට භාවිතා ලන Application ල඼ Data තිබියදී අයනකුත් අනල඾්යl Data ඉලත්වී memory space එක ලැඩියේ. යමහිදී Application එක close වීමට යඳර refresh කිරීම ලැදගත් යේ.
Green
යමම wire එක මගින් power supply එක on වීම සිදුයේ. යමම motherboard එක ශරශා සිදුලන අතර power supply එකක් manually on කර ගැනීමට green color wire එක black color wire එක වමග ක඼ යුතුය.
ATX Power Supply
1995 ATX Power Supply එක නිර්මාණය ලන අතර යමම Pentium computer එයක් අද දක්ලා භාවිතා යේ.ATX Power supply ලර්ග 5 ක් මුලික ල඾යයන් දක්නට ඼ැයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page129
1. 20 Pin Main power connector
Devices power connectors’ ල඼ට අමතරල 20 pin main power connector එකක් ඳමණක් දැකිය ශැකි යේ නම්, එය ATX මුල් කා඼යේ බිහිවු Power supply එකක් යේ. P III, PIV machine වදශා යමය භාවිතා කර ඇත.
2. 20 pin main P/C + 4 pin 12V P/C + 6 pin Auxiliary P/C
P IV Processor එක බිහිවීමත් වමග එම Processors ල඼ට ශා motherboard ල඼ට extra voltage එකක් අල඾්යි ව෕ අතර ඒ වදශා 20 pin main power connector එකට අමතරල 4 pin +12v PC වශ 6 pin Auxiliary P/C එකක් ATX Power supply එයක් 2 ලන අලව්ථායේ දැකිය ශැකි විම.
3. 20 pin main P/C + 4 pin (+12V P/C)
P IV motherboard ලලින් ඳසුකාලීනල Auxiliary connector’s එක ඉලත්විය. ඒ අනුල main power connectors එක වශ 4 pin 12V power connector ඳමණක් දැකිය ශැකි විය.
4. 24 8 pins main P/C (20+4) + 4 pin (+12V P/C)
PCI express Slot බිහිවීමත් වමග එයට වම්බන්ධ කරන card ල඼ට power ඼බා දීම වදශා යමයතක් කල් ඳැලති 20 pin power connector එක 24 pin දක්ලා ලැඩි කරන ඼දී. නමුත් අල඾්යP විටකදී 4 pin ඉලත් කර 20 pin main power connector එකද නිර්මාණය කර ගත ශැක. 20 pin main power connector එකට අමතරල 4 pin 12 V power connector එකක්ද දැකිය ශැකි වීම.
 යම් ලන විට ලැඩි ල඾යයන් භාවිතා ලන්යන් ATX යමම අලව්ථායේ Power supplyයේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page130
5. 24 pin main power connector (20+4) + (M/B) 8 pin 12V P/C 2) + 8 pin 12 V P/C) - 6+2 Pin
5 ලන අලව්ථායේ power supply විය඾ේ඿යයන් High end board වදශා නිර්මාණයවී ඇති අතර එයමන්ම VGA Card වදශාද power ඼බාදිය ශැකි power supply යේ.
යමහි 24 pin main power connector එකට අමතරල 8 pin 12 V power connector එකක් දැකිය ශැකි ලන අතර යමය 4 pin 12 V Power connector 2 ක් වම්බන්ධ ක඼ ශැක. VGA card ල඼ට power ඼බා දීම වදශා තලත් 8 pin power connector එකක් ඇති අතර යමය 6 pin + 2 pin ආකාරයට දැකිය ශැකි යේ.
Power supply එකක් මි඼දී ගැනීමට යඳර අල඾්යඅ (V) ප්රiමාණයට අමතරල අල඾්යල connector’s ප්රeමාණය ගැන වැ඼කිලිමත් විය යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page131
Power Supply එයක්ඇති Errors
1. Machine එක on යනොවීම
2. Machine එක on වී Display යනොඒම
3. Devices කීඳයක් ලැඩි කරන විට එයවේ නැත්නම් Advance Games play කිරීයම්දී machine struck වීම යශෝ off වීම.
4. දීර්ඝ යේ඼ාලක්off කර තිබීයම්දී එකලර on යනොලන නමුත් ටික යේ඼ාලකට ඳසුල on කිරීයම්දී on යේ නම් එයට යශේතුල power supply capacitors වීම ශැක.
 Branded machine එකක් power supply එකක් fail වුලයශොත් assemble machine එකක power supply එකක් භාවිතා ක඼ ශැකිද යන්න connector’s ගැ඼පීම වශ colour code match කිරීම තුලින් ශදුනා ගත ශැක.
Optical Storage Devices
Optical storage Devices යනු light එකක්ආදාරයයන් data read & Write කරන devices යේ. Connect කරන interface එකට අනුල IDE, SCSI, SATA ල඾යයන් ලර්ග 3 කට යමම Storage Devices යබදා යලන්කර ගත ශැක. යමහි Data save කරන මාධ්ේය CD ලන අතර CD තු඼ Lands වශ Pits දැකිය ශැකි ලන අතර Laser එකක් අදා඼ CD එයක් මතුපිටටයලා එය Lands එකකට ලැදුනයශොත් ඳරාලර්ථනය වී නැලත sensor එකට ඼ගායේ. එය Pits එකකටලැටුනයශොත් sensor එකට ඳරාලර්ථනය යනොලන අතර ඳරාලර්ථනය වීම වශ යනොවීම data read කර කරනු ඼බයි. Data write කිරීයම්දී ඉතා powerful layer එකකින් CD එක Burn කර Lands වශ PIT නිර්මාණය කරයි. CD ROM මුලික ල඾යයන් IDE, SCSI, SATA ය඼ව ලර්ග 3 ක් යබදා දක්විය ශැක. නමුත් යම් ලන විට IDE වශ SCSI CD ROM අඳයේ භාවිතයයන් ඉලත්ල යගොව් ඇත
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page132
මුල් කා඼යේ CD ROM ල඼ Head phone connect කිරීමට එයමන්ම volume අඩු ලැඩි කිරීමට Audio CD play කිරීමට play buttons ද දැකිය ශැකි වීම. එයමන්ම පිටුඳසින් Analog යශෝ Digital Audio ද sound යලනම ඼බාගැනීමට යලනම pin set දදැකිය ශැකි විය.
දැන් දකිනSATA CD ROM ල඼ Tray එක Eject කිරීම button එක වශ manual Eject hole එකක් ඳමණක් දැකිය ශැකි යේ.
SATA, IDE, SCSI වශ Drivers ක඼ශැකි කාර්ේයයන් අනුල ලර්ග කීඳයකට යබදා දැක්විය ශැක.
1 CD ROM (1983) –CD ROM ල඼ Compaq Disk යනුයලන් ඳමණක් වදශන්ල ඇති අතර යමමගින් වාමාන්ය CD read කිරීයම් ශැකියාලක් දැක්විය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page133
2 CD Writers (1988) - වාමාන්යැ 700MB CD read කිරීමටවශ write කිරීමට යමමගින් සිදුක඼ ශැකි අතරCompaq Disk Re-writable යනුයලන්යමහි වදශන්ල ඇත.
3 DVD ROM (1995) - වාමාන්යe CD ROM DVD read කිරීමට ශැකියාල ඇත. යමහි DVD ROM ශා compaq disk යනුයලන් වදශන් කර ඇත.
4 COMBO DRIVE (CD writer + DVD ROM) - වාමාන්ය CD read & write වශ DVD reading සිදුකිරීමට යමම drive එකට තිබ෕ අතර Compaq disk re-writable වශ DVD Rom යනුයලන් වදශන් කර තිබුණි.
48 X / 24 X / 48 X / 16 X
Read Speed Rewrite Speed CD Read speed DVD Read Speed
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page134
o මුල් කා඼ යේ CD writers ල඼ combo Drivers ල඼අදා඼ speed වදශන් යකොට තිබු අතර නමුත් යම් ලන විටmaximum speedඑක ඇති බැවින් ඒලායේspeed එතරම් ලැදගත් යනොලන බැවින්අලුත් Drivers ල඼ speed වදශන් කර යනොමැත.
5 DVD Writerයමමගින් CD වශ DVD read and write කිරීයම් ශැකියාලක් ඇත. යමහි DVD multi recorder, DVD Rewritable ආදී ල඾යයන් වදශන් යකොට ඇත.
Technology එක දියුනු වීමත් වමග Laser light එක තලත් කුඩා ව෕ අතර ඒ අනුල CD’s භාවිතා ක඼ Laser light එක 780 nm වු අතර Technology එක නැලත Develop වී එය DVD ල඼දී 605nmදක්ලා අඩුවු අතර 2002 දී නිර්මාණය ව෕ Blue Ray Technology එකක් වමග එය 405nm දක්ලා කුඩා විය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page135
6. Blue Ray Drive – 2002
2002 ලර්඿යේ Blue Ray Drive එක නිර්මාණය ව෕ අතර යම්ලන විට DVD writing වශ Blue Ray Reading ලලින් වමන්විත combo Drive වශ Blue Ray Writers ද නිර්මාණය වී ඇත.
7. HD DVD Drive
2006 දී HD DVD නමින් High Definition Read කිරීම වදශා Drive එකක් නිර්මාණය ලන අතර HD DVD Technology එක ලැඩි ල඾යයන් ජනප්රිaය ලන්යන් නැත. Single Layer Dual Layer Dual Layer Doable side CD 700 MB DVD
4.7 GB
8.5 GB
17 GB Blue Ray 25 GB 50 GB 128 GB HD DVD
15 GB
30 GB
-
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page136
CD ROM එයකන් ඇතිවිය ශැකි Errors
 BIOS එයකන් Detect යනොවීම
 Detect වී ඇති නමුත් My computer යගොව් බැලු විට යඳන්ලන නමුත් CD Read යනොකරයි නම්
 අතැම් අලව්ථාල඼දී CD Read කරන අතර වමශරක් අලව්ථාල඼දී CD Read යනොකරයිනම්
 Windows install කිරීයම්දී Files copy යනොයේනම්
 Trays automatically Eject වීම
 CD Read කරන නමුත් DVD Read යනොකරයිනම්
 CD’s Damage යේ නම්.
Floppy Disk Drivers
1960 ලර්඿යේ සිට Floppy disk drive එක භාවිතා කරන අතර අගල් ය඼ව 8 5 ¼ . 3 ½ ය඼ව යමය දැකිය ශැකි විය. නමුත් යම් ලන විට Floppy disk එක අඳයේ භාවිතයයන් වම්පුර්ණයයන්ම ඉලත්ල යගොව් ඇත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page137
Key Board
Key board AT, PS2, USB ල඾යයන් ලර්ග 3 ක් ඇති අතර Key board repairකරන Item එකක්යනොලන අතර එම Key board fall එකක් ශමුවුලයශොත් Key board replace කිරීමසිදුකරනු ඼ැයේ.
Key board එක struck වීම නිවා විවිධ short cut ක්රිමයාත්මක වීමට ඉඩ ඇති අතර එයමන්ම machine එක on ලන අලව්ථායේ Beep sound ඼බාදීමට එයමන්ම struck වීමටද ඉඩ ඇත. Key board එයක් keys කීඳයක් ලැඩ යනොකිරීම.එක key එකක් type ක඼ විට තලත් key එකක් type වීම key board එක නිවා ඇතිවිය ශැකි errors යේ.
 වමශරක් ඳරණ machine USB keyboard එකක් වම්බන්ධ කර නැත්නම් එම USB key board එක Detect කරනු ඼බන්යන් windows ල඼දී ලන අතර windows load කිරීමට යඳර කරන ක්රිවයාකාරකම් වදශා PS2 එකක් වම්බන්ධ කිරීම ලැදගත් යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page138
Mouse
Mouse connectකර Interface එකට අනුල Serial, PS2, USB ල඾යයන් ලර්ග 3 කට යබදා දැක්විය ශැක. එයමන්ම Technology එක අනුල Track ball වශ Optical බ඼ය ලර්ග 2 ට යබදා දැක්විය ශැක.යම් ලන විටTrack ball mouse භාවිතා යනොකරන අතර Optical mouse යම් ලන විට භාවිතා යේ.
Optical mouse එක මගින් ආය඼ෝකයක් අදා඼ Surface එකට ඼ලා ඳරාලර්ථනය වීම කරdetect කර mouse එයක් move ලන දි඾ාල ශදුනා ගනු ඼ැයේ.
Mouse pad එක ය඼ව එක color code එකක් භාවිතා ක඼ යුතු අතර කීඳයක pad භාවිතා කිරීම තුලින් mouse point එයක් path එක යලනව් විය ශැක.
Mouse එයක් short වීම නිවා machine on යනොවී struck වීමටත් එයමන්ම mouse point එක screen එක පුරා ඳා඼නයකින් යතොරල move වීමත් සිදුවිය ශැක
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page139
LESSON NO -13 CD Drivers Repair Drive එකක් detect වී CD read යනොලන්යන් නම් එයට මුලික යශේතුල lancer එයක් dust එක තිේම යශෝ laser එයක් power එක අඩුවීම විය ශැක. අඳ විසින් CD drive එක ග඼ලා cotton laze කැබැල්඼කින් යශෝ lance එක clean ක඼ යුතුය. එයවේ ශරි යනොගියේනම් head එක තු඼ ඇති preset එක clock wise විට කා඼ත් භාගයත් අතර ප්රඑමාණයක් ටියකන් ටික කරකලමින් read යලනලාදැයි check ක඼ යුතුයි. වාමාන්යායයන් CD එකක් ROM එකට Insert ක඼ විට වාමාන්යය speed එකකින් ටික යේ඼ාලක් යනොනලත්ලා කැරකැයේ නම් ඉන් යබොයශෝදුරට අදශව් ලන්යන් CD read කරන බලයි.
 Lance එයකන් නිකුත්කරන laser එක ඇව් ල඼ට හිතකර යනොලන බැවින් power ඼බා දුන් ඳසු lance එක ඼ගට ඇව් ඼ංකර බැලීම කිසියවේත් යනොකෂ යුතුයි.
 CD ROM එයක් Tray එක එළියට ඒයම් වශ ඇතු඼ට යායම්දී එය නිසි ය඼ව සිදුලන්යන් නැතිනම් අදා඼ යමොටරය වමග ඇති belt එක ඳාත්කර බැලීම ලැදගත්යේ.
 CD ROM එක detect යනොලන්යන්නම් main board එක ග඼ලා surgical sprit දමා clean කර නැලත වම්බන්ධ කර බැලිය යුතුය.
Hard disk Repair Hard disk එකක් detect යනොලන්යන්නම් Hard disk එයක් ඇති main board එක නිවා එය සිදුවිය ශැකි අතර එලැනි Hard disk ල඼ main board ග඼ලා service කර detect කර ගැනීමට උත්වාශ ක඼ යුතුයි. detect ලන නමුත් partition කිරීමට format කිරීමට ඉඩ ඼බා යනොයදන්යන්නම් එම hard disk එයක් main board එක යශොද තත්ලයක තිබිය ශැකි අතර යමලැනි අලව්ථාලක manufacture capacity එක main board එයක් chip තියබන රටාලන් එක ශා වමානනම් detect යනොලන hard disk එකට එම board එක වම්බන්ධ කර යබොයශෝ දුරට ටැේ කරන තත්ලයට ඳත් කරගත ශැක. System Speaker එක මගින් ඼බා යදන Beep sounds විවිධ අලව්ථාල඼දී computer එයක් system speaker එක මගින් ඼බායදන beep sound computer එයක් ඇති errors ශදුනාගැනීම ඉතා ලැදගත් යේ. 1. OK Beep
Machine එක on ක඼ විට BIOS එක මගින් සියලු devices check කර සියල්඼ Okනම් එකBeep එකක් ඼බා දී windows load කිරීමට සුදානම් යේ. 2. BIOS Error Beep
BIOS එයක Configuration ල඼ error එකක් ඇත්නම් Display ඼බාදී Beep sound 2 ක් 3 ක් ඼බා යදමින් එම error එක Display කරයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page140
3. Memory Beep
Machine එයක් memory loose connection එකක් memory card fail විමත් එයවේත් යනොමැතිනම් memory card යනොමැති වීටත් memory beep ඼බා දීමට යශේතුයේ. යමහිදී machine එක on ක඼ විට display ඼බා දීමක් සිදු යනොලන අතර off කරන තුරු continuous beep එකක් ඼බාදීම memory card ල඼ fault නිවාඇතිවිය ශැක.
4. VGA Beep
VGA Card එකක් fail ව෕ විට එයවේ යනොමැතිනම් loose connection එකක් ඇති විට display ඼බා යනොදී on ක඼ වීටමbeep sound 4, 5, 6 ඼බාදී නලතී නම් එයVGA Beep sound එකක් ය඼ව දැක්විය ශැක.
5. Processor Over Heat
Cooling system ල඼ ඇති ගැටලුලක් නිවා processor එක over heat වුලයශොත් වමශර විට display ඼බා යනොයදමින් යශෝ වමශර විට display ඼බා යදමින් ambulance එකක ආකාරයේ beep sound එකක් system speaker එයකන් ඼බා යද්.bios manufacture එයක් manufactureඑක යමම beep ඼බා යදන ආකාරයේ යලනව්කම් සිදුවිය ශැක.
BIOS Setup
BIOS Setup එකට යාම වදශා f1,f2 ,dell ,f10 ,esc ,space bar ආදී keys භාවිතා කරන අතර BIOS එක තු඼ යබොයශෝ settings දැකිය ශැකි ලන නමුත් ඒලා default settings ය඼ව ඒ ආකාරයයන් තියබන අතර අඳ විසින් BIOS ල඼ ඉතා සීමිත Settings ප්රeමාණයක් ඳමණක් Monitor කිරීම ශා Change කිරීම සිදු කරයි.
01. System date and time
02. Hard disk detect වී ඇති ව්ථාන
03. Processor heat, fan RPM, Mother board Heat
04. Boot order එක වකවන ව්තානය
05. Port enable disable කරන ව්ථානය
06. Technology enable disable කිරීම
07. Save and Exit
Basic Machine එකක් Assemble කිරීම වදශා මි඼දී ගත යුතු යකොටව්
Basic Machine එකක් Assemble කිරීම වදශා අදා඼ යකොටව් යලන යලනම එකම ආයතනයකින් යශෝ ආයතන කීඳයකින් මි඼දී ගත යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page141
Processor Customer Requirement එකට අනුල processor එකක් අඳ මි඼දී ගත යුතු අතර processor එක වමග Manual එකක් ශා Cooling System එකක් ශා Processor යේ නම වදශන් Sticker එකක් අඳට ඼බා යදන අතරවෑම වීමට අදා඼ Sticker එක casing එක තු඼ අ඼ලා තිබිය යුතු අතර වාමාන්යායයන් i34th Generation processor එකක් Rs 15000.00 ඳමණ ලන අතර i5 4th generation processor එකක් Rs 25000.00 ඳමණ ලන අතර i7 4th Generation Processor එකක් Rs 40000.00 ඳමණ යේ.
 Computer Accessories ල඼ මි඼ගනන් බ඼ා ගැනීම වදශාBarclays.lk , Shiva computers , TechZone.lk ආදී ලලින් යතොරතුරු ඼බා ගත ශැක.
MotherBoard Customer Requirement එකට අනුලMotherboard එකක් select කර ගත යුතු අතර Motherboard එකක් වමග Manuals, Data cables , Driver CD and Back panel එකක් ඼බා යදන අතර වාමාන්යCයයන් Basic Motherboard එකක් Rs 7500.00 ඳමණ යේ. Memory Card
යබොයශෝ දුරට කුඩා Box එකක් දමා අඳට ඼බායදන අතර DDR III 4GB Memory Card එකක් Rs 4000.00 ක් ඳමණ යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page142
Hard Disk
Box එකක යශෝ Non Statistic Bag එකක දමා අඳට ඼බා යදන අතර 500 GB Hard Disk එකක් Rs 6500.00 ක් ඳමණ යේ.
Monitor
LED Monitor එකක් ඼බා ගැනීයම්දී VGACable එක Power Cable ශා Manual අඳට ඼බා යදන අතර 19 inch LED Monitor එකක් Rs 12000.00 ඳමණ යේ.
Optical device
යම් ලන විට භාවිතා කරන DVD Drivers Rs 2500.00 ඳමණ ලන අතර Blue ray Writer එකක් Rs 15000.00 ඳමණ යේ.
Casing
වාමාන්යි casing එකක් Rs 2500.00 ත් Rs 3000.00 ත් අතර මුද඼ක් ලන අතර original casing එකක් Rs 6000.00 සිට දැකිය ශැකි යේ.යබොයශෝ දුරටAssemble Machine වදශා Tower casing භාවිතා කරන අතර Mini Tower casing ල඼ට වම්බන්ධ ක඼ ශැක්යක් Micro ATX යශෝ ඊට කුඩා mother board යේ. Server casing ල඼ට Advance Desktop and servers Assemble කිරීමට භාවිතා කරන අතර යම්ලාටpower supply යලනම මි඼දී ගත යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page143
වාමාන්ය0 casing එකක් ම්඼දී ගැනීයම්දී එයත් Power supply වමග power code එකක් system speaker,hard disk,motherboard ,CD drive එකක් , වම්බන්ධ කිරීමට ඇණ කීඳයක් ඼බා යද්. යමහිදී power supply එකට ඳමනක් අවුරැද්දක ලගකිම් කා඼යක් ඼බා යද්. Casing එකක් select කර ගැනීයම්දී භාවිතා කරන නමුත් සුදුසු ප්රලමාණයේ casing එකක් එයමන්ම තශඩුල ගනකම Extra cooling fan තිබීම power supply and switches පිළිබදල වැ඼කිලිමත් විය යුතුය. Key Board & Mouse
USB Keyboard එකක් Rs 500.00 සිට ඉශ඼ට දැකිය ශැකි අතර වමශර විට warranty කා඼යක්ද ඼බායද්. වාමාන්යන mouse එකක් Rs350.00 සිට ලන අතර ඇතැම් විට ලගකීම් කාගයක්ද ඼බා යද්.
Speakers වාමාන්යsSpeaker 2 ක් Rs 500.00 සිට ඉශ඼ට දැකිය ශැකි ලන අතර Speakers ඼බාදීයම්දී එහි sound ල඼ quality එක වැ඼කිලිමත්වීම ඉතා ලැදගත් යේ.
UPS (Uninterruptable power supply)
UPS එකක් මගින් Power failure ලලින් machine එක ආරක්඿ා කර ගන්නා අතර එයමන්ම High Voltage protect කිරීම සිදු කරන අතර stabilize එකක් අ්ාකාරයට ක්රායාත්මක යලමින් ඒකාකාරී voltage එකක් system එකට ඼බාදීම සිදු කරයි. Ups එයක් ප්රකබ඼ත්ලය va ලලින් යඳන්නුම් කරන අතර VAප්රදමාණය ලැඩි ලත්ම 230voltage එකක් ලැඩි කා඼යක් device එකට ඼බාදීයම් ශැකියාල ඇති අතර දැනට භාවිතා ලන වාමාන්ේcomputer එකක් 650 va ups ප්රiමාණලත් ලන අතර එමගින් වි 15 – 20 කා඼යක් power ඼බා දිය ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page144
High end PC එකක් යශෝ computer යදකකට එකම UPS එකකින් power ඼බා යද්නම් 12 kva ups එකකින් ලත් ඼බා දිය යුතුයේ .server ල඼ට power ඼බා දීම වදශා 2,3,4 KVA UPS භාවිතා කරන අතර ඒලා යබොයශෝ දුරට online ups යේ. එමගින් power failure එකක් සිදුවී විට Generator එකක් ආදාරයයන් computer එකට ලැඩි කා඼යක් power ඼බාදීම සිදක඼ ශැක.
වමශරක් ups ල඼ Battery Backup out එකට අමතරල direct out ද දැකිය ශැකිලන අතර විය඾ේ඿යයන්ම ඒලා printer ලැනි device වදශා භාවිතා කරයි.ups ල඼ යබොයශෝදුරට ඇතිලන fault ල඼ට යශේතුල battery එක ලන අතර අඳට battery එයක් voltage එක ශාampire hours ප්රeමාණය බ඼ා Rs 1250.00 කට ඳමණ battery එකක් මි඼දී ගත ශැක.
Battery fail ව෕ විට වමශර ups on යනොලන අතර වමශරක්ups මගින් battery fail බල අදා඼ light ලලින් indicate කරයි.
Power failure එකක් සිදුව෕ විට ups off වීම machine එක restart වීම battery week වීම නිවා සිදුවිය ශැක. යමහිදී අඳ විසින් යශොද තත්ලයේ ඇතිbattery එකක් දමා අලුත් battery එකක් මි඼දී ගැනීමට යඳර අදා඼ error එක battery සිදුලන බල තශවුරු ක඼ යුතුය.
අලුත් ups එකක් භාවිතා කිරීමට යඳර එය device ල඼ට connect යනොකර අඩුම තරයම් ඳැය 8 ක් ලත් යනොනලත්ලා charge ක඼ යුතුය. වාමාන්යiයයන් ups එකක් වදශා warranty අවුරැදු 2 ක් ඼බායදන අතර 650va ups එකක් Rs 4500.00 ලන අතර 12 kvaups එකක් Rs 8000.00 ඳමණ යේ.
COMPUTER ASSEMBLE කිරීම
යම් වදශා Standard ක්රීමයක් ඇති නමුත් මි඼දී යගන ඇති casing ල඼ට අනුල එම ක්රශම යලනව් කර ගනී. ඳරිගනක assemble කිරීම ප්රදධාන පියලර 8 කට සිදුක඼ ශැක.
1 Motherboardඑකට processor එක වශ cooling system එක connect කිරීම
2 Motherboard එකට Memory Card install කිරීම
3 Casing එක සුදානම් කිරීම, එයට hard disk , CD rom install කිරීම
4 Casing එකට motherboard එක connect කිරීම
5 Expansion cards වම්බන්ධ කිරීම
6 Motherboard එක වශ අයනකුත් devices ල඼ට power ඼බාදීම,data cable connect කිරීම front control panel එකට cable connect කිරීම
7 Keyboard ,mouse, Monitor වම්බන්ධ කර power ඼බාදී machine on කර BIOS එකට යගොව් අල඾්යs Settings වෑදීමශා monitor එක වම්බන්ධ කිරීම
8 OS එක Install කිරීම
Computer casing එක වමග අඳට ඇණ ලර්ග කිහිඳයක් ඼ැයබන අතර
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page145
01. Flat Head screw
යමමගින් මුලික ල඾යයන් Hard වම්බන්ධ කිරීම card වම්බන්ධ කිරීම mother board casing එක එකට වම්බන්ධ කිරීම සිදුකරනු ඼බයි.
02. Round head Screw යමය විය඾ේයයන්ම CD Rom වම්බන්ධ කිරීමට යයොදා ගනී 03. Hexagon Head Screw
යමය විය඾ේ඿යයන්ම power supply වම්බන්ධ කිරීමට ,casing ල඼ side පියන් වම්බන්ධ කිරීමට භාවිතා කරයි. 04. Flat Head screw 05. T Head Screw යමය Motherboard එක casing එකට වම්බන්ධ කිරීමට යඳර motherboard එකට යේදිකාලක් නිර්මාණය කිරීමට අල඾්යඑයේ.යමහිදී යම්ලා casing එයක් holes ල඼ට දමා ඒලාමත motherboard වම්බන්ධ කිරීම සිදු කරනු ඼ැයේ. 06. PCB space support යමමගින් Motherboard එක casing එකට touch වීම ලැ඼ැක්වීමට කටයුතු කරයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page146
LESSON NO -14
Operating System
Operating System Architecture
Operating system එකක් යනු සියලු hardware යකොටව් වමග interconnect සියලු යකොටව් එකියනක වම්බන්ධ කරන software එකකි.
සියලුම hardware යකොටව් ල඼ට software එකක් ඇති අතර drivers ඒලා යනුයලන් ශැදින්යේ.යමම drivers මගින් o/s එකට අදා඼ hardware යකොටව් manage කරන ආකාරය කියා යද්. යකයවේ යලතත් o/s එයක් සියලු යකොටව් වම්පුර්ණයයන්ම users ඼ා වමග direct communicate ගණුයදනු කරනු ඼බන්යන් application යේ.
Operating System Interface
o/s එකක් මගින් users඼ාට ඼බා යදන යදකක් ඇත.
01.Command Line Interface
මුල් කා඼යේ නිර්මානය වු o/s වම්පුර්ණයයන්ම command line interface එකක් නිර්මානය විය.යමහිදී අල඾්යක කාර්ේයුන් සිදුකර ගැනීම වදශා command එකක් type කර enter කිරීම සිදුක඼ යුතුය.
අද දකින o/s ල඼ට යලනම application එකක් ආකාරයයන් command line interface එක ඼බා ගත ශැක.යමහි ඇති
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page147
ලාසි නම්
 Commands quickly response කිරීම
 Graphical user environment එකක් යනොමැති නිවා ලැඩි memory capacity , processing performance අල඾්යv යනොවීම
අලාසි නම්
 සියලු commands අඳ විසින් දැන සිටිය යුතු යේ
Graphical user Interface (GUI)
ලර්ථමානයේ දකින O/S ල඼ interface එක යමය යේ.අල඾්යp කාර්යයන් Type කිරීම යලනුලට දකින යද් click කිරීයමන් සිදුකරගත ශැකි අතර යමය ඉතා ජනප්රි ය විය. O/S develop කරන ආයතන ය඼ව
 apple ,
 Microsoft,
 linux,
 sunmicro system,
 google ආයතන දැක්විය ශැකි අතර
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page148
 Microsoft windows O/S ද
 apple MAC O/S ද
 Linux Readhart,Ubuntu,fedora ලැනි O/S ද
 Sun micro system sun O/S ද නිර්මාණය විය.
 ය඼ොකයේ ලැඩි ල඾යයන් භාවිතා ලන්යන් Microsoft products ලන අතර මිලියන 600 ජනගශනය අතරින් computer භාවිතාකරන්නන්යගන්
 91% භාවිතා කරනු ඼බන්යන් Microsoft O/S යේ.
 51% ඳමණ windows 7 ලන අතර
 24% windows xp ලන අතර
 3% Microsoft vista ලන අතර
 5% ඳමණ windows 8 ලන අතර
 6% ඳමණ windows 8.1 යේ.
 යම් අතර Apple වමාගයම් MAC O/S 6% ඳමණද
 linux 1.6% ඳමණද දැනට භාවිතා යේ.
1980 කා඼යේ Microsoft ආයතනය MS DOS O/S නිර්මාණය ක඼ අතර එය වම්පුර්ණයයන්ම CLI වහිත O/S එකක් විය. ඳසුල ක්රආමානුකු඼ල යමය ත෕඼ට GUI එකක් ඇතු඼ත් කරන ඼දි.
 ඒ අනුල 1990 windows 3.0 ,1992 windows 3.1 නිර්මානය වු අතර නියම GUI එකක් වහිත O/S එක ය඼ව 1995 නිර්මාණය වු windows 95 ශැදින්විය ශැක.
 1998 windows 98 ද 2000 ලවයර් windows 2000 ද 2001 ලවයර් Microsoft ඉතිශාවයේ ලැඩිම කා඼යක් ලැඩිම පිරිව භාවිතා ක඼ O/S එක ය඼ව windows xp ය . 2006 ලවයර් Microsoft ඉතිශාවයේ අවාර්තකම o/s එක ය඼ව windows vista ශැදින්විය ශැක.
යමය latest machine ල඼ට install ක඼ විට machine ඉතා slow වීම දැකිය ශැක.vista ල඼ තිබු සියලු අඩුඳාඩුකම් වාදා ගනිමින් 2009 වාර්ථක o/s එකක් ය඼ව windows 7 නිර්මාණය විය.යමය යම් ලන විට ලැඩි පිරිවක් භාවිතා කරන os එක යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page149
2012 ලවයර් විය඾ේ඿යයන්ම touch technology ඇතු඼ත් කර යගන windows 8 නිර්මාණය වු අතර එය තලදුරටත් develop කර windows 8.1 2013 නිර්මාණය විය. Desktop os ල඼ට අමතරල server ශා tablet වදශාද Microsoft os නිර්මාණය කර ඇත. Windows Memory Support අඳයේ os මුලික ල඾යයන් 32 bit වශ 64 bit ය඼ව ලර්ග ක඼ ශැක. Processor එක 32bit නම් අඳට අනිලාර්ේය යයන් 32bit os එකක් install කිරීමට සිදුලන අතර එය support කරන maximum memory ප්රvමාණය 4GB යේ. යමහිදී application 16 bit ශා 32bit යන යදකම support කරනු ඼ැයේ. ලර්තමානයේ දකින යබොයශෝමයක් os 64 bit ලන අතර ඒ 32 bit processor තියබන machine ල඼ට install ක඼ යනොශැක. යමහිදී යමම os 64bit support කරන processor ල඼ට install ක඼ යුතු අතර 16 Exabyte දක්ලා memory support කරනු ඼ැයේ. එයමන්ම 32bit ශා 64bit application ද support කරයි. Microsoftආයතනය OSඑකක් නිර්මාණය කිරීම වදශා ේ඾ා඼ programmers ප්රtමාණයක් දායක කරගන්නා අතර යම් වදශා විවිධ programming languages භාවිතා කරමින් OS එක develop කරන අතර ඳසුල එම sourcecode compile කර seup file වාදා beeta version එකක් ය඼ව ඔවුන්යේ site එකට යනොමියල් downloadකර ගැනීම යයොමු කරන අතර beeta version දින 90 - 120 අතර කා඼යක් active වී ඳලතින අතර ඒ කා඼ය තු඼දී users඼ා ශරශා තල errorsශදුනා යගන ඒලා නිලැරදි කර ඳසුල එය මුද඼ටusers ඼ාට විකිණිම ආරම්භ කරයි. Windows Editions
OS එකක් නිර්මාණය කෂ ඳසු User’s ඼ා කරන කාර්යන් අනුල අදා඼ කාර්ේයාන් ල඼ට ගැ඼යඳන ආකාරයට ඳශසුකම් අඩුලැඩි කරමින් OS එක Edition කීඳයකට යලන්කර ඇත.Windows 7 ල඼ Edition 6 දැකිය ශැක. ඒලා නම්,
o Windows Starter
o Windows Home Basic
o Windows Home Premium
o Windows Professional
o Windows Ultimate
o Windows Enterprise
o
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page150
Starter Edition
යනු promotion වදශා භාවිතා කරන Basic Edition එකකි. Home basic
යනු නිලාවල඼ භාවිතා ලන Laptop & Desktop වදශා recommend කර ඇති edition එකක් ලන අතර යමහි Network & security feathers වමශර tools ලැඩි ල඾යයන් දක්නට යනො඼ැයේ. Home Premium
යනු Home basic ල඼ට ලඩා මදක් Advance features ඇති නියලව්ල඼ භාවිතයට ඇති OS එකකි. Professional
යනු කුඩා ප්රsමාණයේ ේයා්්ඳාර වදශා සියලු features යමහි අඩංගු යේ. Ultimate edition
යනු සියලුම features අඩංගු edition එකක් ලන අතරවි඾ා඼ ප්රමමාණයේ ේයාඇඳාර වදශා සියලු features යමහි අඩංගු යේ. Enterprise edition
එක තු඼ද Ultimate එයක් ඇති සියලුම features අඩංගු ලන අතරයමහි license ල඼ ඳමණක් යලනවක් ඇති අතර වි඾ා඼ ප්රlමාණයේ license ල඼ ඳමණක් යලනවක් ඇති අතර වි඾ා඼ ප්රiමාණයක license ඼බාගැනීයම්දී අඳට ඼බායදන්යන් enterprise edition යේ.
Service Pack
OS එකක් User ට විකුණු ඳසු එය real environment එකක් තු඼ ලැඩ කරන අතර යමහිදී විවිධ errors, patches අත්ය ල඾්යඳ ඳශසුකම් Microsoft ආයතනය මගින් ශදුනායගන erros වශ patches repair කර ගනිමින් අල඾්යe ඳශසුකම් add කරමින් යලනම setup file එකක් internet ශරශා user ට ඼බා යදන අතර එය Service Pack යනුයලන් ශදුන්ලයි. යමය නිතරම Internet ලලින් Update ලන machine එකක් නම් Update කිරීයම්දී Automatically Update යේ. OS ල඼ට යමන්ම Application ල඼ටද Service Pack නිර්මාණය වී ඇත. ඳසුලඑය Original CD ල඼ට include කර අඳට ඼බායද්.
Latest Service Pack එකකින් අඳයේ machine එකට include කර යනොගන්යන් නම් අලුත් features අඳට භාවිතා කිරීමට යනොශැකි ලන අතර එයමන්ම අලුත් Drivers, Applications install කිරීම වදශා අලව්ථාලක් ඼බා යනොයදන අතර එයමන්ම Virus ල඼ට අඳයේ machine ල඼ට attack කිරීයම් ශැකියාලද ලැඩියේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page151
Microsoft License Genuine යනොලන OS Copy භාවිතා කිරීම තුලින් නිතර නිතර virus attack කිරීමට අලව්ථාල ලැඩිලන අතර එයමන්ම අලුත් ඳශසුකම් ඼බා ගැනීමට යනොශැක.තලද OS එක වම්බන්ධයයන් ඳැන නගින ගැටලු විවදා ගැනීමට යනොශැකියේ. එබැවින් වමශරක් Tools ද භාවිතා යනොවිය ශැක. එම නිවා වෑම විටම Genuine OS එකක් භාවිතා කිරීමට User උනන්දු ක඼ යුතුය. Genuine OS එකක් භාවිතා කිරීම තුලින් OS corrupt එකක් වුලත් එය විවදා ගැනීමට යබොයශෝ අලව්ථා ඼බා යදන අතර Update කිරීම තුලින් අලුත් features අඳට ඼බායද්. Security Update ඼බාගැනීයමන් virus ලලින් විය ශැකිශානිද අලම කර අඳයේ computers smoothly ඳලත්ලා ගැනීමට ශැක. ඕනෑම machine එකක genuine OS එකක් ඇත්දැයි දැනගැනීමට ඇති ප්රcධාන ක්රථමය නම් එහි ඇති Original windows stickers ලන අතර එයවේ නැත්නම් Microsoft Site එකට වී log genuine දැයි check කර ගත යුතුය. අඳ විසින් original windows CD එකක් අදා඼ Security Key දමා install ක඼ විට එය Trial Vision එකක් ය඼ව install ලන අතර අඳ internet ල඼ට connect වී My computer right click, Properties යගන windows activator යටයත් Activate win now යන්න click ක඼ විට Microsoft site එකට connect වී අඳයේ OS එක Activate කරයි. Windows OS එක අවුරුද්දකට ලරක් renew කිරීමට අල඾්ය ලන්යන් නැත. Machine එයක් OS එයක් ගැටලුලක් ඇති වුලයශොත් format කර install කර යඳර ය඼වම activate ක඼ ශැක. Activate කිරීයම්දී CD key එකට අදා඼ machine එයක් තැන් 10 කින් ඳමණ Hardware details යගන Microsoft server එයක් save කරගන්නා අතර එම CD ශා key එක ආධාරයයන් යලනත් machine එකක් activate කිරීමට වුලයශොත් යම් යශයකින් Hardware damage වුලයශොත් කිරීමට ඉඩ යනොයදන අතර එවිට Microsoft help desk එකට කථා කර එය විවදා ගත ශැක. Microsoft license මුලික ල඾යයන් 3කි
 Retail license
 Volume license
 OEM (Original Equipment Manufacturer)
Retail license
 අඳයේ machine එකකට යශෝ කීඳයකට original license ඼බා ගැනීමට අල඾්යl නම් Microsoft product sales කරන ආයතනයකට යගොව් ඒලා යලන යලනම මි඼ට ගත ශැක. යම්ලා Retail license නම් යේ. යමහිදී යබොයශෝ විට CD key එකක් ශා Original CD එකක් අඳට ඼බා යද්. Retail license එකක් machine එකකින් තල එකකට transfer ක඼ ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page152
Volume license
Machine වි඾ා඼ ප්රeමාණයකට license මි඼දී ගැනීම යේ.
උදා - Machine 200 කට license ඼බා ගන්යන් නම් මුල් කා඼යේ machine CD එකක් ශා එක key එකක් අදා඼ machine 200 කටම භාවිතා ක඼ ශැකි ය඼ව ඼බා යදයි.
යම් ලන විට අදා඼ Machine 200 CD key මගින් එලන අතර CD එක internet ලලින් download කර ගත යුතුයේ. Machine 5000ක් ලැනි වි඾ා඼ ප්රිමාණයක් නම් ඒ වදශා Microsoft වමාගම අඳට Account එකක් ඼බා යද්.අඳට අල඾්යn විටදී එම key ඼බා ගත ශැක. OEM (Original Equipment Manufacturer)
Microsoft ආයතනය මගින් computer manufacture ඼බා යදන license OEM නම් යේ. යම්ලා යම් මටිටමකට customize ලන අතර එය machine එයකන් තලත් machine එකකට transfer කිරීයම් ශැකියාලක් නැත.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page153
LESSON NO -15 Microsoft windows 7 install කිරීම. OS එකක් machine එකකට install කරන ආකාරය ක්රකම 03ක් දැකිය ශැකියේ.ඒලා නම්
1 Clean installation
2 upgrade installation
3 migration installation
Clean Installation Clean installation එකක් යනු අලුත් partition එකක් crate කර යශෝ තියබන partition එකක් format කර windows install කිරීම යේ.යබොයශෝ විට අඳ සිදු කරන්යන් යමම ක්රශමය යේ. Upgrade installation Upgrade installation එකක් යනු ඳරණOS එකක් අලුත් OS එකකට upgrade කිරීමයි.යමහිදී OS එයක් version එක පිළිබ඲ලද edition එක පිළිබ඲ලද 64 Bitද 32 Bit ද යන්න පිළිබ඲ලද වැ඼කිලිමත් විය යුතුය.යමහිදී service pack එක පිළිබ඲ලද වැ඼කිලිමත් වීම ලැදගත් යේ. OS එකක් UPGRADE කිරීමට යඳර ඳරණ OS එකක් වමග ලැඩකරන Application ද අලුත් OS එකට Compatible ද යන්න යවොයා බැලිය යුතුය. යම් වදශා windows compatibility centre අඳට ලැදගත් යේ. Upgradeinstallation එකකදී යබොයශෝ දුරට Data,Application,Driversඒ ආකාරයයන්ම ඳලතී. Migrate installation Migrate installation එකක් යනු upgrade කිරීමට යනොශැකි ලන අලව්ථාල඼ ඳරණ OS එයක් ඇති Data windows ල඼ ඇති Tool එකක්මගින් backup කර අලුත් machine එකට එයවේ යනොමැතිනම් clean installation එකක් කර එයවේ යනොමැතිනම් clean installation එකකදීත් අදා඼ tool එයක් ඇති data install කිරීම migrate installation එකක් යේ. Windows 7 install කිරීම වදශා recommended Hardware configuration ලනුයේ
 1GHz යශෝ ඊට ලැඩි processor speed එකක්
 32 bit එකක් නම් 1 GB ram එකක්
 64 bit නම් 2 GB RAM එකක්
 128 යශෝ ඊට ලැඩි VGA Memory එකක්
 Monitor එක Resolution 1024 ‹ 768 තිබිය යුතු අතර Arrow capable monitor එකක් විය යුතුය.
 OS එක 32 bitනම් 16 GB Hard disk space එකක් ද OS එක 64 bit නම් 24 GB Hard disk space එකක් ද අල඾්යi යේ.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page154
Machine එක assemble කරclean installation එකක් සිදුකිරීමට යඳර
01. BIOS එකට යගොව් system date& time check කර Hard disk CD ROM detect වී ඇත්දැයි බ඼ා processor heat එක Fan RPM check කර සියල්඼ OK නම් BIOS එයකන් exit විය යුතුය.
02. යමහිදී First boot device එක ය඼ව CD ROM එක select කිරීම අත්ය ල඾්ය යනොයේ. එයට යශේතුලmachine එක on ලන අලව්ථායේදී F10 key එක press කර අඳට තාලකාලිකල අල඾්ේ device එකට machine එකboot කර ගත ශැක.
03. යමහිදී Hard disk එක තු඼ partition තියේනම් press any key to boot from CD යනුයලන් massage එකක් ඼බා යදන අතර Hard disk එක තු඼ partition යනොමැති නම් Automatically CD එයකන් boot යේ.
04. යමහිදී අඳ ඼බායදන ඳෂයලනි window එක තුලින් Language coring format, input change කිරීමට අලව්ථාලක් ඼බා යදන අතර අදා඼ settings හිඒ ආකාරයයන් තබා අඳ next button එක click කර ඉදිරියට යා යුතුය.
05. ඉන් අනතුරුලclean installationඑකක් නම් install now යන්න කර ඉදිරියට යා යුතු යේ. යම් ලන විට කර තිබු එකක නම් එය එක වී තියේනම් යමම එයක් ඇති යන්න කර කර ගැනීමට අලව්ථාලක් ඼බායද්.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page155
REPAIR YOUR COMPUTER Repair your computer යන්න click කර setup එක මගින් Automattically අඳ විසින් ඼බායගන ඇති system image එකක් hard එක තු඼ යලනත් partition එකක තියේදැයි බ඼නු ඼ැයේ එයවේ නැතිනම් load drivers click කර අඳ විසින් යලනත් storage device එකක් තියේ නම් එය brows කර system image එක ඼බා දිය ශැක.
එයවේ යනොමැතිනම් යමම අලව්ථායේ C drive එයක් ඇති dataයලනත් partition එකක යශෝ portable drive එකකට copy කර ගැනීමට ශැකියාලක් ඇත. එයවේ යනොමැති නම් යමම window අදා඼ එක next කර ඉදිරියට යගොව් cancel button එක click ක඼ විට system recovery option යනුයලන් recovery tools කීඳයක් ඼බායද් ඒලා නම්
01. Startup Repair
02. System Restore
03. System image Recovery
04. Windows memory diagnostic
05. Command prompt
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page156
01. Startup Repair
Windows image එකක් සිදුව෕ අලව්ථාල඼දීmachine එක setup CD එකකින් Boot කර startup repair යන්න click කර windows ල඼ ඇති errors repair කර යගන normal තත්ලය ඼බා ගැනීමට යමමගින් යබොයශෝ දුරට ශැකියාල ඇත.
02. System Restore
Windows මගින් විවිධ අලව්ථාල඼ Automatically System Files වශ Settings ල඼ Backup එකක් ඼බා ගන්නා අතර අල඾්යඅ නම් එය Manually ද ඼බා ගත ශැක. Windows යශෝ Application ල඼ Error එකක් ඇති විටදී යඳර ඼බායගන ඇති System Backup එකක් Restore කිරීම තුලින් Os එක යශෝ අදා඼ Application Error එක තත්ලයට ඳත්කරගත ශැක.
03. System Image Recovery
අඳ විසින් System එක Image එකක් ඼බායගන ඇතිනම් System Image Recovery ශරශා ඼බායගන ඇති Image එක නැලත Transfer ක඼ ශැක.
04.Windows Memory Diagnostic
යමම Windows Memory Diagnosticඑක මගින් දැනට අඳයේ Machine එයක් Install කර ඇති Memory Errors ඇත්දැයි Check කර බ඼නු ඼ැයේ.
05.Command Prompt
Machine එකBoot යනොලන අලව්ථාල඼දී Setup Cd එයකන් Machine එක Boot කර ඳශත Commands Type කර Enter කිරීම තුලින් යබොයශෝ වි ට Machine එක නැලතත් Boot ලන තත්ලයට ඳත්කර ගත ශැක.
Bootrec.exe/?
Bootrec.exe/fibmr
Bootrec.exe/fixboot
Bootrec.exe/scanos
Bootrec.exe/rebuildbcd
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page157
DOS Commands 01.dir
 අඳසිටින location එයක් files ශා directories බ඼ා ගැනීම වදශා යමම command එක භාවිතා කරයි. යමයට dir/p switch එක යයදීයමන් page by page බ඼ා ගැනීයම් ශැකියාල ඇත.
X:/sources>dir/p
 යලනතු folder එකකට මාරැ වීම වදශා cd command එක භාවිතා කරන අතර යමහිදී cd space අදා඼ folder එයක් තියබන location එක ඼බාදී enter ක඼ යුතුය.
 Current directry එයකන් ඉලත්වීම වදශා cd..typeකර enter ක඼ යුතු අතර යකලින්ම drive එකට ඒම වදශා cd\ භාවිතා ක඼ යුතුය.
 Drive එයකන් තලත් drive එකකට මාරැවීම වදශා අදා඼ drive letter එක වමග :(colon) type කර enter ක඼ යුතුය.
Hibernate off කිරීම වදශා Cmd – powercfg.exe/hibernateoff enter C:\cd space user \x enter C:\user \x>D: enter D:\>cd space nimal \t1 enter C:\>cd space fulltime \g1 enter C:\fultime \g1>
 Install now click කර continue ක඼විට OS edition එක වශ architecture 32 bit 64bit යන්න select කිරීමට අලව්ථාල ඼ැ යේ. යමහිදී hardware requirement ok නම් වෑම වීටම 64 bit edition install කිරීමලැදගත් යේ. ඒ අනුල w7 ultimate යන්න 64 bit යන්න select කර next එක click ක඼ යුතුයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page158
 ඉන් අනතුරැල licence agreement එක I accept the licence terms යන්න select කර next එක ක඼ යුතුයි.
 ඉන් අනතුරැල upgrade වශ custom යනුයලන් option 2 ක් අඳ විසින් ඼බා යදන අතර යමහිදී clean installation එකක් සිදු කරන්නයන් නම් custom යන්න select කර continue ක඼ යුතුයි.
 ඉන් අනතුරැල අඳයේ අලුත් hard එක unallocated space එකක් ය඼ව යඳන්නුම් කරනු ඼ැයේ.අදා඼ partition create කිරීම වදශා drive option click කර අලුත් partition create කිරීමට new click කර ඳෂමු partition එකට අල඾්යr MB ප්රඅමාණය ඼බායදන්න

100 Gb Partition වාදාගැනීම වදශා
100 X 1024 Mb = 102400 Mb (99.9 Gb)
(System Partition) = 100 Mb (100.0 Gb)
102500 Mb
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page159
යමහිදී වාදා ගන්නා ඳෂමු Partition එක C: ය඼ව යලන්ලන අතර එයට ශරියටම 100 Gb ඼බා දීම වදශා ඉශත දැක් වු Calculation එක ක඼ යුතුය. System Partition වදශා යලනලන ප්ර මාණය 100Mb යේ. ඉන් අනතුරුල Unallocation Space තු඼ අයනකුත් Partition වෑදීමට ශැකියාල ඇති නමුත් යමහිදී ඉතිරි Partition Windows මගින් ඳසුල වාදා ගත ශැකි නිවා යම් ලන විට Create කර ඇති Primary Partition එක Select කර Next Button එක Click කර ඉදිරියට යා යුතුයි. ඉන් අනතුරුලWindows Setup එක Windows Install Process එක ආරම්භ කරයි.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page160
Setup Speed කිරීම
Setup Run ලන විට Shift + F10 Pressකර Command Prompt ඼බායගන Taskmgr ය඼ව Type කර Enter කර Task Manager ඼බායගන එහිApplication Tab හී Install Windows හී Right Click කර Go To Process යන්න Click ක඼ යුතුය. අනතුරුලProcess Tab එක යටයත් Windows Setup එකට අදා඼ Setup File යඳන්නුම් කාරන අතර Setup.Exe Right Click කර Set Priority Highයන්න Click ක඼ යුතුය.එවිට Change Priority යන්න Click ක඼ යුතුය. අනතුරුල Task Manager, Command Close ක඼ යුතුය.
Install වීයමන් අනතුරුල Pc Restart වී User Name වශ Computer Name Type කිරීමට අඳට අලව්ථාලක් ඼බායද්. යමහිදී User Name - User ය඼ව ඼බාදී Next Button Click කර ඉදිරියට ගිය විට අඳයේ Administrator Accounts ල඼ට Password ඼බාදීමට ඼ැයේ.
යමහිදී User යකයනකුට යමම Computer ඼බායදන්යන් නම්යම් අලව්ථායේ Password යනොදමා ඉදිරියට යා ශැක. යමය අඳයේ ප්ර යයෝජනයට භාවිතා කරයි නම් එය දමන්න.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page161
Password එකක් Characters 08 කින් දැමිය යුතු අතර Symbols, Numbers, Letters ලැනි දෑ යයොදා ගනී. Password Pa$$W0rd
ඉන් අනතුරුල Password ශා Password Hint ඼බාදීNext Button Click කරන්න. ඉන් අනතුරුල Product Key එක ඼බාදීමට අලව්ථාල ඼බායදන අතර යමහිදී අඳයේ Cd එක Trial Version එකක් ලන බැවින් Automatically Activate Windows යන්න When I’m Select කර Next Click කර යා යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page162
Help Protect Your Computer අඳයේ Window එක Genuine එකක් Ask Me Latter යන්න Select ක඼ යුතුය. අනතුරුල Date & Time වෑදීමට අලව්ථාලක් ඼බා යදන අතර යමහිදී Time Zoneඑක Sri Jayewardenepuraය඼ව Select ක඼ යුතුය. නැත යශොත් අඳයේ Date වශ Time Automatically යලනව්විය ශැකි අතර, අඳ යලන E-Mail ද ලැරදි Date වශ Time ල඼ට ඼ැබීමට ඉඩ ඇත. ඒ අතර Command Prompt Run වී Windows Activate වීම සිදුයේ. එයවේ Activate වී නැත්නම් අඳට Manually Activate කිරීමට සිදුයේ. අනතුරුල Pc Restart වීම සිදුයේ.
Restore Point එකක් ඼බා ගැනීම
යම් වදශා File Explore එයක් Task Barහී Clickකර Computer Right Click කර Propeties ඼බායගන System Protection යන්න Click කර System Protection Tab එයක් ඇති Create Button එක Click කර අඳට අල඾්යය නමක් ඼බාදී නැලතත් Create Button Click එක Click කර Restore Point එකක් Manually Create කර ගත යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page163
Hibernate Off කිරීම
 Cmd Powerefg.Exe / Hibernate Off
Hibernate Disable කිරීම Start Select කර Search Bar එයක් Cmd යනුයලන් Type ක඼ Programmer ල඼ Cmd යනුයලන් Command Prompt යඳන්නුම් කරන අතර එහි Right Click කර Run As A Administrator යන්න Click කර User Account Control Yes කර Command Prompt ඼බායගන Powerefg.Exe / Hibernate Off යනුයලන් Type කර Enter ක඼ යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page164
 Drive එක තු඼ ඇති Hidden Folder ය඼ව System Volume Information Folder දැක්විය ශැක. යමහි අදා඼ Partition එකට වම්බන්ධ Information ඇතු඼ත්වී ඇති අතර ඊට අමතරල අඳ Create කරන Restore Point ද යමහි අඩංගුල ඇත. නමුත් යමම Folder එක Open කිරීමට අඳට අලව්ථාලක් ඼බාදී යනොමැති අතරඑම Account එක එම Folder එකට Permission ඼බා යනොදීමය. එයට Permission ඼බා දීම තුලින් අදා඼ Folder Open කර ගත ශැක. යම් වදශා අදා඼ Folder Right Click කර Properties ඼බා ගත යුතුය. ඳසුල Security Tab Select කර
 .
Advance Button Click කර Permission යටයත් ඇති Countries Button Clickකර Permission Tab හි ඇති Add ButtonClick කර
Advance Button Click කරඅඳයේ Username එක යශෝ Administrators Select කර Ok ක඼ යුතුය. ඉන් අනතුරුල නැලතත් Ok කර Permission යටයත් Full Control Allow කර Ok ක඼ යුතුය.අනතුරුල Include Inheritable Permission වශReplace All Child Object Permission Select කර Okක඼ යුතුය. අනතුරුල එන Massages Countries කර ඉදිරියට යා යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page165
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page166
Desktop එකට අල඾්යe Icon ඼බා ගැනීම
 Desktop Right Click කර Personalize යන්න Select කර Change Desktop Icon යන්න Select අඳට අල඾්යe Icon Select කර Ok ක඼ යුතුය.
 Computer Icon එක Right Click කර Properties ඼බා යගන Windows Activation යටයත් Windows Activate වී ඇත්ද යන්න බැලිය යුතුය. එයවේ වී යනොමැති නම් අඳට Windows 7 Loader එක Run ක඼ යුතුය. යමය Soft Pack 9 ල඼ Permanent Track යටයත් දැකිය ශැකිය.
 35 Cd Admin යටයත් ඇති Permanent Activator Open කර එහි ඇති Windows 7 ල඼ Cw නමැති Folder Open කර Cw .Exe Run එක කර Apply Click ක඼ යුතුය.
Automatic Update Disable කිරීම
යමය තැන් 2කින් සිදු ක඼ යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page167
 My Computer Right Click කර Properties ඼බා යගන Windows Update යන්න Click කර Change Settings යන්න Click කර Important Update යටයත් Never Change For Update යන්න Select කර Allow All Users To Install Deselect කර Ok කරන්න
 My Computer Right Click – Manage ඼බා යගන Services And Application යටයත් ඇති Services යන්න Select කර Services යටයත්ය ඇති Windows Update යන්න Service Double Click කර Stop Button Click කර Startup Type එක Disable කර Ok ක඼ යුතුය
Action Center Alert Disable කිරීම
 MyComputer Right Click කර Properties ඼බායගන එහි Action Center Click ක඼ යුතුය.අනතුරුල Change Action Center Settings Click කර Security Messages ශා Maintain Messages Deselect කර Ok කරන්න
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page168
 User Accounts Control Settings Disable කිරීම
 අඳ විවිධ අලව්ථාල඼දී Change කිරීමට යායම්දී User Account නිවා අඳට විවිධ Notification යඳන්නුම් කරයි. යමය වමශරවිට කරදරයක් වීමට ඉඩ ඇති බැවින් Notification නතර කිරීමට අඳ විසින් සිදුකරනු ඼ැයේ. ඒ වදශා My Computer – Properties –Action Center – Change User Account Control Settings –Never Notify Select කර Ok කරන්න.
Partition Create කිරීම
 යම් වදශා Computer – Manage – Disk Management – Disk Management තුලින් Partition Create කිරීම Partition Delete කිරීම Driver Letters Change කිරීම Partition Sink,Extend,Hidden කිරීම ආදිය සිදු ක඼ ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page169
 Partition Create කිරීම වදශා Unallocated Space එක තු඼ Right Click කර New Simple Volume Select කර අනතුරු අඳට අල඾්යt Mb ප්රeමාණය ඼බාදී අඳට අල඾්යi Drive Letter එක Select කර File System Ntfs Select කර Quick Format Select කර Next – Finish ක඼ යුතුය.
 3 Rd Partition එක Create කිරීයම්දී වම්ප෕ර්ණ Unallocated Space එක Extended Partition එකක් ය඼ව Convert වී ඒ තු඼ Logical Partition ය඼ව 3 ලන Partition එක Automatically Create යේ.
 Sink Volume
 Partition එයක් ඇති Free Space භාවිතා කරමින් Unallocated Space එකක් නිර්මාණය කර ගත ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page170
Extended Volume
 යමමගින් Partition එයක් දකුණු ඳව Unallocated Space එකක් තියේනම් එය අදා඼ Partition එකට එකතු කර ගැනීමට ශැකියාලක් ඼ැයේ.
 Partition තු඼ Right Click – Change Drive Letter And Path යන්නSelect කර අඳට අල඾්යඑ Drive Letter එකක් ඼බාදිය ශැක. නැතයශොත් තියබන Drive Letter එක Remove කිරීම තුලින් අඳට My Computer ලලින් අදා඼ Partition එක ඉලත් කිරීම සිදුක඼ ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page171
LESSON NO -16 Drivers Install lsÍu Drivers Install lsÍu hkq Installation Process tll we;s jeo.;au iy b;d mßiaiñka isÿl, hq;= ld¾hhka fõ'fuh ksjerosj isÿ fkdl,fyd;a Intayer System tflau wjq,a úh yel'WodyrKhla f,i jeros Drivers tlla Install jqjfyd;a Machine Restart ùu Blue Screen meñKSu wM;a Drivers Install lsÍug bv ,nd fkdoSu oelaúh yel'tu ksid fmr iqodkula f,i Restore Point tlla Create lr .ekSu b;d jeo.;afõ' wm Windows Set up lsÍfïoS iuyr úg Drivers Auto Install lsÍu isÿ lrkq ,efí'thg fya;=j OS ks¾udkh jk úg tA ld,fha ;sfnk fnfydauhla Drivers wod, OS tlg we;=,;a lrk neúks'fuysoS Auto Install lr .kakd Drivers 100 %g 100 %lau jev lrkjd hehs is;sh fkdyels fõ'iuyrla wjia:d j,oS Auto Install ùu ksid .egM mek ke.sh yel' Winows Install lr miqo Device tlla Connect l,fyd;a iuyrla Drivers Auto Install lsÍfï yelshdj we;s w;r thg fya;=j C j, Windows j, System 32 j, Drivers store j,g wod, Driver Collection tl Copy lr ;sîuh 'wmgo fuu ia:dkfha Drivers copy lr ;eîu ;=,ska Drivers Install ùug wjia:dj i,idosh yel'Install jq Drivers c j, Windows j, INF Folder tl ;=, oelsh yel'Drivers iïnkaO ishM ls%hdldrlï ioyd Computer Right Click lr Manage Click lr Device Manager ,nd .;hq;=h'Device Manager ;=,ska wmg Install ù we;s ke;s Drivers fudkjdo hkak n,d .ekSu ioyd;a Drivers Install lsÍu ioyd;a Drivers Unstall lsÍu ioyd;a Drivers Disable lsÍu Update lsÍu ioyd;a Drivers Add lsÍu ioyd;a fuh jeo.;afõ' Device Manager ;=, Other Devices ;=, VGA Card tl yer wfkl=;a Install fkdjq Inponation Point tl iu. fmka jkq ,efí'VGA Card tlg VGA Drivers iEu úgu Windows 7,8 j, Display Attap j, fmkakqï lrk w;r Install ù ke;akï Standard VGA hgf;a fmkakqï lrk w;r Install ù we;akï wod, VGA Card tfla ku iu. fmkakqï lrkq ,efí' fuysoS Other Device hgf;a we;s Install fkdjq Device w;frka Ethernet Controll hkq Netword card tl jk w;r Audio Controll hkq Sound card tl jk w;r PCI Simple Communication hkq PCI Port tlg Drivers SM Bus hkq Chipset Drivers jk w;r Universal serial Bus hkq USB 3.0 j,g iïnkaO Drivers tlla fõ' fuysoS wksjd¾hfhkau VGA,Sound ,Network Install b;d jeo.;afõ' Motherboard CD tflka Drivers Install lsÍu b;du;a myiq jk w;r tfukau ksjerosj Install lsÍfï yelshdjo mj;S'
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page172
 Motherboard Model tl fidhd .ekSu ioyd dxdiag type lr Directx Diaogmetic Tool tl Run lr fuu.ska Motherboard Model tl System Model fmkakqï lrkq ,efí'fuh SystemInformation j,ska n,d.; yel'
Motherboard CD tl Install l, miq tys Autocally Run fjk w;r fuysoS Drivers iy Application hkqfjka fldgia 2la wmg fmkakqï lrk w;r wm úiska Drivers muKla fï wjia:dfõ Install lr tys Application t;rï jeo.;a fkdfõ'
Motherboard CD tl Drivers InstalllsÍfuka miq Device Manager j, Other Device j, ;snq ishMu Drivers Install ù wod, ;eka j, fmkakqï lrkq ,efí'
wm úiska Manually Drivers tlla Install l, fyd;a tys wksjd¾hfhkau tys copy tlla fjk;a Partion tllg Drivers hkqfjka Folder idod copy lsÍu b;d jeo.;afõ'
Manual Drivers Install lsÍu
fndfydaúg wmg DriverslsÍug wod, Drivers fidhd .ekSug fkdyels jkq we;' tjeks wjia:djl wm úiska wod, Drivers tl l=ula oehs fidhd f.k bka wk;=rej wm<. we;s DriverCollection j,ska th Install lsßug W;aiyl,yel'fuys§ uq,skauDriversfudkjdo hkak yÿkd .; hq;=h'ta ioyd PC Information ne,sh yels Software wmg Ndú;d l, hq;=h'th 33 jeksCD tl;=, PC Information hgf;a oelsh yels fõ'
bka wk;=rej tu.ska fmkajk Manufactor iy Model Number yryd wm Drivers fidhd .ekSug W;aiy l,hq;=h'Drivers ManuallyInstall lsÍu ioyd Install l,hq;= Driver tl Right Click lr Propeties hkak Select lr Update Driver hkak Click lr wmg Internet ;sfí kï Search Automatically Updated hkak Select l, úg Internet yryd Search lr Install lr.ekSug fndfyda ÿrg W;aiy lrkq ,efí'
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page173
wm,. DriverCollection tlla ;sfí kï Browse My Computer For hkak Select lr wod, Drivers ;sfí hehs is;sh yels Folder Select lr OK l,úg tu Folder ;=,ska Auto Drivers fidhd .ekSug DriversResult ksid W;aiy lrhs'
 Browse lr ,nd §fïoS inf Files ;sîu b;d jeo.;a jk w;r wod, Folder ;=, Setup.exe tlla muKla ;sfí kï Auto Browse lr Install lsÍu isÿ l, fkdyel'túg wod, Setup Manually Run lr DriverInstall lsÍu isÿ fõ'
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page174
Driver Pack Solution
44 jk A,B hkqfjka CD 2la oelsh yels jk w;r fuys DVD 1la Dual Layer DVDhla f,i Driver Pack Solulation oelsh yel'fuu.ska wmg wjYHDriversMotherboard CD tflka Install lrk wdldrhg b;d f,aisfhka Install lr .;yel'fuys§ DriverPack Solulation Openlr Run lr Setting j, Export Mode tl Select l,úg fkdjq inf Drivers,Missing Drivers hgf;ao oelsh yels jk w;r Update l,hq;= Drivers hgf;a oelsh yels jk w;r wjYHMissing Drivers iy Update DriversSelect lr my,ska we;s InstallButton tl Click l,hq;=h'
3DP Chip
fuu Software tl u.ska wmg Internet j,ska Drivers b;d myiqfjka fidhd fok w;r wmúiska tu Drivers tl Download lrf.k Install lr.; hq;=h'fuys§ 3DPNet j, we;s exe tl Run lr Network Card tlInstall lr .; hq;= jk w;r bka miqj 3DP Chipj, we;s Setup tl Run lr wmg wjYH Driver tfla Click l, úgInternet j,g Connect ù OS Select lr 32 bit,64 bit hkak Selectl,úg DriversDownload lr .ekSug wjia:djla ,nd foa'
 DriversInstall lsÍfï§ OS tl ms,snoj ie,ls,su;a úh hq;= w;r tfukaï 64 bit o,32 bit ms,snoj ie,ls,su;a úh hq;=h'
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page175
Drivers tlla Update l,úg tys Performancej¾Okh jk w;r kuq;a fuu Update lsÍu ksid ta iu. jev lrk iuyrla Application j,g .egM u;=úh yel'tjeks wjia:d j,§ fmr ;snq Version tl kej; ,nd .ekSug wod, Drivers tl Right Click lr Propecties ,nd f.k Driver Tab tl Select lr Roll Back Driver Click lr isÿ l, yel' DriversInstall l, miq Directx Diagnostic Tools ,ndf.k úfYafhkau VGA ,Sound kshudldrfhka jev lrkjdo fidhd ne,sh hq;=h' tfukau Sound Installjq miq SoundIcon tl Taskbar tfla oelsh yels jqj;a Spekers Connect lr Sounds ,efí oehs Check lr.; hq;=hs'VGA Card tl kshudldrfhka Install ù ;sfí kï Resolution jeä Range tll oelsh yels jk w;r Standby mode Active ù ;sîu,Theme Apply lr .ekSug yels ùu, tfukau Windows Drog lrk úgSmoothly drog ùu,Video tlla Play lrk úg wod,Video tl SmoothlyPlay ùu ;=,ska VGADrivers kshudldrfhka Install ù we;s nj oek .; yel' Network Card tl Check lsÍfï§ NetworkCable Connect lr Network tl Browse lsÍu fyda InternetBrowse lsÍu isÿ l, yel'kuq;a th isÿ l,fkdyels wjia:djl Command prompt tl /f.k Ping 127.0.0.1hkqfjka Type lr Enter lsÍu ;=,ska Application tl yryd NetworkCard tl melÜ hjd Send lr Replay ,nd .ekSu ;=,ska Enternel process tl kshudldrfhka isÿ jk nj oela úh yel' mshjr 9 Application Install lsÍu iEu úgu Customer Machine tlg w;HjYH uq,sl Software muKla Installl,hq;= w;r Installjeä ùu, Breakdown jeä ùug fya;= jk w;r Machine tl Slow ùuo isÿ úh yel' wm úiska Machine tlg Install l,hq;= w;HjYHSoftwareList tlla ;nd .;hq;= w;r ta wkqj Install lsÍu isÿ l,hq;= w;r Bg wu;rj SoftwareInstall lsÍu Customer b,a,Sug muKla isÿ l,hq;=h'my; oelafjk Software wm úiska wksjd¾fhkau Install l,hq;=h'
1. Antivirus Software
2. Office Package
3. Adobe Acrobat Reader
4. Multimedia Players
5. CD Writing Software
6. Dictionary
7. Fonts (Sinhala, English)
8. Games
9. Basic Photo Edit Software
10. Flash Player
11. File Compress Software
12. Screen savers ,Wallpapers ,Songs ,Videos
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page176
ApplicationInstall lsÍug fmr Restore Point tlla ,nd .;hq;=h'
Antivirus Software
idudkHfhka Virus guard tlla re 1000,1500 w;r jk w;r jk neúka Original License tlla Install lsÍug wm W;aiy l,hq;= w;r tu.ska Virus ksid we;s úh .egMa fndfydauhla u. yrjd .; yel'Virus tl f,i 29 CD tfla we;s AVG Internet Security 2013 wmúiska Install lrk w;r fuhg Internet ;sìh hq;= fõ'AVG Internet Security 2013 Update lsÍfuka miqj th Crack lr.;hq;=h' th Crack lr .ekSu ioyd Keygen tlla wmg ,nd§ we;s w;r Key Generator open lr .ekSu ioyd uq,skau WinRAR Install lr.; hq;=h'
 Pen Drivers ,Portable Hard Disk Ndú;d lrñka SoftwareInstall lsÍu wm Recommend fkdlrk w;r fuhg fya;=j ta yryd Virus meñ“ug we;s jeä iïNdú;dj fõ'
 Machine tllg Virus guard tl Install lr Update lrk ;=re Pen Drivers ,Portable Hard Disk connect fkdl, hq;=h'
Winrar
WinRARhkq File Capacity tl wvq l,yelsSoftware tlla fõ' úfYaIfhkau E-Mail yryd úYd, File heùfï§,InternetFileDownload lsÍfï§ fuu File Format tl u.ska úYd,ld¾hhka isÿ lrkq ,efí'
bka wk;=rej Virus guard tl Disable lr Keygen tl Open lr Generate Button tl Click lr ,nd fokKeytl Select lr Copy lr.;hq;=h'bka wk;=rej AVGVirus guardOpen lr Option j,Active Click lr wod, Keytl LicenseNumber tlg ;ekg Paste lr ActiveButton tl Press lrkak'
Office PackagetlInstall lsÍu
16 jk CDtl ;=, Office Packageoelsh yels fõ'
SoftwareInstall lr Crack lrk wjia:dj olajd InternetConnection tl lr ;sîu b;d jeo.;afõ'
Office Application tfla we;s setup tl Run lr fuys§ Office Package tl .ek wmg fydo wjfndAOhla we;s ksid wmg wjYHOffice Application muKla select lr w;HjYH Application Deselect lr Continue l,hq;=h'
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page177
Setup Install lsÍfuka wk;=rej 33 CD tfla we;s Microsoft.Net Framework 4 bka wk;=rej Installlr .; hq;=hs'bka wk;=rej 16 jk CD tfla we;s kmspico 3.0.exe tl Run lr Install lr .;hq;=h'bka wk;=rejMicrosoft Premont Activatorh ;=, we;s kimsAutoEasy EN. Setup tl Run lr Software tl Activelr .;hq;=h'fuys§ fjkau Virtual Network Adapter tllaInstall fõ'Office PackagetflaoUpdate Disable lsÍu jeo.;a jk w;r ta ioyd Word, Excel ´kEu App tl
File j, Option Select lr Trust center lr Trust center setting click lr Privacy option select tys we;s ishMuPrivacy option Deselect lr OK l,hq;=h' Adobe Acrobat Reader Install lsÍu fuu Adobe Acrobat Reader tl u.ska PDF Extension we;sFile open lsÍfï yelshdj' Internet j,ska Download lr Boot Manual PDF Format tflka oelsh yels jk w;r Document tlla PDF j,g Convert l, úg tys File Capacity tl wvq jk w;r Edit lsÍug idudkHh wdldrhg isÿ l,fkdyels jk w;rTools wjYHfkdfõ'33 jk CD User PC Folder;=, oelsh yel'
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page178
Multimedia Player
fuys§ wm Players f,i VLC,KMP iy Power DVD Install lsÍu isÿ lrhs fuh 33 jk CD ;=, PC j, Players hgf;a oelsh yel'
CD Writing Software
wmf.aMachine tfla DVD Writertfla ;sfí kï CD Writing Softwarejeo.;a fõ'fï ioyd Nero wm úiska Ndú;d lrkq ,efí'fuhoAdditionSoftwarehgf;a Burn Software hgf;a oelsh yels fõ'
Nero Install lsÍfuka wk;=rej tys we;s Patch.exe tl Copy lr Programme File j,X 86 j,Nero j,g Paste lrPatch File j,Right Click lrRun As Administer f,i Run lr .; hq;=hs'bka wk;=rej Patch hk Button tl Click lr Exit úh hq;=h'
Dictionery
wm úiska Customer Sinhala, EnglishDictionary Install lsÍu jeo.;a fõ' 33 jk CD tl ;=, oelsh yels fõ'
Fonts
wm úiska Customer Sinhala, EnglishInstall lsÍu 33 jk CD tl ;=, Fonts Folder oelsh yelstys ishmau j, l, hq;=h'
Games
33jk CD tl Mini Games;=, we;s w;r tuGames Copy lr fjk;a Partition tlg Paste lr wjYHShortcut Desktop tlg ,nd .;hq;=h'
Basic Photo Edit Software
fï hgf;a 33jeks CD tl tfla we;s Picasa wm úiska Install lrkq ,efí'
Flash Player
fndfydauhla Website Animation ks¾udKh lsÍu ioyd Flash PlayerNdú;d lrk w;r fuys§ wm úiska Flash PlayerInstall l,fkd;snqKfyd;a tu AnimationPlayfkdúh yel'tu ksid Ndú;dlrkakdf.a Machine tlgFlash PlayerInstall lr§u jeo.;a fõ'33jeks CD;=, Flash Player15oelsh yels fõ'
bka wk;=rej Desktop tfla we;s w;jYH Icon bj;a lr wjYHIconAdd lr Machine Shutdown lr kej;;a ON lr Errors meñfKa oehs check lr ne,sh hq;=h'ish,a, OK kï kej;;a Restore Point tlla ,nd f.k Ndú;dlrkakdf.a Machine tlgheùug iqodkï l,hq;=h'
Virus guard tlla u.ska wm úiska Create lrk exe Detect lrkafka kï wmg option j, Advanced setting f.dia Exception select lr wjYH File , Folder ADD lr§ OK l,hq;=h'
bka wk;=rej Ndú;dlrkakdf.a Machine Deliver l, miq wod,Machine tfla Softwarems,snoj yeÈkaùula isÿ lr wk;=rej Ndú;dlrkakd ;j;a Software wjYH kï tajd o Install lr Ndú;dlrkakdf.a Machine tl NdrÈh hq;=h'
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page179
LESSON NO -17
Search - regedit – regeditexe - right click - run as administrator
Registry editor ල඼ change සිදුකිරීමට යඳර එහි backup එකක් c Drive එකට save කරගත යුතුය . ඒ
වදශා file export යගොව් C drive select කර file name ය඼ව අදා඼ දිනය ඼බාදී export range එක all යනුයලන් select කර save button click ක඼ යුතුය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page180
 Registry Editor එක මගින් User ටwindows මගින් ඼බායදන යවේලාලන් ඉලත් විය ශැක.
 ඇතැමි Display කරන information අඳට වාමාන්යයයයන් යලනව් යනොශැකි නමුත් registry මගින් අදා඼ information යලනව් ක඼ ශැක.
 ඇතැමි Programme install කර ඳසු එය run වීමට නම් registry තු඼ ඇති file ඉලත් කිරීම යශෝ add කිරීම සිදුක඼ යුතුයේ.
 වමශර Menus ඉලත් කිරීම යශෝ ඉලත් කර ඇති අලව්ථා ඼බා ගැනීම registry Editor ශරශා සිදුක඼ ශැක
 වමශර අලව්ථා ල඼දී programme ල඼ errors ඳැමිණිය විට අදා඼ programme unstall කර නැලත installation සිදුකරත් අදා඼ error එක ඒ ය඼වම තිබිය ශැක . යමහිදී එයට යශේතුල ලන්යන් programme unstall කරත් වමශර files registry තුලින් ඉලත් යනොලමයි . එමනිවා programme unstall කර registry යගොව් අදා඼ programme නයම් යකොටවකින් search කර එහි තියබන file
delete කිරීයමන් නැලත install කිරීයමන් අදා඼ errors මගශරලා ගත ශැක.
F3 registry (search) fille
Programme ක් install කර එය activate යනොකර expire වු විට එය unstall කර නැලත ලතාලක් install කිරීමට යබොයශෝ දුරට ඉඩ ඼බායදන අතර එයට යශේතුල expire වු බලට record එකක් registry තු඼ වදශන් යනොවීමයි . යමි යශයකින් යමම record යවොයා delete කිරීමට යනොශැකි නම් application නැලත install කිරීමට ශැකියාල ඼ැයේ.
වමශර අලව්ථා ල඼දී Applicationdrivers unstall ක඼ විට machine on ලන විට වමශර files missing යනුයලන් massages ඼බායදන අතර ඒලා ok කරමින් continue ක඼ යුතුය එම massages ලලින් එන file name registry search කර delete කිරීම තුලින් අදා඼ error massages ඉලත් ක඼ ශැක.
Basic information window එකකට අඳට අල඾්යර information වශ Logo එකක් add කිරීම
යම් වදශා Registry එකට යගොව් local machine -software -maicrosoft -windows -current version ල඼ ඇති OEM information select කර දකුනු ඳව window හි right click කර new string value යන්න select කර අදා඼ file name එකට අඳට අල඾්යඅ name ඼බාදී එය double click කර value data යටතට අඳට අල඾්ේ information ඼බාදී ok ක඼ යුතුය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page181
Name type data Logo leg.sz c:\oemlogo.bmp Manufacture leg.sz hasanka Model leg.sz core i7 Support tours leg.sz any time Support phone leg.sz 0714668780
Support url leg.sz www.chsrtc.org Change the Hard disk icon
 යම් වදශා මුලින්ම Icon එකක් create කර ගත යුතුය.
 Paint එක තුලින් අල඾්යa icon එකක් වාදායගන එය c drive එකට අඳට අල඾්යට නමකින් extention එක ico ය඼ව save කර ගත යුතුය.
 ඉන් අනතුරුල note pad එක run as administrator ය඼ව ඼බායගන [Autorun]ය඼ව type කර icon= අදා඼ icon හි name ඼බාදී (.ico) c drive තු඼ Autorun.inf ය඼ව file name දී SAVE කර pc restart ක඼ යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page182
වමශර pen drivers ,hard disk partition double click ක඼ විට open ලන්යන් නම් එයට යශේතුල virus මගින් create ක඼ auto run එකක් එම partition ඇති අකුර අඳ විසින් create ක඼ autorun එකක් එම partition එකට replace ක඼ යුතුය අනතුරුල machine restart ක඼ විට අදා඼ partition වාමාන්ය.යයන් open ලන අතර අඳයේ auto run එක delete ක඼ යුතුය
අඳයේ pen drivers ල඼ට auto run copy කර එය read only කර තැබීම තුලින් යබොයශෝමයක් virus automatically run විම නලතාගත ශැක.
CHANGE BASIC INFORMATION PROCESSOR NAME
 යම් වදශා Registry editor එක ඼බායගන
 HEKY_LOCAL_MACHINE -> HARDWARE -> Description -> CentralProcessorල඼ ඇති o folder එක select කර
 එහි දකුණු ඳව ඇති processor name string file 1 click කර value data යටයත් අඳට අල඾්යf information ඼බා දී ok කරන්න
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page183
USB STORAGE DEVICES BLOCK කිරීම Portabal hard disk ,pen drives තුලින් යබොයශෝ විට machine ල඼ට virus ඳැමිණිය ශැකි අතර එලැනි අලව්ථාල඼ registry යගොව් අඳ විසින් USB storage devices ඳමනක් block කරනු ඼ැයේ . යම් වදශා
 registry editor ඼බායගන
 HKEY_LOCAL_MACHINE -> SYSTEM -> CurrentControlSet -> services ල඼ ඇති USB store select කර
 එහි ඇති start file 1 click කර value data 3 ය඼ව ඇති අතර එය 4 කර ok ක඼ යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page184
PROGRAMME UNINSTALL කිරීම
Programme එකක errors තියබන විට එය uninstall කර නැලත install කිරීමක් සිදු කරනු ඼ැයේ . එයමන්ම දැනට expire වී යශෝ භාවිතා යනොකරන programme ඉලත් කිරීමට අල඾්ය වු විටක යලනත් versions එකක් install කිරීමට අල඾්ය වු විටක programme uninstall කරන ක්රුම ය඼ව control panel තු඼ ඇති.
01. Control panel - programme features
02. Start – all programmes -ms word – uninstall
03. අදා඼ Programme install location යගොව් එහි ඇති uninstall.exe run කිරීම තුලින්
04. Install ක඼ cd නැලත එම setup run ක඼ විට එමගින් ඼බායදන remove option තුලින්
05. Application uninstall කිරීමට යයොදාගන්නා විවිධ application ශරශා
28CD එක තු඼ software uninstall කිරීම වදශා portable software යටයත් භාවිතා ක඼ ශැක
අඳ විසින් programme uninstall කිරීයම්දී වාමාන්යශ ක්රoම භාවිතා කරන අතර විය඾ේ඿ අලව්ථා ල඼දී ඳමණක් 3rd party software භාවිතා කිරීම සුදුසු යේ
` Remove /uninstallල඼ ඇති exe run කර අඳට අල඾්යු uninstall ක඼ යුතු application select කර uninstall button click ක඼ යුතුය . අනතුරුල advance යන්න select කර next ක඼ විට programme uninstall කිරීමට අලව්ථාල ඼බායදන අතර අනතුරුල next කර ඉදිරියට ගිය විට registers ල඼ යම් files තියේ නම් ඒලාද ඉලත් කිරීමට අලව්ථාල ඼බායද්.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page185
SAFE-MODE Windows ල඼ system file යශෝ device ල඼ ගැටලු ඇති වු විට machine automatically safe-mode මගින් on වීමට උත්වාශ කරයි .safe-mode යනු preparing mode ලන අතර යමහිදී windows load වීමට අල඾්ය මුලික files ඳමණක් භාවිතා කරමින් machine එක on වීම සිදුයේ.
machineඑකක් normal mode එයකන් on යනොලන විට manually යශෝ safe-mode එක ශරශා machine on කර ගත ශැකි වුලයශොත් normal mode එක නැලත ඼බා ගැනීමට උත්වාශ ක඼ යුතුය.Normal mode එයක්දී ඉලත් කිරීමට යනොයදන applications ,drivers ,file folders safe-mode යගොව් ඉලත්ක඼ ශැක.
අඳ විසින් test කිරීම වදශා විවිධ devices වමිබන්ධ කර drivers install කරනු ඼ැයේ . ඳසුල devises ග඼ලා ඉලත් කරන නමුත් drivers install කිරීම සිදුකරන්යන් නැත . යමම drivers ඳසුල යලනත් application වමග crash වී එම drivers වමිබන්ධ device ලැඩ යනොකිරීමට machine start වීමටද ඉඩ ඇත.safe-mode ලලින් machine on කරගත් විට එලන් යඳර install කරගත ශැකි devices යඳන්නුමි කරන අතර අඳට ඒලා ඳශසුයලන් යමහිදී ඉලත් කරගත ශැක File corrupt වීම නිවා normal mode එයකන් windows on යනොයේ නම් manually safe-mode ඼බායගන restore point එකක් call කර machine normal තත්ලයට ඳත්කර ගත ශැක ඇතැම් VIRUS NORMAL mode ඉලත් ක඼ යනොශැකි අතර එම අලව්ථායේ safe-mode ශරශා එම virus ඉලත් කරගත යුතුය . නමුත් වමශර virus guard safe-mode ල඼ on ලන්යන් නැත
Normal mode එයක්දී ඉලත් කිරීමට යශෝ දැමීමට ඼බායනොයදන වමශර settings safe-mode යගොව් සිදුක඼ ශැක . වමශර අලව්ථාල඼දී machine normal mode on යනොලන්යන් නම් safe-mode යගොව් device
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page186
manager ල඼ ඇති uninstall ක඼ ශැකි සියලුම drivers uninstall කර machine restart කර ගැනීම තුලින් යබොයශෝදුරට normal mode එකට ඼බාගත ශැක
VGA Resolution ලැඩි කිරීම නිවා monitor එකක displayයනොමැති අලව්ථාලක safe-mode යගොව් Resolution default කර යශෝ safe-mode ල඼ ඇති enable low resolution යන්න select කර Resolution අඩුකරගත ශැක.
Safe-mode එයකන් ඳමණක් machine එක on යේ නම් නැලත windows install කිරීමට යඳර backup ගැනීමට safe-mode ඉතා ලැදගත් යේ.
Machine එක on ලන විටදී f8 press කර අඳට safe-mode ඼බාගත ශැක
Safe-mode menu එයකහි safe-mode with networking යන්න select ක඼යශොත් network drive එක ඳමණක් load කරයගන ලැඩ ක඼ ශැක . යමහි ඇති last know good configuration select ක඼ විට වමශර normal mode computer on කරගත ශැක
SYSTEM CONFIGURATION
Start -search –msconfig- configuration- manager ඼බා ගත ශැක . යමහි startup tab එක select කර දැනට startup හි run ලන exe යමොනලාද යන්න බ඼ාගත ශැකි අතර යමහිදී අඳට අල඾්යයො application run වීම නැලැත්විය ශැක . එමගින් machine එයකහි speed එක on වීයම්දී ලැඩිලන අතර virus ලැනි programme යමමගින් block කර ගත ශැක
 Boot tab එකට යගොව් dual boot තියේනමි default boot විය යුතු os එක select කිරීම
 Service එකට යගොව් අනල඾්යo services de select කර දැමීම යමමගින් සිදුක඼ ශැක
 Administrator Account enable කිරීම
යම් වදශා
 Computer icon එක right click කර
 manage -local users and group select කර
 users ල඼ administrator name තු඼ right click කර property ඼බායගන
 account is disable යන්න deselect ක඼ යුතුය

Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page187
CURRENT PASSWORD යනොමැතිල USER PASSWORD RESET කිරීම යම් වදශා
 අදා඼ account තු඼ command prompt එක run as administrator ය඼ව run කර
 next -user ය඼ව type කර space තබා account name ඼බාදී තබා අඳට අල඾්යt password ඼බාදී enter ක඼ යුතුය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page188
Next space user space user space ` 123 enter
WEB SITE BLOCK කිරීම
අඳ browser එකක site එකක නමක් type ක඼ විට මුලින්ම එය c windows system 32 drivers etc.. යන folder එක තු඼ ඇති host file එක තු඼ check කර බ඼යි
අඳට අල඾්යr site එකක් යමයට ඇතු඼ත්කර tab එක press කර loop back ip එක ඼බාදුන් විට එම website එක type ක඼ විට loop back ip එක check කර එහි website එක Display ක඼ යනොශැකි බලට Massage ඼බායද්
යම් වදශා මුලින්ම
 notepad එක run as administrator ය඼ව ඼බායගන
 host file එක note pad drag and drop කර
 file save as යගොව් යලනත් නමකින් etc folder එකටම save කරයගන ඳසුල එහි original host file එක delete කර අඳයේ file එක ඒ නමට rename ක඼ යුතුය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page189
Global server IP Cmd –c:\user \user> ping www.google.com space –t PARENTAL CONTROL SET කිරීම යමමගින් standard user account control ක඼ ශැකි අතර ඒ වදශා admin powers ඇති account එකකින් අඳ connect විය යුතුය.admin powers තියබන තලත් account එකකට powerful control set ක඼ යශොත් එය automatically standard user account එකක් බලට ඳත්යේ.
යමමගින් log යලන hours & date ඼බාදිය ශැකි අතර play ක඼ ශැකි games ,run ක඼ ශැකි applications යමොනලාද යන්න තිරණය ක඼ ශැක යම් වදශා
control panel –user account-manage- another user – setup parental control – select a user .
Parental control on කර අඳට අල඾්ය games , application limits ඼බාදිය ශැක
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page190
GROUP POLICY EDIT කිරීම
යමය ඼බාගැනීම වදශා
 search ල඼ gpedit.msc ය඼ව ටයිප් කර
 run as administrator ය඼ව ඼බාගත යුතුය
 . යමමගින් අඳයේ machine තු඼ ඇති local user account control ක඼ ශැක
 . විය඾ේ඿යයන්ම යමtool එක network administrator ,user accounts control කිරීමට භාවිතා කරයි.
ADD OR REMOVE PROGRAMME BLOCKකිරීම
ඒ වදශා
 group policy ල඼ user configurations select කර
 administrative templates ල඼ control panel –add or remove programme select කර
 අනතුරුල දකුණු ඳව ඇති remove add or programme click කර
 enable යන්න select කර ok ක඼ යුතුය
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page191
START BAR එයකහි ඇති ALL PROGRAMMES ඉලත් කිරීම යම් වදශා
 user configuration- administrator template - ල඼ start menu & task bar select කර
 දකුණු ඳව ඇති remove all programs start menu click කර
 enable select කර ok කරන්න
HARD DRIVE ACCESS කිරීම BLOCK කිරීම යම් වදශා
 user configuration – administrator template- windows component – select windows explore – select prevent access to drive form my computer - open කර enable –ok කරන්න
 Run menu එයකන් යශෝ search menu brows කරන යබොයශෝමයක් applications අඳට අදා඼ application එක තියබන location එකට යගොව්ද ඼බාගත ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page192
PASSWORD RESET කිරීම
Login password
.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page193
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page194
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page195
ඳසුලesc key press කර programme එයකන්ඉලත්වීmachine එකRestart ක඼යුතුය.
Password reset කිරීයම්දී standard user accounts ඉලත් වුලත් profile එකට ශානියක් සිදු යනොලන අතර නැලතත් යඳර තිබු නමින්ම account create කිරීම තුලින් අදා඼ account එක වාමාන්ේ ආකාරයට බ඼ාගත ශැක.
HARD DISK CLONE කිරීම යම් වදශා norton gost software එක hirun cd එයකන් boot කර dos programme යන්න select කර
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page196
backup tools යන්න select කර
norton gost යන්න select කර enter ක඼ යුතුය
o ඳසුල gost normal යන්න select කර නැලතත් enter කර
ඳසුල yes - ක඼ යුතුය.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page197
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page198
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page199
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page200
C PARTITION IMAGE ඼බා ගැනීම
යම් වදශා
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page201
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page202
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page203
඼බාගත් C PARTITION IMAGE නැලත TRANSFER කිරීම යම් වදශා Norton gost යගන local >partition> from image select කරන්න
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page204
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page205
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page206
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page207
LESSON NO -18 SOFTWARE එකක් මගින් PARTITION RESIZE කිරීම
25 ලන Cdඑක තු඼ partition software යටයත් “EASEUS” partition master යේ.යමය Install කිරීයමන් ඳසු “EASEUS” application එක on ක඼ විට hard disk එක තු඼ ඇති partition යඳන්නුම් කරන අතර එය තු඼right click කර අඳට අල඾්යo ආකාරයට partition resize කිරීම delete,format කිරීම සිදුකරගත ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page208
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page209
POWER ISO 33 ලන cd එක තු඼ additional softwarwe යටයත් ඇති Burning software යටයත් යමම power ISO දැකිය ශැකි යේ යමමගින්CDඑකක්තනිfile එකක්බලටඳත්කරගතශැකිඅතරයමම files Imageනම්යේ. යමම filesල඼ජනප්රි ය යමම Power ISOමගින්
 CD එකක් Imageබලටඳත්කිරීම
 තියබනImage CD write කිරීම,
 Image editකිරීම,
 Virtual CD drivers creatකිරීම,
 virtual CD Rom ල඼ටImage mount කිරීම
ආදියසිදුක඼ශැක. යමය installකරගැනීමට33 ලන CD power ISO 5.4 setup runකරkeygen එකමගින්User name වශ CD keyඇතු඼ත්කර registerකරගතයුතුය. අනතුරුලmachine restart කරගතයුතුය. Virtual Drivers කීඳයක්඼බාගැනීමටඅල඾්යyනම්option- configuration- virtual drivers tab selectකරඅල඾්යm virtual driver’s select කර okකරන්න.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page210
CD එකක්Image බලටඳත්කිරීමවදශාCD එකinsert කරඅදා඼ driveඑක right clickකර power ISO make image fileයන්නclick කර destination file typeඑකISO file යන්න selectකර locationඑක඼බාදීok ක඼යුතුය.
Image edit කිරීමඅදා඼ image double clickකරවිටඑය power ISOලලින්open ලනඅතරඳසුලඅඳටඅල඾්යි folder delete කරsave ක඼ශැක.
Computer Hardware & Networking
(CHC 100) N.M.H.B.Weerasekara Page211
Power ISO ලලින්Bootable pen create කිරීම යම්වදශාbootable image එකක්ISO format තිබියයුතුඅතරඑයමන්ම bootable pen create කිරීයම්දීදැනටඳලතිනසියලුdata delete ලනනිවාඅත්යrල඾්යි data setupක඼යුතුය. අනතුරුලනැලතත්data pen එකටදමාභාවිතාක඼ශැක. යම්වදශා, Tool - Create bootable Usb drive select කරbootable image එක brows කර඼බාදීUSB drive එක ඼බාදී restart ක඼යුතුය.
Computer Hardware & Networking

Virtual Drive එකකටImage එකක් mount කිරීම
යම්වදශාඅදා඼ Image එක right click කර power ISO ල඼ mountකරඅදා඼ virtual driveඑකclick ක඼ යුතුය. අදා඼ Drive එක Image එක ඉලත්කරගැනීමවදශාPower ISO write click කර power ISO ල඼ unmounts clickක඼යුතුය.
Data Recover කිරීම
අඳDrive එකක් formatක඼ඳසුඑහි Dataනැතිබලදැකියශැක. නමුත්සිදුලන්යන්Track වශ Sectorsල඼ඇතිinformation තියබනAddress track නැලතcreate කිරීමයි. යමහිදීඇතු඼තඇති Dataඒආකාරයයන්මතිබියශැකිඅතරනමුත් Address track resetකිරීමනිවා windowsලලින්යඳන්නනුයේඑය Blank driveඑකක්ය඼වය. නමුත්විවිධsoftware මගින්අදා඼ sectors ල඼ඇතිinformation කියලමින්එමData අඳට඼බාගතශැක. Data lost එකක්සිදුවුලශාම recoverකිරීමසිදුක඼යුතුඅතරනැතයශොත්එම Data over rightවීමටඉඩඇත.
 Lolevel format එකක්සිදුක඼යශොත්data recover කිරීමටශැකියාලයනො඼ැයේ. එයමන්ම recoverකිරීයම්දීකුඩාcapacity file recover කිරීමටලැඩිවම්භාවිතාලක්ඇතිඅතර file sizeවි඾ා඼වීයමන් recover වීයම් ලැඩි වම්භාවිතාල අඩුයේ. තමායේයශෝcompany එයක් data ඇති Driversතමායේ යශෝපිටව්තරපුද්ග඼යින්ට඼බාදිමගැටලුඇතිවිමටයශේතුලනබැවින්එලායලනත්පුද්ග඼යින්ටයනොදිවිනා඾කෂයුතුය.
යම්වදශාඅඳEASAUStoolඑකභාවිතාකරනඅතරයමමගින් Delete file Recover කිරීම,වම්පුර්ණDrive එකක් Recoverකිරීම යශෝ එයවේ නැත්නම් partition recoverකිරිමසිදුකෂශැක.